CANLI YAYIN
Risk Ölçüm ve Değerleme Esasları
| [CONSOLIDATION_METHOD_TITLE] | [CONSOLIDATION_METHOD] |
Türkçe Turkish | İngilizce English | ||||||||
oda_RiskMeasurementAndValuationPrinciplesAbstract| |
| ||||||||
oda_UpdateAnnouncementFlag| |
| Hayır (No) | Hayır (No) | ||||||
oda_CorrectionAnnouncementFlag| |
| Hayır (No) | Hayır (No) | ||||||
oda_DateOfThePreviousNotificationAboutTheSameSubject| |
| - | |||||||
oda_AnnouncementContentSection| |
| ||||||||
oda_ExplanationSection| |
| ||||||||
oda_ExplanationTextBlock| | Kaldıraç yaratan işlemlere yönelik genel ilkelerin belirlenmesi: Fon portföyüne kaldıraç yaratan işlemlerden; Türev Araç (Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri), Saklı Türev Araç, Swap Sözleşmesi, Varant, Sertifika, İleri Valörlü Tahvil Bono Alım İşlemleri, İleri Valörlü Kira Sertifikası İşlemleri, İleri Valörlü Kıymetli Maden Alım İşlemleri dahil edilecektir. Fonun başlangıç yatırımı ile başlangıç yatırımının üzerinde pozisyon alınması sebebi ile fonun başlangıç yatırımından daha yüksek zarar kaydedebilir. Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin olarak araç bazında ayrı ayrı hesaplanan pozisyonların mutlak değerleri nin toplanması suretiyle ulaşılan toplam pozisyon sınırlandırılır. Kaldıraç yaratan işlemlerin içerdiği riskler ile bu işlemlerin fonun risk profiline olası etkileri Risk Yönetimi Birimi tarafından düzenli olarak izlenmektedir. Kaldıraç yaratan işlemlerden kaynaklanan riskin ölçümünde Rehber'de belirlenen esaslar çerçevesinde göreli riske maruz değer yöntemi kullanılacaktır. Fon portföyünün riske maruz değeri, referans alınan portföyün riske maruz değerinin iki katım aşamaz. Yatırım fonlarına ilişkin rehberde belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilen risk hesaplamalarında kullanılan referans portföy Fon'un karşılaştırma ölçütüdür. Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin olarak araç bazında ayrı ayrı hesaplanan pozisyonların mutlak değerlerinin toplanması (sum of notionals) suretiyle ulaşılan toplam pozisyonun fon toplam değerine oranına kaldıraç denir. Fonun kaldıraç limiti fon toplam değerinin %100'üdür. Fon stratejisi ve piyasa koşulları doğrultusunda yatırım ve/veya korunma amaçlı kaldıraç kullanabilir. Kaldıraç yaratan işlemler borsa veya borsa dışı sözleşmeler ile gerçekleştirilebilir. Kaldıraç kullanımına konu olan işlemlerin fonun piyasa riski değerleri üzerinde arttırıcı veya düşürücü yönde etkisi olabilir. Ayrıca borsa dışı taraf olunan kaldıraç yaratan sözleşmeler işlemler karşı taraf riskini arttırır. Değerleme esasları: 1. Kira Sertifikalarına İlişkin Genel Değerleme Esasları: (1) Finansal Raporlama Tebliği hükümleri çerçevesinde, TSPB Kolektif Yatırım Kuruluşu Portföylerinde Yer Alan Varlıkların Değerleme Esaslarına İlişkin Yönerge (Yönerge) kapsamındaki kira sertifikalarının değerlemesinin yapıldığı tarihte borsa veya diğer pazarlarda işlem görmesi halinde, ileri valörlü işlemler hariç olmak üzere, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı (işlem görmemesi halinde ihraç/halka arz fiyatı), fon payı alım ve satım işlemlerinin fon fiyatının ilan edildiği tarihte geçerli olan fiyat esas alınarak gerçekleştirilmesi sebebiyle bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. Yurtdışında ve yurtiçinde ihraç edilen yabancı para cinsinden kira sertifikaları için iç verim oranı ile ilerletilmesine gerek yoktur. (2) Birikmiş kira hesaplanırken ilgili kıymetin ihraç sırasında belirtilen gün sayım konvansiyonu göz önünde bulundurulur. ABD doları cinsi Eurobondlarda 30/360 gün konvansiyonu, Avro cinsi Eurobondlarda ACT/ACT ISMA ve ACT365 konvansiyonunda gerçek gün sayısı kullanılır. (3) Kupon içeren kira sertifikalarının değerlemesinde Yönerge Ek/2'sinde verilen yöntemlerden biri kullanılır. 1.1. Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Fon değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı esas alınarak bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerlem e fiyatı belirlenir. (b) Kupon tarihinde ödenecek dönemsel kupon oranının belli olduğu durumda, ilgili kıymetin değerleme tarihinde borsada alım satıma konu olmaması durumunda değerleme fiyatı son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam edeceği varsayımıyla değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. (c) Kupon tarihinde ödenecek dönemsel kupon oranının belli olmadığı durumda da (b) maddesindeki yöntem kullanılarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan iç verim oranı ile fon değerleme tarihine kadar ilerletilerek belirlenir. Kupon oranı, vade başlangıcı ile fon değerleme tarihi arasında BİST TRLEF endeksinin getirisi dönemselleştirilerek ve (varsa) ihraççı tarafından açıklanan ek getiri oranı eklenerek belirlenir. Bu kupon oranının vade sonuna kadar devam edeceği varsayılır. 1.2. Altına Dayalı Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı esas alınarak değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. Söz konusu fiyat, değerleme gününe ait gram altın fiyatına oranlanarak değerleme fiyatı belirlenir. Gram altın fiyatı ise, değerleme günündeki BİAŞ Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında oluşan T+0 valörlü Standart Altın ABD doları/Ons ağırlıklı ortalama takas fiyatı ile ABD Doları/Ons fiyatı Ons-gram dönüşüm katsayısı (32,1507465) ve TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan ABD doları döviz alış kuru çarpılarak belirlenir. (b) İlgili kıymetin değerleme gününde borsada alım satıma konu olmaması durumunda, son işlem tarihindeki fiyatından, son işlem tarihindeki gram altın fiyatı arındırılarak bulunan fiyat, değerleme tarihi olan bir sonraki iş gününe kadar iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı hesaplanır. Söz konusu fiyat, değerleme gününe ait gram altın fiyatına oranlanarak değerleme fiyatı belirlenir. Gram altın fiyatı ise, değerleme günündeki BİAŞ Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında oluşan T+0 valörlü Standart Altın ABD doları/Ons ağırlıklı ortalama takas fiyatı ile ABD Doları/Ons fiyatı, Ons-gram dönüşüm katsayısı (32,1507465) ve TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan ABD doları döviz alış kuru çarpılarak belirlenir. 