Canlı Yayın
Prof. Dr. Orhan Şen
HİPOTERMİ: Vücut iç ısısının normalin altına düşmesidir. Barınak, yiyecek, su ve giyim ihtiyaçlarının karşılanmasıyla önlenebilir. Isı kaybını önlemek için vücudun uyguladığı önlemler kollara ve bacaklara giden kan miktarını azaltmakla sınırlıdır. Uç noktalara giden damarların daraltılması kan akışını ve ısı kaybını azaltır ve böylece kalp ve beyin gibi hayati önem taşıyan organların çalışmaya devam etmelerini sağlar. Soğuk bir iklimde hipoterminin önlenmesi için sıvı, yemek ve giysiye ihtiyaç vardır. Böbrekler, akciğer ve derimizden kaybettiğimiz suyu yerine koymamamız dehidrasyona sebep olur ki bu da kan hacmimizin düşmesine ve böylece hareketle ısı üretmenin zorlaşmasına neden olur. Bir günde su alımı minimum 2 litre olmalıdır.
Daha ağır günlerde ya da yüksek irtifada bu miktar 3 ile 5 litre arasında olmalıdır. Alkol kullanımı, kılcal damarların genişlemesine neden olduğu için başta bir ısınma hissi verir ama sonuçta ısı kaybını arttıracağından hipotermiyi kolaylaştırır. Hafif Hipotermi: 37° - 35°C Üşüme hissi, tende hissizlik, fiziksel performansta hafif bir düşüş, ellerle yapılan karmaşık işleri becerememe ve titreme başlaması. 35° - 34°C daha belirgin koordinasyon güçlüğü, tökezleme, hızda düşüş, basit kafa karışması ve duyarsızlık. 34° - 32°C Koordinasyonun azalması ve sık sık tökezleme, düşme ve elleri kullanamama, yavaş düşünme ve konuşma, kötüleşen hafıza kaybı görülmeye başlar
Şiddetli Hipotermi 32° - 30°C Titremenin durması, koordinasyonun tamamen kaybolması ve kaslarda sertleşme, ayakta duramama, kafa karışıklığı, mantıksız davranışlar, 30° - 28°C kaslarda şiddetli sertleşme, yarı baygınlık, göz bebeklerinin büyümesi, belirsiz solunum ve nabız, 28°C altı baygınlık, 20°C civarında kalbin donması sonucu ölüm meydana gelir.Yazın bile ıslak ve soğuk ortamlarda özellikle rüzgar da varsa hipotermi riski vardır. Fiziksel aktivitede bulunan ve buna rağmen üşüyen her kişi durduğunda daha fazla üşüyeceğinin farkında olmalıdır.
Kişi hareket halindeyken yeterince ısı üretemiyorsa durduğu zaman da üretemeyeceğini ve bu durumda ekstra giysiye, bir barınağa ya da bir dış ısı kaynağına ihtiyacı olacağını bilmelidir.
Hipotermi tedavisinde ilk müdahale konveksiyonla kaybolan ısıyı önlemek için kişiye daha fazla giysi giydirilebilir. Islak giysileri kurularıyla değiştirmek hem giysilerin izolasyon özelliğini arttıracak hem de buharlaşma yoluyla kaybolan ısıyı önleyecektir. Bu ısı üretimini koruyabilmek için de ılık içecekler, şekerli çay, sıcak çikolata verilebilir.
Şiddetli vakaların tedavisinde ventriküler fibrilasyon önlenmeli, hastalar kendi vücut ısılarını üretemez hale geldiklerinden bir dış ısı kaynağıyla ısıtılmalıdırlar. Yüzeysel ısıtma yoluyla az miktarda ısı transferi gerçekleşeceğinden mümkün olan tüm ısıtma teknikleri kullanılmalıdır. Boyun, göğüs, koltuk altı bacak içi bölgelerine konacak sıcak su şişeleri daha etkili tekniklerden biridir. Hasta kişiyle aynı tulumun içine sağlıklı birinin girmesi de belli bir miktarda ısı transferi sağlar.
