Burun eğriliği birçok probleme neden olabilir
Burun eğriliği sadece estetik bir sorun değil, aynı zamanda birçok sağlık sorununa da yol açabilir. Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Güncel Öztürk, burun eğriliği hakkında merak edilenleri sizlerle paylaştı.
Burun duvarının tıbbi adı septum nazaldır. Burunda septum dediğimiz bölge, burnu iki hava yoluna ayıran ve burun boşluğuna kadar uzanan burun deliklerinin ortasında yer alan kıkırdak ve kemikten oluşan bir yapıdır. Deviasyon olan burunda bu yapı olması gereken yerde değildir. Orta hattı az ya da çok yana eğilmiş olabilir. Her bir tünelin iç genişliği, uzunluğu ve hacminin birbirine yakın olması sağlıklı kabul edilir. İdeal ve sağlıklı bir burun yapısında iki ayrı hava geçidi arkaya doğru genişleyen bir yapıdadır. Bu genişleyen bölüm, gelen havanın ısıtılmasını, nemlendirilmesini ve koku alma bölgesine gönderilmesini sağlar.
Ek olarak, hava ile giren ve 5 mikrondan büyük partiküller burun mukozasında mukoid salgılar tarafından tutulur ve süzülür. Böylece akciğerlere iletilen hava belli bir kalitede ve temizdir. Solunum yollarımızın ve akciğerlerimizin sağlığı alınan havanın kalitesi ile alakalıdır. Nefes alırken ve verirken sorun yaratan burnun eğriliği temelde hava akımını engeller.
Septal deviasyona neden olan sebepler nelerdir?
Hayatın ilerleyen dönemlerinde, genellikle çocukluk ya da ergenlik döneminde olabilen, dışarıdan buruna alınan darbeler sonucu sapmalar meydana gelebilir. Burun gelişimi 18 yaşına kadar devam eden bilinen bir süreçtir. Çocukluk döneminde buruna alınan darbeler milimetrelik kaymalara neden olabilir. Bu kaymalar dikkate alınmadığı takdirde burun yapısı geliştikçe kaymalar büyümeye devam eder.
İnsanların yüzde 80'inde septum ortada yer almamaktadır. Septumun orta kısımdan çok daha uzakta yer alması çeşitli sağlık sorunlarına neden olur. Hastalık, septumun kısmen veya tamamen belirgin eğriliği, orta hattan kayması ve solunumu etkilemesi olarak tanımlanır. Hava geçişi genellikle kavisli tarafta azalır. Eğrilik bazen S veya C şeklindedir ve burnun her iki tarafını da tıkayabilir. Deviasyon arttıkça burun tıkanıklığı da artar. Bir taraf tıkandığında hastalar diğer taraftan nefes alabildikleri için genellikle bu şekilde bir rahatsızlık hissetmezler.
Hangi sorunlar sapmaya neden olur?
Deviasyon nefes alma gibi yaşamsal durumları etkilediği için birçok soruna neden olabilir. Burun kıkırdak eğriliğinden kaynaklanan sorunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Burun tıkanıklığı ile kişi ağızdan nefes alır. Dolayısıyla hava burundaki gibi ısıtılıp nemlendirilmez ve akciğerlere giden havanın kalitesi düşer. Bu da akciğerlerde ve solunum yollarında sorunlara neden olur.
- Hava kalitesinin düşük olması nedeniyle boğaz, gırtlak, akciğer gibi organlar hava kalitesini yükseltmeye çalışır. Bu reaksiyonlara neden olabilir.
- Horlama sorunu oluşur.
- Nefes alma kalitesi düştükçe uyku kalitesi de düşer ve düzenliliği bozulur.
- Gün içinde baş ağrısı, halsizlik hissi gibi pek çok durumla karşılaşılabilir.
- Aşırı kilo alımı meydana gelebilir.
- Şeker hastalığı oluşabilir.
- Kalp sorunları ortaya çıkabilir.
Septum deviasyonu belirtileri nelerdir?
Deviasyon burun dışından görülebilen bir sorundur. Burun kemiği eğriliği bu şekilde kendini gösterir. Ancak bazı durumlarda burunda da bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
• Bilateral veya unilateral burun tıkanıklığı.
• Ağızdan soluma.
• Ağzı açık uyumak.