2. Varlığa ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ortalama takas fiyatı esas alınarak fon değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olmaması halinde ise son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam ede ceği varsayımıyla fon değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. 3. Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ortalama takas fiyatı esas alınarak fon değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olmaması halinde ise son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam ede ceği varsayımıyla fon değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. 4. Yurt Dışında İhraç Edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymete ilişkin veri dağıtım kanalları üzerinde fiyat oluşması halinde, TSİ 17:30-18:00 saat aralığında herhangi bir anda veri dağıtım kanallarından alınan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) fon değerleme tarihine ilişkin birikmiş kira ilave edilerek kirli fiyatı bulunur. (b) Değerleme fiyatı kirli fiyatın TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle belirlenir. (c) Değerleme tarihinde fiyat bulunmaması durumunda değerleme fiyatı, en son açıklanan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) birikmiş kira eklenerek belirlenir. 5. Yurt İçinde İhraç Edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında T+1 valörlü olarak alım satıma konu olması halinde, en son T+1 seans ağırlıklı ortalama fiyatı değerleme fiyatı olarak belirlenir. Borsada belirlenen fiyat T+1 fiyatı olduğu için iç verime tabi tutulmaz. (b) Değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasında alım satıma konu olmaması halinde değerleme fiyatı son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam edeceği varsayımıyla iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. (c) Değerleme fiyatı kirli fiyatın TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle belirlenir. 6. Yurt Dışı Borsalarda İşlem Gören Yabancı Ortaklık Paylarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme günü Türkiye saatiyle (TSI) 18:00 itibariyle ilgili kıymetin alım satıma konu olduğu Borsada gün sonu işlemlerin tamamlanması halinde, ilgili kıymetin kapanış fiyatı, kapanış fiyatının olmaması/oluşmaması durumunda ise en son seans ağırlıklı ortalama fiyatı kullanılarak TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme günü Türkiye saatiyle (TSI) 18:00 itibariyle ilgili kıymetin alım satıma konu olduğu Borsada gün sonu işlemlerin tamamlanmaması halinde, ilgili kıymetin veri dağıtım kuruluşları tarafından TSI 17:30-18:00 arasındaki herhangi bir anda alınan ağırlıklı ortalama fiyatı TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurundan Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. Değerleme günü ilgili piyasada işlem geçmemesi halinde son işlem tarihindeki değerleme fiyatı kullanılacaktır. 7. Organize Piyasada İşlem Görmeyen Türev Araç Sözleşmelerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Borsa dışı türev araç sözleşmeleri fon portföyüne dahil edilmeden önce, Yatırım Fonları Rehberi'nin 5.2. maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde söz konusu varlıkların adil bir fiyat içerip içermediği yeterli ve genel kabul görmüş bir fiyatlama modeli kullanılarak değerlendirilir. (b) Fiyat açıklama dönemlerinde forward ve swap sözleşmesinin değerlemesinde güncel piyasa fiyatı kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alındığı durumlarda söz konusu fiyat değerlemede kullanılmadan önce fiyatın uygunluğu yeterli ve genel kabul görmüş bir fiyatlama modeli aracılığıyla ve diğer prosedürler çerçevesinde değerlendirilir. (c) Değerlemede kullanılmak üzere güncel piyasa fiyatının bulunmadığı durumlarda ve/veya karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda yeterli ve kabul görmüş bir fiyatlama modeli kullanılarak değerleme yapılır. Bu tür sözleşmeler için uygulanabilecek genel esaslar aşağıdaki gibidir: Forward sözleşmeler için dayanak varlığın spot fiyatına değerleme günü ile forward işlemin vade tarihi arasındaki gün sayısına tekabül eden uygun TL ve döviz piyasa faizleri ile ilerletilerek teorik fiyat hesaplanır. Dayanak varlığın spot fiyatı Finansal R aporlama Tebliği'nin fiyat raporlarına ilişkin portföy değerleme esasları başlıklı 9 uncu maddesinde yer alan esaslara göre tespit edilir. Swap sözleşmeleri için, sözleşmenin konusuna göre borçlanma aracı fiyatlaması yöntemi (IRR) ya da forward faiz oranı anlaşması (Forward Rate Agreement -FRA) yöntemi gibi bugünkü değer hesaplama yöntemleri ile sözleşmenin niteliğine uygun diğer genel kabul görmüş teorik fiyatları kullanılarak teorik fiyat belirlenir. Dayanak varlığın spot fiyatı Finansal Raporlama Tebliği'nin fiyat raporlarına ilişkin portföy değerleme esasları başlıklı 9 uncu maddesinde yer alan esaslara göre tespit edilir. Borsa dışı sözleşmelerin nitelikleri dikkate alınarak farklı yöntemler de belirlenebilir. (d) Karşı taraftan fiyat kotasyonu alındığı durumlarda hesaplanan teorik fiyat ile karşı tarafın verdiği fiyat arasında oluşması muhtemel farkın kabul edilebilir seviyesinin hesaplanan teorik fiyatın en fazla %20'si kadar olması esastır. Söz konusu varlıklara ilişkin alınan kotasyon ile hesaplanan teorik fiyat arasında %20 veya daha fazla oranda fark olması halinde, kotasyon fiyatının marj içine çekilmesi için karşı kuruma başvurulur. Karşı tarafın hesapladığı yeni fiyatın yine marj içind e olmaması halinde, Risk Yönetimi Birimi tarafından Genel Müdür'e yazılı ve gerekçeli bilgilendirme yapılarak alınan son fiyat üzerinden işlem gerçekleştirilir ve değerlemede bu fiyat kullanılır. Alınan varlıklar portföye dahil edildikten sonra vade sonuna kadar karşı taraftan fiyat kotasyonu alınarak yukarıdaki prosedür tekrarlanır. 