Canlı YayınGiriş
Siyamend Kaçmaz
Dünya bir kez daha gözlerini İstanbul’a çevirmiş durumda. Doğu ile Batı'yı birleştiren bu şehir, yalnızca coğrafi olarak değil, diplomasi tarihinde de Doğu ile Batı arasında kurduğu dengelerle dikkat çekiyor.
İstanbul’un diplomatik geçmişi güçlü. Burada bugüne kadar yapılan görüşmeler, çoğunlukla ilerleme kaydedilen, sonuç odaklı temaslar oldu. Bu nedenle İstanbul’un adı, bugünkü görüşme için de umut veren bir potansiyel taşıyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın başlamasından sonra tarafları bir araya getirmişti. Bugüne kadar Ukrayna ile Rusya arasında barışa giden yolda sonuca en yakın olan, İstanbul’daki müzakereler olmuştu. O masada taraflar, ateşkes ve çerçeve anlaşması üzerinde büyük ölçüde uzlaşmıştı. Hatta imzaların atılmasına ramak kalmıştı. Ancak dış müdahale (İngiltere'nin dönemin Başbakanı Boris Johnson’ın doğrudan devreye girmesi), süreci sonlandırmış ve anlaşma sağlanamadan taraflar masadan kalkmak zorunda kalmıştı. Hâlâ konuşulduğunda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İstanbul'daki o görüşmelere atıfta bulunuyor.
Bugün, Şubat ayının sonlarında İstanbul’da yapılan ilk turun ardından ABD ile Rusya arasındaki görüşmelerin ikinci turu gerçekleştirilecek. İlk turdaki temaslar her iki taraf açısından da yapıcı geçmiş, sonuç odaklı bir masa kurulmuştu. Hatta o görüşmelerde, uzun süredir Washington’a gönderilemeyen Rus büyükelçisine agreman onayı verilmişti. O büyükelçi bugün, Rus heyetinin başında ikinci tur görüşmelere katılmak üzere yeniden İstanbul’da.
İkinci tur görüşmeler bu kez, Rusya'nın İstanbul’daki başkonsolosluğunda yapılacak. Tarihi dokusuyla dikkat çeken bu yapı, sadece bir diplomasi binası değil; bugün aynı zamanda küresel bir krizin hafifletilmesi için umutların bağlandığı bir mekân olacak. Her ne kadar gündem teknik başlıklarla sınırlı gibi görünse de, masada konuşulacak her madde, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğine yön verecek nitelikte.
Çünkü ilişkilerdeki gelişmelerin şekillenmesini asıl belirleyenler, büyükelçiliklerde görev yapan profesyonel diplomatlar. Rus yetkililerin de vurguladığı gibi, bu isimler, ilişkilerin yeniden inşasında kilit rol oynuyor. Özellikle önceki Amerikan yönetimi döneminde diplomat sayısı ciddi şekilde azaltılmış ve büyükelçilikler neredeyse işlevsiz hale gelmişti. Bugün İstanbul’daki görüşmelerde, bu tabloyu tersine çevirmek için somut adımlar atılması hedefleniyor. Daha fazla personel, daha fazla temas ve doğrudan diyalog için uygun bir zemin oluşturulmaya çalışılıyor.
Washington ve Moskova: Zıt kutuplar yakınlaşıyor mu?
Şubat ayındaki ilk turda, büyükelçiliklerin ihtiyaç duyduğu mali kaynakların aktarılması konusundaki tıkanıklık giderilmişti. Dışarıdan bakıldığında önemsiz gibi görünen bu başlık bile, diplomatik misyonlar üzerindeki baskıyı önemli ölçüde hafifletti. Bugünse gündem çok daha geniş: Vize rejimleri, finansal yaptırımlar, doğrudan uçuşlar ve diplomatik temsilcilerin ülke içindeki hareket özgürlüğü gibi kritik konular masada olacak. Tüm bu başlıklarda ilerleme sağlandıkça, iki ülke ilişkilerinde mesafenin kapandığına dair işaretler artacak.
ABD Başkanı Donald Trump’ın kıdemli danışmanlarından Elon Musk, geçtiğimiz günlerde X platformunda (eski adıyla Twitter) dikkat çekici bir paylaşımda bulundu. Rusya ve ABD’nin coğrafi olarak birbirine ne kadar yakın olduğunu gösteren bir video yayınlayan Musk, aslında iki ülkenin sanılandan daha yakın bir ilişki kurabileceğine işaret ediyordu. Bu paylaşım, Rusya'nın Washington Büyükelçiliği tarafından da alıntılandı ve “We are closer than some people think” (Bazı insanların düşündüğünden daha yakınız) ifadeleriyle paylaşıldı. Bu adım, Moskova’nın da ilişkilerin gelişmesinden yana tavır koyduğunu gösteriyor. Musk’la başlayan bu sembolik jest, ABD’nin yaklaşımını yansıtırken Rus tarafının da buna olumlu karşılık verdiğini ortaya koyuyor.
