Canlı YayınGiriş
Prof. Dr. Orhan Şen
Ekvatorun doğu Pasifik'teki okyanus yüzeyi sıcaklıkları bazen normalden daha soğuktur. Bu dönemlere La Niña olarak adlandırılır. Bunun tersi yani normalden daha sıcak deniz yüzey suyu sıcaklıkları durumunda El Nino lu aylar olarak adlandırılır. Normal sıcaklıktaki dönemler ise Nötr adı verilir. Bu durumlar bölgedeki meteorolojik basınç sistemlerini etkiler ve dolayısıyla bu basınç değişimleri, orta ve doğu ekvator Pasifik üzerindeki yüzeye yakın ekvatoryal doğu rüzgarları ile ilişkilidir. Genel olarak, El Niño ve La Niña olayları Nisan döneminde gelişme eğilimindedir ve bunlar Ekim - Şubat arası aylarda maksimum güçlerine ulaşırlar.
La Niña, orta ve doğu ekvator Pasifik Okyanusu'ndaki okyanus yüzey sıcaklıklarının büyük ölçekli soğumasını ve rüzgar, basınç ve yağış modellerindeki değişiklikler de dahil olmak üzere tropikal atmosferik dolaşımdaki değişikliklere neden olduğu bilinmektedir. El Niño-Güney Salınım (ENSO) küresel iklim kalıplarının önemli bir itici gücü olsa da, Dünya’nın iklimini şekillendiren tek faktör değildir. Kuzey Atlantik Salınımı (NAO), Arktik Salınması ve Hint Okyanusu basınç sistemleri de dahil olmak üzere önemli iklim değişkenliği kalıplarının etkisini dikkate almak gerek.
Mart 2025'in ortalarından itibaren, ekvatorda doğu Pasifik, zayıf La Niña koşullarından ayrılmaya başladı. Bu değişim, doğu pasifik deniz suyu yüzey sıcaklıklarının ortalamaya daha yakın olduğunu gösteriyor. Bu değer, Şubat, 2025 de -0.35 ° C idi. Bu durum La Niña koşulları için gerekli olan -0.5 ° C eşiğinin üzerinde kaydedilmiştir. Mart-Mayıs 2025'ten itibaren ENSO (La Nina veya El Niño) koşulları yüksek bir olasılık (% 91) Nötr görünümünde. Bu koşullara göre Mart 2025'in ortalarında, ekvatoryal Pasifik zayıf La Niña koşullarından ENSO-nötr faza geçiş yapmaya başladı ve bu koşulların Eylül 2025'e kadar devam etmesi bekleniyor.
Ekim-Aralık 2025 ve Kasım-Ocak 2025/26 için, La Niña ENSO-Nötr'e göre biraz üstün olmasına rağmen, herhangi bir kategori için güçlü bir tahmin yoktur. El Niño'nun olasılığı tahmin dönemi boyunca çok düşük kalıyor ve Nisan-Haziran'da % 1'den Kasım–Ocak’26'da % 20'ye yükselerek devam edecek. ENSO-nötr, Kuzey Yarımkürede yaz aylarında görülecek ve Ağustos-Ekim 2025 arasında % 50'den fazla olasılıkla devam edecektir.
Soğuk deniz suyu (La Niña) sırasında tropikal yağış ve atmosferik dolaşımın normal kalıpları bozulur. Ekvator merkezindeki anormal derecede soğuk sular, özellikle Kuzey Yarımküre kış ve ilkbahar mevsimlerinde, o bölgedeki bulutluluğa ve yağışlara neden olur. Kuzey kış mevsiminde güneydoğu Afrika ve kuzey Brezilya üzerinde normal koşullardan daha yağışlı koşullar da gözlenir. Kuzey yaz mevsiminde, Hint muson yağışı, özellikle kuzeybatı Hindistan'da normalden daha büyük olma eğilimindedir. Güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri, normalden daha sıcak ve kuru hale gelir. Ocak 2025, ekvator Pasifik'teki gözlemlenen deniz yüzeyi sıcaklığı anomalilerinin La Niña barajını geçtiği Aralık 2024'ten bu yana mevcut olan zayıf La Niña koşullarına rağmen, kayıtlardaki en sıcak Ocak 2025 ayı oldu. 2025 yılının ilk 3 ayının sıcaklık değerleri anomalisi, 50° kuzey enlemi üzerinde, 7°C ye ulaşmış durumda (Şekil.1). Türkiye Mart 2025 ayını 1991-2020 normallerinin 3°C'nin üzerinde geçirdi (Şekil 2)
Sadece La Nina ve El Nino tahminini referans alırsak Türkiye’de de 2025-26 kışının bu seneden farklı olmayacağını söyleyebiliriz. Yani gene İstanbul’a kar yağacaktır. Bu tahmin tabii ki çok uzun sürelidir olasılığı da zayıftır ama bir fikir vermesi açısından önemlidir.