8. Borsa Dışı Vaad Sözleşmelerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Borsa Dışı vaad sözleşmelerinin adil bir fiyat içerip içermediği sözleşmenin getirisi ile borsada veya borsa dışında işlem gören benzer vade yapısına sahip işlemlerin ortalama getirisinin karşılaştırılması gibi yöntemler kullanılarak kontrol edilir. (b) Bu sözleşmeler, vade sonuna kadar işleme ait iç verim oranı ile değerlenir. 9. Fon Katılma Paylarının Değerlemesine İlişkin Esaslar: Fon katılma payları, değerleme günü itibarıyla en son açıklanan fiyatlar esas alınarak değerlenir. Örneğin, 08/03/2023 değerleme tarihinde fon sepeti fonları dışındaki fonların portföyünde yer alan fonların değerlemesi yapılırken 07/03/2023 (T -1) değerleme tarihli fiyat kullanılır. Fiyatın açıklanmadığı durumda, en son açıklanan fiyat kullanılır. Yabancı yatırım fonları için fon fiyatının TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurundan Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. 10. İleri Valörlü Altın İşlemlerine İlişkin Değerleme Yöntemi: İleri valörlü altın işlemlerinde BIST Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası günlük bültenindeki fiyat baz alınır. Fiyat bulunmadığı takdirde, T+1 gününde işlem yapılan günkü işlem fiyatı ile değerleme yapılır. Bu şekilde fon portföyüne birden fazla fiyattan işlem yapılması durumunda, değerleme, yapılan işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı ile yapılır. T+2 ve daha ileri valörlü işlem yapılması halinde valör tarihinde bülten verisi bulunmaması halinde işlemin valör tarihinden daha yakın valördeki bülten verilerine bakılarak, işlemin valör tarihine en yakın fiyat baz alınarak değerleme yapılır. 11. İleri Valörlü Kira Sertifikaları İşlemlerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) İleri valörlü alınan kira sertifikaları valör tarihine kadar diğer kira sertifikalarının arasına dahil edilmez. İleri valörlü satılan kira sertifikaları ise valör tarihine kadar portföy değeri tablosunda kalmaya ve değerlenmeye devam eder. İleri valörlü kira sertifikaları alım ve satım işlemleri ayrı bir vadeli işlem sözleşmesi olarak değerlenir. İşlem tutarları ise valör tarihine kadar takastan alacak veya takasa borç olarak takip edilir. (b) İleri valörlü sözleşmenin değeri alış ve satış işlemlerinde aynı yöntemle hesaplanırken işlem alış ise pozitif (+), satış ise negatif (-) bir değer olarak portföy değeri tablosuna yansır. Aynı valörde ve aynı nominal değerde hem alış hem de satış yapılmış ise portföy değeri tablosunda her iki işlem aynı değerde fakat alış işlemi pozitif (+) satış işlemi ise negatif (-) olarak gözükecektir. Bu şekilde açtığı pozisyonu ters işlemle kapatmış olan fonlarda bu işlemler portföy değeri üzerinde bir etki yaratmayacaktır. (c) İleri valörlü işlemlerin değerlemesi ise aşağıdaki formüle göre yapılacaktır: İşlemin değeri = Vade sonu Değeri / (1+Bileşik Getiri Oranı /100)(vkg/365) Vade Sonu Değer: Alım satım yapılan kira sertifikalarının nominal değeri Bileşik Getiri Oranı: Varsa değerleme gününde BIST'da valör tarihi işlemin valör tarihi ile aynı olan işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, yoksa değerleme gününde BIST'da aynı gün valörlü gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, yoksa en son aynı gün valörlü olarak işlem gördüğü gündeki aynı gün valörlü işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, bu da yoksa ihraç tarihindeki bileşik getiri oranıdır. Vadeye Kalan Gün (VKG): İlgili kıymetin itfa tarihi ile valör tarihi arasındaki farktır. Borsa dışı ileri valörlü işlemlerin değerlemesinde, işlemin aracısı tarafından hesaplanan güncel fiyat kotasyonu kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda borsa dışı işlemler için değerleme, ileri valörlü kira sertifikalarında, Borsada aynı valörde işlem geçti ise borsa fiyatı, Borsada işlem geçmedi ise son işlem tarihindeki borsa fiyatı üzerinden yapılır. Borsa dışı, Türk Lirası cinsinden kira sertifikalarının değerlemesinde, işlemin aracısı tarafından hesaplanan güncel fiyat kotasyonu kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda değerlemede kullanılacak kirli fiyat, bir önceki günün kirli fiyatının ertesi iş gününe iç verimle ilerletilmesiyle bulunur. 