Canlı YayınGiriş
Prof. Dr. Murat Ferman
Küresel eko-politik yapılanmanın en güçlü kesimlerini biraraya getiren Davos zirvelerinin belirlediği yıllık toplantı tema ve sloganları da anlam ifade ediyor; 2025 toplantısı için belirlenen “Akıllı Çağ İçin İşbirliği” etiketi, çağdaş zamanlar için geçerli ana duruş ve karakteristiklerin altını çiziyor. Beş gün boyunca üçbini aşkın katılımcı ve elliyi aşkın devlet yönetcisi katılımı ile gerçekleştirilen bu üst düzey küresel platformda ortaya çıkan sonuç ve izlenimler mercek altına alınıyor:
Adet olduğu üzere zirvenin hemen öncesinde,15 Ocak’ta yayınlanan “Küresel Riskler Raporu” güncel kapsamında; “küresel çatışmaların” 2025 için bir numaralı risk olarak kaydedildiğini hatırlatarak başlamak gerekiyor. Ancak, belki de Gazze özelinde, uzun süreden sonra, zirvenin hemen öncesinde sağlanan ateşkes etkisiyle, “diplomasi yoluyla çatışmaların çözümü” temasının ön plana çıktığı izleniyor. Jeo-Politik dinamiklerin, Eko-Politik akışları biçimlendireceği bir süreçte, herşeyden fazla ihtiyaç duyulan duruş ile anlayışın; “Yapıcı İyimserlik” olduğu önemle vurgulanıyor. İşte, bu bakımdan, barışa giden yolun savaş ve çatışmadan değil ve fakat diplomasi ve uyuşmadan geçmesi gerektiği görüşü ön plana çıkartılıyor.
Geride bıraktığımız 2024 yılının dünya tarihindeki en sıcak dönem olduğu gerçeği, dikkatleri bir kez daha iklim ve çevre konularına çekiyor. İlaveten zirve ile aynı döneme rastlayan ve son yılların en büyük kentsel yangın felaketi Los Angeles faciası da kaygı düzeyini arttırıyor. Davos zirvelerinin düzenleyicisi Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tespitlerine göre, beklenmedik iklim olaylarının son elli yılda beş kat fazlalaştığı ve son yirmibeş senede ortaya çıkan ekonomik zararın üçbuçuk trilyon dolara ulaştığı ifade ediliyor. “Enerjide yeşil dönüşüm” ve “enerji güvenliği” parametrelerinin nasıl ve hangi vadeler içinde bağdaştırılması gerektiği sorusu, meselenin özünü oluşturuyor.
Zirve kapsamında, “gümrük tarifeleri”; “ticarette korumacılık” ve “güçlü dolar” ifadelerinin sıklıkla dile getirildiği ve değişik yönleriyle tartışıldığı görülüyor. Öne çıkan finansal-parasal başlıkların arasında, yüz trilyon dolara ulaşan “küresel borçlar” meselesini de kaydetmek gerekiyor. Daha göreve başlamadan kendi kripto varlığını çıkaran Trump döneminde, bu kulvardaki muhtemel gelişme ve potansiyel eksenindeki tartışmaların da ön plana taşınması dikkat çekiyor.
Katma değer üretiminde ve istihdamda “kadın katkı ve katılımı”nın arttırılması” konusu da geniş planda ele alınıyor ve kadınların; erkekler kadar ekonomide aktif olmaları sağlandığında, küresel gelirin en az beşte bir oranında artacağı tespitine yer veriliyor.
Yapay Zeka (AI) konu ve ilgili kulvarlarının da geniş bir kapsamda ele alınmış bulunduğuna herhalde şaşırmamak gerekiyor. Bu cümleden olmak üzere, “temiz teknolojiler”; “kuantum temelli bilişim”; “uzaya açılım” başlık ve kulvarlarında çok sayıda tespit ve öngörü, zirve tutanaklarında kendisine yer bulmuş oluyor.