Ekvatorun doğu Pasifik'teki okyanus yüzeyi sıcaklıkları bazen normalden daha soğuktur. Bu dönemlere La Niña olarak adlandırılır. Bunun tersi yani normalden daha sıcak deniz yüzey suyu sıcaklıkları durumunda El Nino lu aylar olarak adlandırılır. Normal sıcaklıktaki dönemler ise Nötr adı verilir. Bu durumlar bölgedeki meteorolojik basınç sistemlerini etkiler ve dolayısıyla bu basınç değişimleri, orta ve doğu ekvator Pasifik üzerindeki yüzeye yakın ekvatoryal doğu rüzgarları ile ilişkilidir. Genel olarak, El Niño ve La Niña olayları Nisan döneminde gelişme eğilimindedir ve bunlar Ekim - Şubat arası aylarda maksimum güçlerine ulaşırlar.
La Niña, orta ve doğu ekvator Pasifik Okyanusu'ndaki okyanus yüzey sıcaklıklarının büyük ölçekli soğumasını ve rüzgar, basınç ve yağış modellerindeki değişiklikler de dahil olmak üzere tropikal atmosferik dolaşımdaki değişikliklere neden olduğu bilinmektedir. El Niño-Güney Salınım (ENSO) küresel iklim kalıplarının önemli bir itici gücü olsa da, Dünya’nın iklimini şekillendiren tek faktör değildir. Kuzey Atlantik Salınımı (NAO), Arktik Salınması ve Hint Okyanusu basınç sistemleri de dahil olmak üzere önemli iklim değişkenliği kalıplarının etkisini dikkate almak gerek.
Mart 2025'in ortalarından itibaren, ekvatorda doğu Pasifik, zayıf La Niña koşullarından ayrılmaya başladı. Bu değişim, doğu pasifik deniz suyu yüzey sıcaklıklarının ortalamaya daha yakın olduğunu gösteriyor. Bu değer, Şubat, 2025 de -0.35 ° C idi. Bu durum La Niña koşulları için gerekli olan -0.5 ° C eşiğinin üzerinde kaydedilmiştir. Mart-Mayıs 2025'ten itibaren ENSO (La Nina veya El Niño) koşulları yüksek bir olasılık (% 91) Nötr görünümünde. Bu koşullara göre Mart 2025'in ortalarında, ekvatoryal Pasifik zayıf La Niña koşullarından ENSO-nötr faza geçiş yapmaya başladı ve bu koşulların Eylül 2025'e kadar devam etmesi bekleniyor.
Ekim-Aralık 2025 ve Kasım-Ocak 2025/26 için, La Niña ENSO-Nötr'e göre biraz üstün olmasına rağmen, herhangi bir kategori için güçlü bir tahmin yoktur. El Niño'nun olasılığı tahmin dönemi boyunca çok düşük kalıyor ve Nisan-Haziran'da % 1'den Kasım–Ocak’26'da % 20'ye yükselerek devam edecek. ENSO-nötr, Kuzey Yarımkürede yaz aylarında görülecek ve Ağustos-Ekim 2025 arasında % 50'den fazla olasılıkla devam edecektir.
Soğuk deniz suyu (La Niña) sırasında tropikal yağış ve atmosferik dolaşımın normal kalıpları bozulur. Ekvator merkezindeki anormal derecede soğuk sular, özellikle Kuzey Yarımküre kış ve ilkbahar mevsimlerinde, o bölgedeki bulutluluğa ve yağışlara neden olur. Kuzey kış mevsiminde güneydoğu Afrika ve kuzey Brezilya üzerinde normal koşullardan daha yağışlı koşullar da gözlenir. Kuzey yaz mevsiminde, Hint muson yağışı, özellikle kuzeybatı Hindistan'da normalden daha büyük olma eğilimindedir. Güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri, normalden daha sıcak ve kuru hale gelir. Ocak 2025, ekvator Pasifik'teki gözlemlenen deniz yüzeyi sıcaklığı anomalilerinin La Niña barajını geçtiği Aralık 2024'ten bu yana mevcut olan zayıf La Niña koşullarına rağmen, kayıtlardaki en sıcak Ocak 2025 ayı oldu. 2025 yılının ilk 3 ayının sıcaklık değerleri anomalisi, 50° kuzey enlemi üzerinde, 7°C ye ulaşmış durumda (Şekil.1). Türkiye Mart 2025 ayını 1991-2020 normallerinin 3°C'nin üzerinde geçirdi (Şekil 2)
Sadece La Nina ve El Nino tahminini referans alırsak Türkiye’de de 2025-26 kışının bu seneden farklı olmayacağını söyleyebiliriz. Yani gene İstanbul’a kar yağacaktır. Bu tahmin tabii ki çok uzun sürelidir olasılığı da zayıftır ama bir fikir vermesi açısından önemlidir.
SON DAKİKA