12. Yarım İş Günlerinde Uygulanacak Esaslar: (a) 5'inci ve 6'ncı maddelerde belirtilen varlıklar için fiyat veri kaynağı olarak değerleme günü Türkiye saatiyle 12:30 ile 13:00 arasında ilan edilen kapanış fiyatı, kapanış fiyatının bulunmaması durumunda son işlem günündeki ağırlıklı ortalama fiyat kullanılır. (b) Yurtdışında ihraç edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikaları için fiyat veri kaynağı olarak değerleme günü Türkiye saatiyle 12:30 ile 13:00 arasında ilan edilen alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) fon değerleme tarihine ilişkin birikmiş kira ilave edilerek kirli fiyatı bulunur. Fiyat bulunmaması durumunda değerleme fiyatı, en son açıklanan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) birikmiş kira eklenerek belirlenir. (c) Yurtiçinde ihraç edilen varlıklar için fiyat veri kaynağı olarak ilgili güne ait veri kaynağında belirtilen son bülten verileri kullanılır. (d) İlgili güne ait döviz kuru/fiyat verisi bulunmaması halinde, fiyat veri kaynağı olarak önceki iş gününe ait veriler kullanılır. Risk ölçüm esasları: Piyasa Riskini Oluşturan İşlemlerin Ölçümü, Kullanılan Parametreler ve Uygulama Esasları Piyasa Riski: Fon portföyünün maruz kaldığı piyasa riski, günlük olarak Riske Maruz Değer (RMD) yöntemi ile ölçülür. Riske maruz değer, fon portföy değerinin normal piyasa koşulları altında ve belli bir dönem dahilinde maruz kalabileceği en yüksek zararı belli bir güven aralığında ifade eden değerdir. RMD yönteminde parametrik yöntem tercih edilerek, % 99 güven düzeyinde bir günlük elde tutma süresi varsayımı altında hesaplama yapılır. Hesaplamada en az 250 iş günü kapsayacak şekilde gözlem süresi belirlenir. Ancak olağan dışı piyasa koşullarının varlığı halinde gözlem süresi kısaltılır. RMD hesaplamalarına fon portföyünde yer alan tüm varlık ve işlemler dahil edilir. Türev araçlarından kaynaklanan riskler bu kapsamda dikkate alınır. Karşı Taraf Riski; Fonda firmaların ihraç etkileri Faizsiz ve İslami finans prensiplerine uygun yatırım araçlarına yatırım yapılabileceğinden kredi riski doğmaktadır. Kredi riskinin ölçümünde ihracı gerçekleştirilen firmalar hakkında yeterli derecede mali analiz ve araştırma yapıldıktan sonra firmalar, uygulama da nicel ve nitel kriterlerden oluşan etkin bir derecelendirme sisteminden geçirilmektedir. Yatırım araçlarını ihraç edecek firmalar için nicel kriterler, firmanın karlılığı borçluluk oranı, özsermay e büyüklüğü, , sektördeki Pazar payı, gibi ölçülebilir değerlerden oluşurken, nitel kriterler, firmanın kurumsal yönetişimi, ile bağımsızlık, şeffaflık, hesap verilebilirlik, ve profesyonel yönetim gibi ölçülebilir olmaya değerlerden oluşmaktadır. Derecelendirmeden sonra asgari yatırım yapılabilir seviyede olan firmalara Yatırım Komitesinin onayı ile yatırım yapılabilir. Bunun dışında Fon tezgahüstü piyasalar aracılığı ile vaad yöntemi ile vadeli işlemler ve swap sözleşmelerinde işlem yapabileceğinden karşı taraf riski mevcuttur. Borsa dışında taraf olunan vaad yöntemi ile vadeli işlemler ve swap sözleşmelerinin karşı tarafının denetime ve gözetime tabi finansal bir kurum (Banka, aracı kurum) olması zorunludur. Ayrıca karşı taraf derecelendirme notunun, derecelendirme yapmaya yetkili derecelendirme kuruluşlarının derecelendirme sistemine göre yatırım yapılabilir seviyede olduğu kontrol edilir. Likidite Riski: Fon portföyünde yer alan finansal varlıkların belli bir dönemdeki ortalama hacimleri, piyasanın ortalama işlem hacmine oranlanarak her bir varlık bazında likidite kat sayısı elde edilir. Fonun likidite kat sayısı, fon portföyünde yer alan varlıkların likidite katsayıları ve ağırlıkları kullanılarak hesaplanır. Likidite riski piyasadaki işlem hacminin daraldığı dönemlerde fondaki pozisyonların uygun fiyat, süre ve tutarlarda kapatılamaması sonucu ortaya çıkan zarar ihtimalini ifade etmektedir. Bir fonun likidite tutarı, fonu oluşturan varlıkların likiditelerinin toplamına eşittir. Fonun likidite oranı ise fonun likidite tutarının Toplam Portföy Değeri'ne bölümü ile bulunmaktadır. Bütün aktifler için varsayılan doğal likidite tutarı sıfırdır. Likidite tercihleri ile ilgili yapılan ayarlar ile seçilen aktiflere ve/veya aktif sınıflarına yeni likidite değerleri atanmaktadır. Birden fazla likidite değeri atanan aktifler için bu değerlerden hangisinin (maksimum/minimum) aktifin likidite tutarı olarak kullanılacağı belirtilmektedir. Fondaki tüm aktiflerin likidite tutarları hesaplandıktan sonra, aktifler tek tek veya gruplar halinde likidite düzeltmelerinden geçerek fon bazında likidite düzeltme oranı hesaplanmaktadır. Likidasyon süresi, fonu oluşturan varlıkların kaç gün içerisinde likide edilebileceğini gösterilmektedir. Fona atanmış likidite kuralları uygulandığında, eğer bir pozisyonun büyüklüğü o pozisyonun maksimum likidite tutarından küçük ise o pozisyon likide olmuş kabul edilir ve fon portföyünden çıkarılmaktadır. Eğer pozisyon büyüklüğü maksimum likidite tutarından büyük ise aradaki fark pozisyonun yeni büyüklüğü olarak atanır ve pozisyon fon portföyünde tutulmalıdır. İlk tur sonrası fon portföyünde kalan pozisyonlar (güncellenmiş büyüklük tutarları ile birlikte) tekrardan aynı işleme tabi tutulmaktadır. Bu işlem fon portföyündeki tüm pozisyonlar tamamen likide olana kadar tekrarlanır. Geçen gün sayısı likidasyon süresini vermektedir. Operasyonel Risk: Şirket faaliyetleri içerisinde operasyonel risk unsurunu yaratmış ve yaratması beklenen tüm konular başlıklar halinde listelenir. Bu liste operasyonel risklerin olma ihtimali ve riskin gerçekleşmesi durumunda etkileri de yer alır. Ayrıca riskin meydana gelmemesi için alınması gereken tedbirlerde belirtilir. Söz konusu liste, Şirket çalışanlarına duyrulur ve yeni durumlara karşı devamlı güncellenir. Ayrıca operasyonel risk kapsamında, Şirket giderlerine yansıyan veri tabanında tutulmaktadır. Fonun yasal ve mevzuat riskine konu olmaması bakımından yatırım kısıtlarının ilgili mevzuat, tebliğler, Yönetim Kurulu, Yatırım Komitesi kararlarına, Yatırım Karar Alma Süreci ve Yatırım İlkeleri Prosedürlerine, Risk Politikası ve ilgili dahili mevzuata uygunluğunun kontrolü ve gözetimi İç Kontrol Birimi tarafından günlük olarak yerine getirilir. Ayrıca, Fon'un kaldıraç limitine uygunluğunun kontrolü Risk Yönetim Birimi tarafından günlük olarak yerine getirilerek kaldıraç seviyesine ve limitlere uygunluk haftalık bazda raporlanır. Kaldıraç yaratan işlemlere yönelik genel ilkelerin belirlenmesi: Fon portföyüne kaldıraç yaratan işlemlerden; Türev Araç (Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri), Saklı Türev Araç, Swap Sözleşmesi, Varant, Sertifika, İleri Valörlü Tahvil Bono Alım İşlemleri, İleri Valörlü Kira Sertifikası İşlemleri, İleri Valörlü Kıymetli Maden Alım İşlemleri dahil edilecektir. Fonun başlangıç yatırımı ile başlangıç yatırımının üzerinde pozisyon alınması sebebi ile fonun başlangıç yatırımından daha yüksek zarar kaydedebilir. Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin olarak araç bazında ayrı ayrı hesaplanan pozisyonların mutlak değerleri nin toplanması suretiyle ulaşılan toplam pozisyon sınırlandırılır. Kaldıraç yaratan işlemlerin içerdiği riskler ile bu işlemlerin fonun risk profiline olası etkileri Risk Yönetimi Birimi tarafından düzenli olarak izlenmektedir. Kaldıraç yaratan işlemlerden kaynaklanan riskin ölçümünde Rehber'de belirlenen esaslar çerçevesinde göreli riske maruz değer yöntemi kullanılacaktır. Fon portföyünün riske maruz değeri, referans alınan portföyün riske maruz değerinin iki katım aşamaz. Yatırım fonlarına ilişkin rehberde belirlenen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilen risk hesaplamalarında kullanılan referans portföy Fon'un karşılaştırma ölçütüdür. Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin olarak araç bazında ayrı ayrı hesaplanan pozisyonların mutlak değerlerinin toplanması (sum of notionals) suretiyle ulaşılan toplam pozisyonun fon toplam değerine oranına kaldıraç denir. Fonun kaldıraç limiti fon toplam değerinin %100'üdür. Fon stratejisi ve piyasa koşulları doğrultusunda yatırım ve/veya korunma amaçlı kaldıraç kullanabilir. Kaldıraç yaratan işlemler borsa veya borsa dışı sözleşmeler ile gerçekleştirilebilir. Kaldıraç kullanımına konu olan işlemlerin fonun piyasa riski değerleri üzerinde arttırıcı veya düşürücü yönde etkisi olabilir. Ayrıca borsa dışı taraf olunan kaldıraç yaratan sözleşmeler işlemler karşı taraf riskini arttırır. Değerleme esasları: 1. Kira Sertifikalarına İlişkin Genel Değerleme Esasları: (1) Finansal Raporlama Tebliği hükümleri çerçevesinde, TSPB Kolektif Yatırım Kuruluşu Portföylerinde Yer Alan Varlıkların Değerleme Esaslarına İlişkin Yönerge (Yönerge) kapsamındaki kira sertifikalarının değerlemesinin yapıldığı tarihte borsa veya diğer pazarlarda işlem görmesi halinde, ileri valörlü işlemler hariç olmak üzere, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı (işlem görmemesi halinde ihraç/halka arz fiyatı), fon payı alım ve satım işlemlerinin fon fiyatının ilan edildiği tarihte geçerli olan fiyat esas alınarak gerçekleştirilmesi sebebiyle bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. Yurtdışında ve yurtiçinde ihraç edilen yabancı para cinsinden kira sertifikaları için iç verim oranı ile ilerletilmesine gerek yoktur. (2) Birikmiş kira hesaplanırken ilgili kıymetin ihraç sırasında belirtilen gün sayım konvansiyonu göz önünde bulundurulur. ABD doları cinsi Eurobondlarda 30/360 gün konvansiyonu, Avro cinsi Eurobondlarda ACT/ACT ISMA ve ACT365 konvansiyonunda gerçek gün sayısı kullanılır. (3) Kupon içeren kira sertifikalarının değerlemesinde Yönerge Ek/2'sinde verilen yöntemlerden biri kullanılır. 1.1. Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Fon değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı esas alınarak bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerlem e fiyatı belirlenir. (b) Kupon tarihinde ödenecek dönemsel kupon oranının belli olduğu durumda, ilgili kıymetin değerleme tarihinde borsada alım satıma konu olmaması durumunda değerleme fiyatı son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam edeceği varsayımıyla değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. (c) Kupon tarihinde ödenecek dönemsel kupon oranının belli olmadığı durumda da (b) maddesindeki yöntem kullanılarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan iç verim oranı ile fon değerleme tarihine kadar ilerletilerek belirlenir. Kupon oranı, vade başlangıcı ile fon değerleme tarihi arasında BİST TRLEF endeksinin getirisi dönemselleştirilerek ve (varsa) ihraççı tarafından açıklanan ek getiri oranı eklenerek belirlenir. Bu kupon oranının vade sonuna kadar devam edeceği varsayılır. 1.2. Altına Dayalı Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ağırlıklı ortalama takas fiyatı esas alınarak değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. Söz konusu fiyat, değerleme gününe ait gram altın fiyatına oranlanarak değerleme fiyatı belirlenir. Gram altın fiyatı ise, değerleme günündeki BİAŞ Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında oluşan T+0 valörlü Standart Altın ABD doları/Ons ağırlıklı ortalama takas fiyatı ile ABD Doları/Ons fiyatı Ons-gram dönüşüm katsayısı (32,1507465) ve TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan ABD doları döviz alış kuru çarpılarak belirlenir. (b) İlgili kıymetin değerleme gününde borsada alım satıma konu olmaması durumunda, son işlem tarihindeki fiyatından, son işlem tarihindeki gram altın fiyatı arındırılarak bulunan fiyat, değerleme tarihi olan bir sonraki iş gününe kadar iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı hesaplanır. Söz konusu fiyat, değerleme gününe ait gram altın fiyatına oranlanarak değerleme fiyatı belirlenir. Gram altın fiyatı ise, değerleme günündeki BİAŞ Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında oluşan T+0 valörlü Standart Altın ABD doları/Ons ağırlıklı ortalama takas fiyatı ile ABD Doları/Ons fiyatı, Ons-gram dönüşüm katsayısı (32,1507465) ve TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan ABD doları döviz alış kuru çarpılarak belirlenir. 