Davos 2025 kapsamında dikkatlerin yoğunlaştığı konuşmanın Trump tarafından gerçekleştirildiği konusunda tartışma bulunmuyor. İkinci başkanlık döneminin hemen başında, Donald Trump’ın kendinden emin ve ben-merkezcil üslubunu Davos’a taşıdığı izleniyor. Verdiği mesajlar arasında en önemlisi; “herkesi Amerika’da üretim/yatırıma davet etmesi” olarak öne çıkıyor. “Bu davete ivedilikle uymayan her kesim için ABD pazarına girişte ek gümrük vergisi uygulanacağı” açıkça ifade ediliyor. Önümüzdeki dört yıl içerisinde beş yüz milyar dolarlık bir yatırımla yapay zeka (AI) uygulamasını; günümüzün internet erişilebilirliğine taşımayı hedefleyen Stargate Projesi’nin Trump tarafından sahiplenildiği izleniyor. (Geçmişi sadece on yıl öncesine dayanan AI girişimi OpenAI projesinde Sam Altman ile başlangıç ortaklığı bozulan Elon Musk’ın eleştirel duruşununun, önümüzdeki günlerde çok konuşulacağını ayrıca not etmek gerekiyor.) Her konu ve bağlamda, pragmatik/faydacı ve pratik yaklaşımları ön plana çıkaran Trump’ın, Suudi Arabistan’dan Amerika hedefli yatırım ve iş hacmini altı yüz milyar dolardan, bir trilyona yükseltme talebini Davos’ta paylaşması manidar bulunuyor. Trump yönetimindeki ABD etkisi ve yeniden tanımlanacak ekonomik / teknolojik / askeri gücünün “ gelişme ve gidişatı birinci derecede tayin edeceği” kanaati, Davos 2025’te de ağırlık kazanıyor.
Bir süredir akademik temas ve incelemeler için bulunduğumuz Kaliforniya’nın, önümüzdeki günlerde ABD ve dünya gündeminde yerini koruyacağı görülüyor. Hindistan’ı dahi geride bırakarak dünyanın beşinci büyük ekonomisi durumundaki Kaliforniya ile ilgili tartışma ve haberler önem kazanıyor. Henüz sonlandırılamayan büyük Los Angeles yangın felaketi bile Trump’ın, demokrat kimliği ile bilinen eyalete “uzlaştırıcı; kutuplaşmayı giderici el uzatmasını” sağlayamıyor. Tam tersine, Los Angeles ziyaretinde bile, demokrat yönetim ve “zihniyeti” suçlayıcı tavrını devam ettirdiğine şahit oluyoruz. Seçimi kaydeden Kamala Harris’in “ memleketi” bu kez ve ilk defa seçimde Trump desteğini arttırmış olsa da, Cumhuriyetçilerin gözüne girmeyi başaramıyor! Belki de bu yüzden, “federal yapıdan ayrılma-Calexit” hareketi yeniden gündeme taşınıyor ve 22 Temmuz tarihine kadar referandum için gerekli beşyüzbini aşkın imza toplanması başlatılıyor. Bizlere de; önümüzdeki günlerin dünyanın her yerinde farklı gelişmelere gebe olduğu konusunda şüphe bulunmadığını ifade etmek kalıyor.
Küresel eko-politik yapılanmanın en güçlü kesimlerini biraraya getiren Davos zirvelerinin belirlediği yıllık toplantı tema ve sloganları da anlam ifade ediyor; 2025 toplantısı için belirlenen “Akıllı Çağ İçin İşbirliği” etiketi, çağdaş zamanlar için geçerli ana duruş ve karakteristiklerin altını çiziyor. Beş gün boyunca üçbini aşkın katılımcı ve elliyi aşkın devlet yönetcisi katılımı ile gerçekleştirilen bu üst düzey küresel platformda ortaya çıkan sonuç ve izlenimler mercek altına alınıyor:
Adet olduğu üzere zirvenin hemen öncesinde,15 Ocak’ta yayınlanan “Küresel Riskler Raporu” güncel kapsamında; “küresel çatışmaların” 2025 için bir numaralı risk olarak kaydedildiğini hatırlatarak başlamak gerekiyor. Ancak, belki de Gazze özelinde, uzun süreden sonra, zirvenin hemen öncesinde sağlanan ateşkes etkisiyle, “diplomasi yoluyla çatışmaların çözümü” temasının ön plana çıktığı izleniyor. Jeo-Politik dinamiklerin, Eko-Politik akışları biçimlendireceği bir süreçte, herşeyden fazla ihtiyaç duyulan duruş ile anlayışın; “Yapıcı İyimserlik” olduğu önemle vurgulanıyor. İşte, bu bakımdan, barışa giden yolun savaş ve çatışmadan değil ve fakat diplomasi ve uyuşmadan geçmesi gerektiği görüşü ön plana çıkartılıyor.
Geride bıraktığımız 2024 yılının dünya tarihindeki en sıcak dönem olduğu gerçeği, dikkatleri bir kez daha iklim ve çevre konularına çekiyor. İlaveten zirve ile aynı döneme rastlayan ve son yılların en büyük kentsel yangın felaketi Los Angeles faciası da kaygı düzeyini arttırıyor. Davos zirvelerinin düzenleyicisi Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tespitlerine göre, beklenmedik iklim olaylarının son elli yılda beş kat fazlalaştığı ve son yirmibeş senede ortaya çıkan ekonomik zararın üçbuçuk trilyon dolara ulaştığı ifade ediliyor. “Enerjide yeşil dönüşüm” ve “enerji güvenliği” parametrelerinin nasıl ve hangi vadeler içinde bağdaştırılması gerektiği sorusu, meselenin özünü oluşturuyor.