HİPOTERMİ: Vücut iç ısısının normalin altına düşmesidir. Barınak, yiyecek, su ve giyim ihtiyaçlarının karşılanmasıyla önlenebilir. Isı kaybını önlemek için vücudun uyguladığı önlemler kollara ve bacaklara giden kan miktarını azaltmakla sınırlıdır. Uç noktalara giden damarların daraltılması kan akışını ve ısı kaybını azaltır ve böylece kalp ve beyin gibi hayati önem taşıyan organların çalışmaya devam etmelerini sağlar. Soğuk bir iklimde hipoterminin önlenmesi için sıvı, yemek ve giysiye ihtiyaç vardır. Böbrekler, akciğer ve derimizden kaybettiğimiz suyu yerine koymamamız dehidrasyona sebep olur ki bu da kan hacmimizin düşmesine ve böylece hareketle ısı üretmenin zorlaşmasına neden olur. Bir günde su alımı minimum 2 litre olmalıdır.
Daha ağır günlerde ya da yüksek irtifada bu miktar 3 ile 5 litre arasında olmalıdır. Alkol kullanımı, kılcal damarların genişlemesine neden olduğu için başta bir ısınma hissi verir ama sonuçta ısı kaybını arttıracağından hipotermiyi kolaylaştırır. Hafif Hipotermi: 37° - 35°C Üşüme hissi, tende hissizlik, fiziksel performansta hafif bir düşüş, ellerle yapılan karmaşık işleri becerememe ve titreme başlaması. 35° - 34°C daha belirgin koordinasyon güçlüğü, tökezleme, hızda düşüş, basit kafa karışması ve duyarsızlık. 34° - 32°C Koordinasyonun azalması ve sık sık tökezleme, düşme ve elleri kullanamama, yavaş düşünme ve konuşma, kötüleşen hafıza kaybı görülmeye başlar
Şiddetli Hipotermi 32° - 30°C Titremenin durması, koordinasyonun tamamen kaybolması ve kaslarda sertleşme, ayakta duramama, kafa karışıklığı, mantıksız davranışlar, 30° - 28°C kaslarda şiddetli sertleşme, yarı baygınlık, göz bebeklerinin büyümesi, belirsiz solunum ve nabız, 28°C altı baygınlık, 20°C civarında kalbin donması sonucu ölüm meydana gelir.Yazın bile ıslak ve soğuk ortamlarda özellikle rüzgar da varsa hipotermi riski vardır. Fiziksel aktivitede bulunan ve buna rağmen üşüyen her kişi durduğunda daha fazla üşüyeceğinin farkında olmalıdır.
Kişi hareket halindeyken yeterince ısı üretemiyorsa durduğu zaman da üretemeyeceğini ve bu durumda ekstra giysiye, bir barınağa ya da bir dış ısı kaynağına ihtiyacı olacağını bilmelidir.
Hipotermi tedavisinde ilk müdahale konveksiyonla kaybolan ısıyı önlemek için kişiye daha fazla giysi giydirilebilir. Islak giysileri kurularıyla değiştirmek hem giysilerin izolasyon özelliğini arttıracak hem de buharlaşma yoluyla kaybolan ısıyı önleyecektir. Bu ısı üretimini koruyabilmek için de ılık içecekler, şekerli çay, sıcak çikolata verilebilir.
Şiddetli vakaların tedavisinde ventriküler fibrilasyon önlenmeli, hastalar kendi vücut ısılarını üretemez hale geldiklerinden bir dış ısı kaynağıyla ısıtılmalıdırlar. Yüzeysel ısıtma yoluyla az miktarda ısı transferi gerçekleşeceğinden mümkün olan tüm ısıtma teknikleri kullanılmalıdır. Boyun, göğüs, koltuk altı bacak içi bölgelerine konacak sıcak su şişeleri daha etkili tekniklerden biridir. Hasta kişiyle aynı tulumun içine sağlıklı birinin girmesi de belli bir miktarda ısı transferi sağlar.
SON DAKİKA