2. Varlığa ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ortalama takas fiyatı esas alınarak fon değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olmaması halinde ise son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam ede ceği varsayımıyla fon değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. 3. Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymetin ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olması halinde, en son seans ortalama takas fiyatı esas alınarak fon değerleme tarihi olan bir sonraki iş günü için iç verim oranı ile ilerletilerek değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme gününde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında alım satıma konu olmaması halinde ise son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam ede ceği varsayımıyla fon değerleme tarihine kadar iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. 4. Yurt Dışında İhraç Edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme gününde ilgili kıymete ilişkin veri dağıtım kanalları üzerinde fiyat oluşması halinde, TSİ 17:30-18:00 saat aralığında herhangi bir anda veri dağıtım kanallarından alınan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) fon değerleme tarihine ilişkin birikmiş kira ilave edilerek kirli fiyatı bulunur. (b) Değerleme fiyatı kirli fiyatın TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle belirlenir. (c) Değerleme tarihinde fiyat bulunmaması durumunda değerleme fiyatı, en son açıklanan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) birikmiş kira eklenerek belirlenir. 5. Yurt İçinde İhraç Edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikalarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasının ilgili pazarında T+1 valörlü olarak alım satıma konu olması halinde, en son T+1 seans ağırlıklı ortalama fiyatı değerleme fiyatı olarak belirlenir. Borsada belirlenen fiyat T+1 fiyatı olduğu için iç verime tabi tutulmaz. (b) Değerleme tarihinde ilgili kıymetin BİAŞ Borçlanma Araçları Piyasasında alım satıma konu olmaması halinde değerleme fiyatı son işlem tarihindeki kirli fiyat esas alınarak son işlem tarihindeki fiyattan hesaplanan getirinin vade sonuna kadar devam edeceği varsayımıyla iç verim oranı ile ilerletilmesiyle belirlenir. (c) Değerleme fiyatı kirli fiyatın TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle belirlenir. 6. Yurt Dışı Borsalarda İşlem Gören Yabancı Ortaklık Paylarına İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Değerleme günü Türkiye saatiyle (TSI) 18:00 itibariyle ilgili kıymetin alım satıma konu olduğu Borsada gün sonu işlemlerin tamamlanması halinde, ilgili kıymetin kapanış fiyatı, kapanış fiyatının olmaması/oluşmaması durumunda ise en son seans ağırlıklı ortalama fiyatı kullanılarak TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurlarından Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. (b) Değerleme günü Türkiye saatiyle (TSI) 18:00 itibariyle ilgili kıymetin alım satıma konu olduğu Borsada gün sonu işlemlerin tamamlanmaması halinde, ilgili kıymetin veri dağıtım kuruluşları tarafından TSI 17:30-18:00 arasındaki herhangi bir anda alınan ağırlıklı ortalama fiyatı TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurundan Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. Değerleme günü ilgili piyasada işlem geçmemesi halinde son işlem tarihindeki değerleme fiyatı kullanılacaktır. 7. Organize Piyasada İşlem Görmeyen Türev Araç Sözleşmelerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Borsa dışı türev araç sözleşmeleri fon portföyüne dahil edilmeden önce, Yatırım Fonları Rehberi'nin 5.2. maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde söz konusu varlıkların adil bir fiyat içerip içermediği yeterli ve genel kabul görmüş bir fiyatlama modeli kullanılarak değerlendirilir. (b) Fiyat açıklama dönemlerinde forward ve swap sözleşmesinin değerlemesinde güncel piyasa fiyatı kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alındığı durumlarda söz konusu fiyat değerlemede kullanılmadan önce fiyatın uygunluğu yeterli ve genel kabul görmüş bir fiyatlama modeli aracılığıyla ve diğer prosedürler çerçevesinde değerlendirilir. (c) Değerlemede kullanılmak üzere güncel piyasa fiyatının bulunmadığı durumlarda ve/veya karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda yeterli ve kabul görmüş bir fiyatlama modeli kullanılarak değerleme yapılır. Bu tür sözleşmeler için uygulanabilecek genel esaslar aşağıdaki gibidir: Forward sözleşmeler için dayanak varlığın spot fiyatına değerleme günü ile forward işlemin vade tarihi arasındaki gün sayısına tekabül eden uygun TL ve döviz piyasa faizleri ile ilerletilerek teorik fiyat hesaplanır. Dayanak varlığın spot fiyatı Finansal R aporlama Tebliği'nin fiyat raporlarına ilişkin portföy değerleme esasları başlıklı 9 uncu maddesinde yer alan esaslara göre tespit edilir. Swap sözleşmeleri için, sözleşmenin konusuna göre borçlanma aracı fiyatlaması yöntemi (IRR) ya da forward faiz oranı anlaşması (Forward Rate Agreement -FRA) yöntemi gibi bugünkü değer hesaplama yöntemleri ile sözleşmenin niteliğine uygun diğer genel kabul görmüş teorik fiyatları kullanılarak teorik fiyat belirlenir. Dayanak varlığın spot fiyatı Finansal Raporlama Tebliği'nin fiyat raporlarına ilişkin portföy değerleme esasları başlıklı 9 uncu maddesinde yer alan esaslara göre tespit edilir. Borsa dışı sözleşmelerin nitelikleri dikkate alınarak farklı yöntemler de belirlenebilir. (d) Karşı taraftan fiyat kotasyonu alındığı durumlarda hesaplanan teorik fiyat ile karşı tarafın verdiği fiyat arasında oluşması muhtemel farkın kabul edilebilir seviyesinin hesaplanan teorik fiyatın en fazla %20'si kadar olması esastır. Söz konusu varlıklara ilişkin alınan kotasyon ile hesaplanan teorik fiyat arasında %20 veya daha fazla oranda fark olması halinde, kotasyon fiyatının marj içine çekilmesi için karşı kuruma başvurulur. Karşı tarafın hesapladığı yeni fiyatın yine marj içind e olmaması halinde, Risk Yönetimi Birimi tarafından Genel Müdür'e yazılı ve gerekçeli bilgilendirme yapılarak alınan son fiyat üzerinden işlem gerçekleştirilir ve değerlemede bu fiyat kullanılır. Alınan varlıklar portföye dahil edildikten sonra vade sonuna kadar karşı taraftan fiyat kotasyonu alınarak yukarıdaki prosedür tekrarlanır. 