Zirve kapsamında, “gümrük tarifeleri”; “ticarette korumacılık” ve “güçlü dolar” ifadelerinin sıklıkla dile getirildiği ve değişik yönleriyle tartışıldığı görülüyor. Öne çıkan finansal-parasal başlıkların arasında, yüz trilyon dolara ulaşan “küresel borçlar” meselesini de kaydetmek gerekiyor. Daha göreve başlamadan kendi kripto varlığını çıkaran Trump döneminde, bu kulvardaki muhtemel gelişme ve potansiyel eksenindeki tartışmaların da ön plana taşınması dikkat çekiyor.
Katma değer üretiminde ve istihdamda “kadın katkı ve katılımı”nın arttırılması” konusu da geniş planda ele alınıyor ve kadınların; erkekler kadar ekonomide aktif olmaları sağlandığında, küresel gelirin en az beşte bir oranında artacağı tespitine yer veriliyor.
Yapay Zeka (AI) konu ve ilgili kulvarlarının da geniş bir kapsamda ele alınmış bulunduğuna herhalde şaşırmamak gerekiyor. Bu cümleden olmak üzere, “temiz teknolojiler”; “kuantum temelli bilişim”; “uzaya açılım” başlık ve kulvarlarında çok sayıda tespit ve öngörü, zirve tutanaklarında kendisine yer bulmuş oluyor.
Davos 2025 kapsamında dikkatlerin yoğunlaştığı konuşmanın Trump tarafından gerçekleştirildiği konusunda tartışma bulunmuyor. İkinci başkanlık döneminin hemen başında, Donald Trump’ın kendinden emin ve ben-merkezcil üslubunu Davos’a taşıdığı izleniyor. Verdiği mesajlar arasında en önemlisi; “herkesi Amerika’da üretim/yatırıma davet etmesi” olarak öne çıkıyor. “Bu davete ivedilikle uymayan her kesim için ABD pazarına girişte ek gümrük vergisi uygulanacağı” açıkça ifade ediliyor. Önümüzdeki dört yıl içerisinde beş yüz milyar dolarlık bir yatırımla yapay zeka (AI) uygulamasını; günümüzün internet erişilebilirliğine taşımayı hedefleyen Stargate Projesi’nin Trump tarafından sahiplenildiği izleniyor. (Geçmişi sadece on yıl öncesine dayanan AI girişimi OpenAI projesinde Sam Altman ile başlangıç ortaklığı bozulan Elon Musk’ın eleştirel duruşununun, önümüzdeki günlerde çok konuşulacağını ayrıca not etmek gerekiyor.) Her konu ve bağlamda, pragmatik/faydacı ve pratik yaklaşımları ön plana çıkaran Trump’ın, Suudi Arabistan’dan Amerika hedefli yatırım ve iş hacmini altı yüz milyar dolardan, bir trilyona yükseltme talebini Davos’ta paylaşması manidar bulunuyor. Trump yönetimindeki ABD etkisi ve yeniden tanımlanacak ekonomik / teknolojik / askeri gücünün “ gelişme ve gidişatı birinci derecede tayin edeceği” kanaati, Davos 2025’te de ağırlık kazanıyor.
Bir süredir akademik temas ve incelemeler için bulunduğumuz Kaliforniya’nın, önümüzdeki günlerde ABD ve dünya gündeminde yerini koruyacağı görülüyor. Hindistan’ı dahi geride bırakarak dünyanın beşinci büyük ekonomisi durumundaki Kaliforniya ile ilgili tartışma ve haberler önem kazanıyor. Henüz sonlandırılamayan büyük Los Angeles yangın felaketi bile Trump’ın, demokrat kimliği ile bilinen eyalete “uzlaştırıcı; kutuplaşmayı giderici el uzatmasını” sağlayamıyor. Tam tersine, Los Angeles ziyaretinde bile, demokrat yönetim ve “zihniyeti” suçlayıcı tavrını devam ettirdiğine şahit oluyoruz. Seçimi kaydeden Kamala Harris’in “ memleketi” bu kez ve ilk defa seçimde Trump desteğini arttırmış olsa da, Cumhuriyetçilerin gözüne girmeyi başaramıyor! Belki de bu yüzden, “federal yapıdan ayrılma-Calexit” hareketi yeniden gündeme taşınıyor ve 22 Temmuz tarihine kadar referandum için gerekli beşyüzbini aşkın imza toplanması başlatılıyor. Bizlere de; önümüzdeki günlerin dünyanın her yerinde farklı gelişmelere gebe olduğu konusunda şüphe bulunmadığını ifade etmek kalıyor.
SON DAKİKA
