Canlı Yayın
Prof. Dr. Murat Ferman
Güçlü-Değerli Rezerv Para; altın başta olmak üzere, aralarında sermaye piyasaları ve kripto birimlerin de bulunduğu tüm finansal varlıklar üzerinde baskı kurmakta; kalıcı yukarı yönlü hareketlerine adeta ket vurmaktadır. Üstelik, “cari denge oluşturma” başta gelmek üzere, rezerv para ihtiyacı içindeki tüm ekonomiler bakımından maliyetler de artmaktadır. FED eksenli ve “ben-merkezcil karakteri” görmezden gelinemeyecek bu uygulamanın, ancak, Amerika’daki enflasyonun gidişatına bağlı olarak değişebileceği bilinmektedir. İşte bu yüzden, ABD enflasyon ve istihdam rakamları, tüm dünyada yakından takip edilmektedir.
Geçtiğimiz günlerde açıklanan güncel rakamlara göre, Amerikan ekonomisinde manşet enflasyon düşüş göstermiş, aylık bazda %0,4 düzeyinden; %0,1’ e kadar gerilemiştir. Yıllık bazdaki yeni seviye ise, geçen aya göre net bir puanlık azalma çerçevesinde, %5 olarak ortaya çıkmıştır. FED tarafından deklare edilmiş “%2 düzeyinde manşet enflasyon hedefi” ni görmezden gelen kimi çevrelerin; bu gelişmeler ile faiz artışlarının duracağını, hatta, faizde indirim sezonuna geçileceğini iddia etmeyi sürdürdükleri görülmektedir. Daha ziyade “algı oluşturma amaçlı” bu beyanların, yakın dönemde gerçekleşmesi ihtimali düşüktür, zira, FED; daha önce de belirtildiği üzere, manşet rakam kadar Çekirdek Enflasyon ve İstihdam rakamlarına bakmakta, onlara daha fazla önem vermektedir.
Çekirdek rakamlardaki gelişmeleri; manşetteki ile karşılaştırdığımızda, enflasyon gidişatındaki benzer olumlu bir trendi görmek mümkün değildir. ABD ekonomisinde Mart ayında %0,4 düzeyi ile çekirdek enflasyon; manşet enflasyonun dört katı kadar yüksek çıkmıştır. İlaveten, yıllık çekirdekte gerileme değil ve fakat artış görülerek, senelik manşet-çekirdek makası 0,6 puana ulaşmıştır. Bu sayısal gelişmenin işaret ettiği durum; “Enflasyonda Yapışkanlık” olarak adlandırılmaktadır. Üstelik, alt kırımlara bakıldığında, büyük oranda, Amerikan ekonomisinde ağırlık sahibi olan Hizmetler Sektörü kaynaklı bir çekirdek direnci/yapışkan enflasyon tablosu karşımıza çıkmaktadır.
Çekirdek Enflasyon; “enflasyonun, geçici veya bir kereye mahsus etkilerden arındırılmış; temizlenmiş Kalıcı/Yer Etmiş Kısımı” olarak tanımlandığı için, gelecekteki ilgili öngörü ve kestirimlerde ön plana çıkan ekonomik göstergeler arasında yer almaktadır. Teknik olarak, Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri başlığı altında sınıflandırılan çekirdek enflasyon istatistiklerinin, kapsamlarına göre değişen farklı grup ve zümreleri bulunmaktadır. Bir örnek verilmek gerekirse; TÜİK, çekirdek enflasyon seyrini, altı başlık altında, derleyip izlemektedir. Bunlar arasında, “işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE” olarak düzenlenen B Özel Kapsam İstatistiği, en çok referans verilendir. Mart ayı için ülkemizde çekirdek enflasyon seyrindeki gelişme ve kapanamayan yıllık manşet-çekirdek makası’nın varlığı, baz etkisine rağmen kırılamayan yapışkan-dirençli yapı’ ya güncellenmiş bir delil teşkil etmektedir.
Amerikan ekonomisindeki istihdam rakamları; aylık değişmelerin ötesinde ve üstünde, %3,5 manşeti ile kitaplardaki ideal durumu yansıtmaktadır ve “doğal işsizlik düzeyi” ne gelip dayanmıştır. Ekonominin bu güçlü istihdam yaratma kapasitesinin dünyada eşine rastlamak zor olduğu gibi, bu performans ile Resesyon Konjonktürü’ nden bahsetmek de mümkün değildir. Esasen, FED’ in faiz arttırım politikalarındaki tavizsiz duruşunun arkasındaki ana dayanak; bu “etkileyici istihdam yaratma gücü” olarak ortaya çıkmaktadır. Nitekim, hep endişe ile söz edilen Resesyon ve/veya Stagflasyon risklerinin varlığı bilinmekle beraber, İstihdam/İşsizlik alanında sıkıntı yaşanmayan bir yapıda bunların gerçekleşmesi uzak ihtimaldir ve FED bakımından kritik öncelik oluşturamazlar!
Ekonomide “Güvenli Liman” kavramının yegane adresi olma imtiyazını çoktan kaybetmiş altın; Amerikan değerli kağıtları altında nefesi kesilen borsalar ve kripto birimlerin de aralarında bulunduğu tüm finansal araçlar, yakın gelecekte, Güçlü Dolar hakimiyetini kırma bakımından avantaj kazanmaya uzak kalacaklardır. Zira, çekirdek göstergelerde düzelme; dirençte kırılma ve manşet enflasyonda %2 hedefine kalıcı bir gidişata girildiğine dair delil elde etmeden, FED’ in mevcut duruşunu köklü bir şekilde değiştirmesini beklemek, gerçekçi değerlendirme kategorisine henüz dahil edilemez.