8. Borsa Dışı Vaad Sözleşmelerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) Borsa Dışı vaad sözleşmelerinin adil bir fiyat içerip içermediği sözleşmenin getirisi ile borsada veya borsa dışında işlem gören benzer vade yapısına sahip işlemlerin ortalama getirisinin karşılaştırılması gibi yöntemler kullanılarak kontrol edilir. (b) Bu sözleşmeler, vade sonuna kadar işleme ait iç verim oranı ile değerlenir. 9. Fon Katılma Paylarının Değerlemesine İlişkin Esaslar: Fon katılma payları, değerleme günü itibarıyla en son açıklanan fiyatlar esas alınarak değerlenir. Örneğin, 08/03/2023 değerleme tarihinde fon sepeti fonları dışındaki fonların portföyünde yer alan fonların değerlemesi yapılırken 07/03/2023 (T -1) değerleme tarihli fiyat kullanılır. Fiyatın açıklanmadığı durumda, en son açıklanan fiyat kullanılır. Yabancı yatırım fonları için fon fiyatının TCMB tarafından 15:30'da gösterge niteliğinde açıklanan döviz alış kurundan Türk lirasına çevrilmesiyle değerleme fiyatı belirlenir. 10. İleri Valörlü Altın İşlemlerine İlişkin Değerleme Yöntemi: İleri valörlü altın işlemlerinde BIST Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası günlük bültenindeki fiyat baz alınır. Fiyat bulunmadığı takdirde, T+1 gününde işlem yapılan günkü işlem fiyatı ile değerleme yapılır. Bu şekilde fon portföyüne birden fazla fiyattan işlem yapılması durumunda, değerleme, yapılan işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı ile yapılır. T+2 ve daha ileri valörlü işlem yapılması halinde valör tarihinde bülten verisi bulunmaması halinde işlemin valör tarihinden daha yakın valördeki bülten verilerine bakılarak, işlemin valör tarihine en yakın fiyat baz alınarak değerleme yapılır. 11. İleri Valörlü Kira Sertifikaları İşlemlerine İlişkin Değerleme Yöntemi: (a) İleri valörlü alınan kira sertifikaları valör tarihine kadar diğer kira sertifikalarının arasına dahil edilmez. İleri valörlü satılan kira sertifikaları ise valör tarihine kadar portföy değeri tablosunda kalmaya ve değerlenmeye devam eder. İleri valörlü kira sertifikaları alım ve satım işlemleri ayrı bir vadeli işlem sözleşmesi olarak değerlenir. İşlem tutarları ise valör tarihine kadar takastan alacak veya takasa borç olarak takip edilir. (b) İleri valörlü sözleşmenin değeri alış ve satış işlemlerinde aynı yöntemle hesaplanırken işlem alış ise pozitif (+), satış ise negatif (-) bir değer olarak portföy değeri tablosuna yansır. Aynı valörde ve aynı nominal değerde hem alış hem de satış yapılmış ise portföy değeri tablosunda her iki işlem aynı değerde fakat alış işlemi pozitif (+) satış işlemi ise negatif (-) olarak gözükecektir. Bu şekilde açtığı pozisyonu ters işlemle kapatmış olan fonlarda bu işlemler portföy değeri üzerinde bir etki yaratmayacaktır. (c) İleri valörlü işlemlerin değerlemesi ise aşağıdaki formüle göre yapılacaktır: İşlemin değeri = Vade sonu Değeri / (1+Bileşik Getiri Oranı /100)(vkg/365) Vade Sonu Değer: Alım satım yapılan kira sertifikalarının nominal değeri Bileşik Getiri Oranı: Varsa değerleme gününde BIST'da valör tarihi işlemin valör tarihi ile aynı olan işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, yoksa değerleme gününde BIST'da aynı gün valörlü gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, yoksa en son aynı gün valörlü olarak işlem gördüğü gündeki aynı gün valörlü işlemlerin ağırlıklı ortalama getiri oranı, bu da yoksa ihraç tarihindeki bileşik getiri oranıdır. Vadeye Kalan Gün (VKG): İlgili kıymetin itfa tarihi ile valör tarihi arasındaki farktır. Borsa dışı ileri valörlü işlemlerin değerlemesinde, işlemin aracısı tarafından hesaplanan güncel fiyat kotasyonu kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda borsa dışı işlemler için değerleme, ileri valörlü kira sertifikalarında, Borsada aynı valörde işlem geçti ise borsa fiyatı, Borsada işlem geçmedi ise son işlem tarihindeki borsa fiyatı üzerinden yapılır. Borsa dışı, Türk Lirası cinsinden kira sertifikalarının değerlemesinde, işlemin aracısı tarafından hesaplanan güncel fiyat kotasyonu kullanılır. Karşı taraftan fiyat kotasyonu alınamadığı durumlarda değerlemede kullanılacak kirli fiyat, bir önceki günün kirli fiyatının ertesi iş gününe iç verimle ilerletilmesiyle bulunur. 