• Uyku apnesi ve horlama.
• Sinüs enfeksiyonunun kalıcı nüksü.
• Burunda ve yüzün ortasında ağrı.
İki burun geçişini birbirinden ayıran ve önde kıkırdak, arkada kemikten oluşan septumun eğriliklerini düzeltmek için yapılan ameliyatlara “septoplasti” denir. Septum deviasyonu toplumda çok yaygın bir sorun olduğu için bu sorunu gidermek için “deviasyon ameliyatları” en sık yapılan ameliyatlar arasındadır.
Burun kıkırdağı eğriliği olan bireylerde en sık görülen şikâyetler horlama ve burun etleridir.
Horlama tedavisinde septoplasti
Septal deviasyon burunda eğriliklerin oluşmasını, septoplasti ise bu eğrilikleri gidermek için yapılan operasyonlara uygulanan ameliyattır. Genel anestezi altında yapılan septoplasti ameliyatı ile eğriliği düzelterek horlama, sık sinüzit enfeksiyonları, sürekli geniz akıntısı ve kronik baş ağrısı gibi belirtilerden kurtulabilirsiniz.
Uyku apnesi tedavisinde septoplasti
Uyku apnesi, uyku sırasında aniden 10 saniye boyunca solunum yetmezliği yaşamanızdır. Bu 10 saniye boyunca hava akımı yüzde 50 oranında azalır ve kandaki oksijen seviyesi düşer (desatürasyon) veya uyanma meydana gelir. Yaşam kalitesini yüksek düzeyde düşüren uyku apnesi ülkemizde yüzde 5 ile 10 arasında görülmektedir. Uyku apnesinin nedenlerinden biri olan septum deviasyonunun tedavisi olan septoplasti ile uyku apnesi problemlerinize veda edebilir, yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
Sinüzit tedavisinde septoplasti
Burun çevresinde sinüs adı verilen boşluklar bulunur. Sinüzit bu boşlukların iltihapla dolmasıdır. Sinüzit baş ağrısı, nefes darlığı, burun tıkanıklığı ve diğer birçok soruna neden olur. Sinüzit ile birlikte hastanın burnunda deviasyon saptanırsa septoplasti ile sinüzit tedavisi yapılabilir. Burun yapısında eğrilik tespit edilirse sinüzit çok daha büyük bir nefes alma problemine neden olur.
Burnun içinde tüp gibi bir boşluk yoktur ve her iki yanında konka adı verilen üçer et parçası vardır. Alt, orta ve üst konkalar olan bu 3 konkanın görevi solunan havayı ısıtmak, nemlendirmek ve süzmektir. Septumun deviasyonu ile oluşan eğrilikler ile konkalarda genişleme ve şişlik meydana gelir. Burun tıkanıklığı hipertrofi ile daha belirgin hale gelir. Hipertrofi, bir doku veya organın aşırı gelişimini ifade eder. Konka hipertrofisi ilaç veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Bazı durumlarda “rinoplasti” adı verilen burun estetiği ameliyatı ile birlikte septoplasti ameliyatı da yapılabilir. Alerji vb. nedenlerle burun içi yumuşak dokuların şiştiği konka hipertrofisi de aynı ameliyatta müdahale edilerek tedavi edilebilir.
Septum deviasyon ameliyatına (septoplasti) nasıl karar verilir?
Kemik, kıkırdak ve dokulardan oluşan bir yapı olan burun, iç ve dış diye ayrılmaması gereken bir bütündür. Deviasyon ameliyatı öncesi burun içten ve dıştan incelenmeli ve sorunlar tespit edilmelidir. Burun dışında deviasyon belirtisi olup olmadığı belirlenmelidir. Burunda böyle bir sorun varsa süreç birlikte yürümelidir.
Burun kemiği eğriliği genellikle burnun dışından belli olan bir sorundur. Sadece burun içi deviasyon ameliyatı yapılması hastanın burun kıkırdaklarının harap olmasına neden olur ve sonrasında ekstra burun deviasyonu ameliyatı çok zorlaşır.
Bu konuda da hastaya danışılmalıdır. Eğer hasta burun kemiği eğriliği için dışarıdan bir müdahale gerektiriyorsa burnun hem içinden hem de dışından ameliyat yapılmalıdır.