Güçlü-Değerli Rezerv Para; altın başta olmak üzere, aralarında sermaye piyasaları ve kripto birimlerin de bulunduğu tüm finansal varlıklar üzerinde baskı kurmakta; kalıcı yukarı yönlü hareketlerine adeta ket vurmaktadır. Üstelik, “cari denge oluşturma” başta gelmek üzere, rezerv para ihtiyacı içindeki tüm ekonomiler bakımından maliyetler de artmaktadır. FED eksenli ve “ben-merkezcil karakteri” görmezden gelinemeyecek bu uygulamanın, ancak, Amerika’daki enflasyonun gidişatına bağlı olarak değişebileceği bilinmektedir. İşte bu yüzden, ABD enflasyon ve istihdam rakamları, tüm dünyada yakından takip edilmektedir.
Geçtiğimiz günlerde açıklanan güncel rakamlara göre, Amerikan ekonomisinde manşet enflasyon düşüş göstermiş, aylık bazda %0,4 düzeyinden; %0,1’ e kadar gerilemiştir. Yıllık bazdaki yeni seviye ise, geçen aya göre net bir puanlık azalma çerçevesinde, %5 olarak ortaya çıkmıştır. FED tarafından deklare edilmiş “%2 düzeyinde manşet enflasyon hedefi” ni görmezden gelen kimi çevrelerin; bu gelişmeler ile faiz artışlarının duracağını, hatta, faizde indirim sezonuna geçileceğini iddia etmeyi sürdürdükleri görülmektedir. Daha ziyade “algı oluşturma amaçlı” bu beyanların, yakın dönemde gerçekleşmesi ihtimali düşüktür, zira, FED; daha önce de belirtildiği üzere, manşet rakam kadar Çekirdek Enflasyon ve İstihdam rakamlarına bakmakta, onlara daha fazla önem vermektedir.
Çekirdek rakamlardaki gelişmeleri; manşetteki ile karşılaştırdığımızda, enflasyon gidişatındaki benzer olumlu bir trendi görmek mümkün değildir. ABD ekonomisinde Mart ayında %0,4 düzeyi ile çekirdek enflasyon; manşet enflasyonun dört katı kadar yüksek çıkmıştır. İlaveten, yıllık çekirdekte gerileme değil ve fakat artış görülerek, senelik manşet-çekirdek makası 0,6 puana ulaşmıştır. Bu sayısal gelişmenin işaret ettiği durum; “Enflasyonda Yapışkanlık” olarak adlandırılmaktadır. Üstelik, alt kırımlara bakıldığında, büyük oranda, Amerikan ekonomisinde ağırlık sahibi olan Hizmetler Sektörü kaynaklı bir çekirdek direnci/yapışkan enflasyon tablosu karşımıza çıkmaktadır.
Çekirdek Enflasyon; “enflasyonun, geçici veya bir kereye mahsus etkilerden arındırılmış; temizlenmiş Kalıcı/Yer Etmiş Kısımı” olarak tanımlandığı için, gelecekteki ilgili öngörü ve kestirimlerde ön plana çıkan ekonomik göstergeler arasında yer almaktadır. Teknik olarak, Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri başlığı altında sınıflandırılan çekirdek enflasyon istatistiklerinin, kapsamlarına göre değişen farklı grup ve zümreleri bulunmaktadır. Bir örnek verilmek gerekirse; TÜİK, çekirdek enflasyon seyrini, altı başlık altında, derleyip izlemektedir. Bunlar arasında, “işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE” olarak düzenlenen B Özel Kapsam İstatistiği, en çok referans verilendir. Mart ayı için ülkemizde çekirdek enflasyon seyrindeki gelişme ve kapanamayan yıllık manşet-çekirdek makası’nın varlığı, baz etkisine rağmen kırılamayan yapışkan-dirençli yapı’ ya güncellenmiş bir delil teşkil etmektedir.
Amerikan ekonomisindeki istihdam rakamları; aylık değişmelerin ötesinde ve üstünde, %3,5 manşeti ile kitaplardaki ideal durumu yansıtmaktadır ve “doğal işsizlik düzeyi” ne gelip dayanmıştır. Ekonominin bu güçlü istihdam yaratma kapasitesinin dünyada eşine rastlamak zor olduğu gibi, bu performans ile Resesyon Konjonktürü’ nden bahsetmek de mümkün değildir. Esasen, FED’ in faiz arttırım politikalarındaki tavizsiz duruşunun arkasındaki ana dayanak; bu “etkileyici istihdam yaratma gücü” olarak ortaya çıkmaktadır. Nitekim, hep endişe ile söz edilen Resesyon ve/veya Stagflasyon risklerinin varlığı bilinmekle beraber, İstihdam/İşsizlik alanında sıkıntı yaşanmayan bir yapıda bunların gerçekleşmesi uzak ihtimaldir ve FED bakımından kritik öncelik oluşturamazlar!
Ekonomide “Güvenli Liman” kavramının yegane adresi olma imtiyazını çoktan kaybetmiş altın; Amerikan değerli kağıtları altında nefesi kesilen borsalar ve kripto birimlerin de aralarında bulunduğu tüm finansal araçlar, yakın gelecekte, Güçlü Dolar hakimiyetini kırma bakımından avantaj kazanmaya uzak kalacaklardır. Zira, çekirdek göstergelerde düzelme; dirençte kırılma ve manşet enflasyonda %2 hedefine kalıcı bir gidişata girildiğine dair delil elde etmeden, FED’ in mevcut duruşunu köklü bir şekilde değiştirmesini beklemek, gerçekçi değerlendirme kategorisine henüz dahil edilemez.
SON DAKİKA