12. Yarım İş Günlerinde Uygulanacak Esaslar: (a) 5'inci ve 6'ncı maddelerde belirtilen varlıklar için fiyat veri kaynağı olarak değerleme günü Türkiye saatiyle 12:30 ile 13:00 arasında ilan edilen kapanış fiyatı, kapanış fiyatının bulunmaması durumunda son işlem günündeki ağırlıklı ortalama fiyat kullanılır. (b) Yurtdışında ihraç edilen Yabancı Para Cinsinden Kira Sertifikaları için fiyat veri kaynağı olarak değerleme günü Türkiye saatiyle 12:30 ile 13:00 arasında ilan edilen alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) fon değerleme tarihine ilişkin birikmiş kira ilave edilerek kirli fiyatı bulunur. Fiyat bulunmaması durumunda değerleme fiyatı, en son açıklanan alış ve satış fiyat kotasyonlarının ortalamasına (temiz fiyat) birikmiş kira eklenerek belirlenir. (c) Yurtiçinde ihraç edilen varlıklar için fiyat veri kaynağı olarak ilgili güne ait veri kaynağında belirtilen son bülten verileri kullanılır. (d) İlgili güne ait döviz kuru/fiyat verisi bulunmaması halinde, fiyat veri kaynağı olarak önceki iş gününe ait veriler kullanılır. Risk ölçüm esasları: Piyasa Riskini Oluşturan İşlemlerin Ölçümü, Kullanılan Parametreler ve Uygulama Esasları Piyasa Riski: Fon portföyünün maruz kaldığı piyasa riski, günlük olarak Riske Maruz Değer (RMD) yöntemi ile ölçülür. Riske maruz değer, fon portföy değerinin normal piyasa koşulları altında ve belli bir dönem dahilinde maruz kalabileceği en yüksek zararı belli bir güven aralığında ifade eden değerdir. RMD yönteminde parametrik yöntem tercih edilerek, % 99 güven düzeyinde bir günlük elde tutma süresi varsayımı altında hesaplama yapılır. Hesaplamada en az 250 iş günü kapsayacak şekilde gözlem süresi belirlenir. Ancak olağan dışı piyasa koşullarının varlığı halinde gözlem süresi kısaltılır. RMD hesaplamalarına fon portföyünde yer alan tüm varlık ve işlemler dahil edilir. Türev araçlarından kaynaklanan riskler bu kapsamda dikkate alınır. Karşı Taraf Riski; Fonda firmaların ihraç etkileri Faizsiz ve İslami finans prensiplerine uygun yatırım araçlarına yatırım yapılabileceğinden kredi riski doğmaktadır. Kredi riskinin ölçümünde ihracı gerçekleştirilen firmalar hakkında yeterli derecede mali analiz ve araştırma yapıldıktan sonra firmalar, uygulama da nicel ve nitel kriterlerden oluşan etkin bir derecelendirme sisteminden geçirilmektedir. Yatırım araçlarını ihraç edecek firmalar için nicel kriterler, firmanın karlılığı borçluluk oranı, özsermay e büyüklüğü, , sektördeki Pazar payı, gibi ölçülebilir değerlerden oluşurken, nitel kriterler, firmanın kurumsal yönetişimi, ile bağımsızlık, şeffaflık, hesap verilebilirlik, ve profesyonel yönetim gibi ölçülebilir olmaya değerlerden oluşmaktadır. Derecelendirmeden sonra asgari yatırım yapılabilir seviyede olan firmalara Yatırım Komitesinin onayı ile yatırım yapılabilir. Bunun dışında Fon tezgahüstü piyasalar aracılığı ile vaad yöntemi ile vadeli işlemler ve swap sözleşmelerinde işlem yapabileceğinden karşı taraf riski mevcuttur. Borsa dışında taraf olunan vaad yöntemi ile vadeli işlemler ve swap sözleşmelerinin karşı tarafının denetime ve gözetime tabi finansal bir kurum (Banka, aracı kurum) olması zorunludur. Ayrıca karşı taraf derecelendirme notunun, derecelendirme yapmaya yetkili derecelendirme kuruluşlarının derecelendirme sistemine göre yatırım yapılabilir seviyede olduğu kontrol edilir. Likidite Riski: Fon portföyünde yer alan finansal varlıkların belli bir dönemdeki ortalama hacimleri, piyasanın ortalama işlem hacmine oranlanarak her bir varlık bazında likidite kat sayısı elde edilir. Fonun likidite kat sayısı, fon portföyünde yer alan varlıkların likidite katsayıları ve ağırlıkları kullanılarak hesaplanır. Likidite riski piyasadaki işlem hacminin daraldığı dönemlerde fondaki pozisyonların uygun fiyat, süre ve tutarlarda kapatılamaması sonucu ortaya çıkan zarar ihtimalini ifade etmektedir. Bir fonun likidite tutarı, fonu oluşturan varlıkların likiditelerinin toplamına eşittir. Fonun likidite oranı ise fonun likidite tutarının Toplam Portföy Değeri'ne bölümü ile bulunmaktadır. Bütün aktifler için varsayılan doğal likidite tutarı sıfırdır. Likidite tercihleri ile ilgili yapılan ayarlar ile seçilen aktiflere ve/veya aktif sınıflarına yeni likidite değerleri atanmaktadır. Birden fazla likidite değeri atanan aktifler için bu değerlerden hangisinin (maksimum/minimum) aktifin likidite tutarı olarak kullanılacağı belirtilmektedir. Fondaki tüm aktiflerin likidite tutarları hesaplandıktan sonra, aktifler tek tek veya gruplar halinde likidite düzeltmelerinden geçerek fon bazında likidite düzeltme oranı hesaplanmaktadır. Likidasyon süresi, fonu oluşturan varlıkların kaç gün içerisinde likide edilebileceğini gösterilmektedir. Fona atanmış likidite kuralları uygulandığında, eğer bir pozisyonun büyüklüğü o pozisyonun maksimum likidite tutarından küçük ise o pozisyon likide olmuş kabul edilir ve fon portföyünden çıkarılmaktadır. Eğer pozisyon büyüklüğü maksimum likidite tutarından büyük ise aradaki fark pozisyonun yeni büyüklüğü olarak atanır ve pozisyon fon portföyünde tutulmalıdır. İlk tur sonrası fon portföyünde kalan pozisyonlar (güncellenmiş büyüklük tutarları ile birlikte) tekrardan aynı işleme tabi tutulmaktadır. Bu işlem fon portföyündeki tüm pozisyonlar tamamen likide olana kadar tekrarlanır. Geçen gün sayısı likidasyon süresini vermektedir. Operasyonel Risk: Şirket faaliyetleri içerisinde operasyonel risk unsurunu yaratmış ve yaratması beklenen tüm konular başlıklar halinde listelenir. Bu liste operasyonel risklerin olma ihtimali ve riskin gerçekleşmesi durumunda etkileri de yer alır. Ayrıca riskin meydana gelmemesi için alınması gereken tedbirlerde belirtilir. Söz konusu liste, Şirket çalışanlarına duyrulur ve yeni durumlara karşı devamlı güncellenir. Ayrıca operasyonel risk kapsamında, Şirket giderlerine yansıyan veri tabanında tutulmaktadır. Fonun yasal ve mevzuat riskine konu olmaması bakımından yatırım kısıtlarının ilgili mevzuat, tebliğler, Yönetim Kurulu, Yatırım Komitesi kararlarına, Yatırım Karar Alma Süreci ve Yatırım İlkeleri Prosedürlerine, Risk Politikası ve ilgili dahili mevzuata uygunluğunun kontrolü ve gözetimi İç Kontrol Birimi tarafından günlük olarak yerine getirilir. Ayrıca, Fon'un kaldıraç limitine uygunluğunun kontrolü Risk Yönetim Birimi tarafından günlük olarak yerine getirilerek kaldıraç seviyesine ve limitlere uygunluk haftalık bazda raporlanır. | ||||||||