Bu arada dikkat çekici bir başka detay daha var: ABD Başkanı Donald Trump, göreve geldiği günden bu yana Rusya’yla ilgili hiçbir tansiyon artırıcı açıklamaya başvurmadı. Avrupa’nın “son Ukraynalıya kadar savaş” retoriğine karşılık Trump yönetimi, çatışmanın bir an önce durmasını istiyor. Bu yaklaşım, Moskova tarafından da karşılıksız bırakılmıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gerek söylemlerindeki soğukkanlılık gerekse zaman zaman kullandığı filozofik anekdotlarla dikkat çekiyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın kendisine yönelik sert ifadelerine rağmen tepkisiz kalmayı başarmış, cevabıyla diplomasideki ağırlığını hissettirmişti. Bugün gelinen noktada, Trump yönetiminin Moskova ile “çok iyi anlaştığını” sık sık dile getirmesi ve Rus yetkililerin önceki Amerikan yönetimini “ilişkileri dibe sürüklemekle” suçlaması bu tabloyu netleştiriyor. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, “Artık birbirimizi duymaya başladık.” sözleri de bu yakınlaşmanın işareti.
Bugünkü görüşmeden ne çıkar?
Bugün İstanbul’da gerçekleştirilecek görüşmeler, Soğuk Savaş döneminde bile bu denli kopuk olmayan ABD-Rusya ilişkilerinin yeniden şekillenmesinde kritik bir adım olabilir. Her iki taraf da masada alınacak kararları hızla analiz edip bir sonraki adımları planlıyor. Nitekim geçtiğimiz hafta, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Başkanı ve Rusya Devlet Başkanı’nın Uluslararası Ekonomik ve Yatırım İşbirliği Özel Temsilcisi Kirill Dmitriev, Washington’da temaslarda bulundu. Dmitriev, ABD’deki görüşmeleri tamamladıktan sonra Moskova’ya dönerek elde ettiği izlenimleri karar verici mekanizmalarla paylaştı. Bu temasların kısa sürede analiz edilmesiyle birlikte bugünkü İstanbul buluşması için ikinci tur görüşmelere geçilmesine karar verildi. Tüm bu gelişmeler, tarafların hızlı ve sonuç odaklı bir diplomasi anlayışı benimsediğini ortaya koyuyor. Dolayısıyla bugünkü İstanbul temaslarından somut kararların çıkması kuvvetle muhtemel.
Doğu ile Batı’yı fiziki olarak birleştiren İstanbul, şimdi de iki farklı kutbu aynı masada buluşturuyor. Kıtaları buluşturan bu şehir, bir kez daha uzlaştırmak için buluşturacak.
Dünya bir kez daha gözlerini İstanbul’a çevirmiş durumda. Doğu ile Batı'yı birleştiren bu şehir, yalnızca coğrafi olarak değil, diplomasi tarihinde de Doğu ile Batı arasında kurduğu dengelerle dikkat çekiyor.
İstanbul’un diplomatik geçmişi güçlü. Burada bugüne kadar yapılan görüşmeler, çoğunlukla ilerleme kaydedilen, sonuç odaklı temaslar oldu. Bu nedenle İstanbul’un adı, bugünkü görüşme için de umut veren bir potansiyel taşıyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın başlamasından sonra tarafları bir araya getirmişti. Bugüne kadar Ukrayna ile Rusya arasında barışa giden yolda sonuca en yakın olan, İstanbul’daki müzakereler olmuştu. O masada taraflar, ateşkes ve çerçeve anlaşması üzerinde büyük ölçüde uzlaşmıştı. Hatta imzaların atılmasına ramak kalmıştı. Ancak dış müdahale (İngiltere'nin dönemin Başbakanı Boris Johnson’ın doğrudan devreye girmesi), süreci sonlandırmış ve anlaşma sağlanamadan taraflar masadan kalkmak zorunda kalmıştı. Hâlâ konuşulduğunda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İstanbul'daki o görüşmelere atıfta bulunuyor.
Bugün, Şubat ayının sonlarında İstanbul’da yapılan ilk turun ardından ABD ile Rusya arasındaki görüşmelerin ikinci turu gerçekleştirilecek. İlk turdaki temaslar her iki taraf açısından da yapıcı geçmiş, sonuç odaklı bir masa kurulmuştu. Hatta o görüşmelerde, uzun süredir Washington’a gönderilemeyen Rus büyükelçisine agreman onayı verilmişti. O büyükelçi bugün, Rus heyetinin başında ikinci tur görüşmelere katılmak üzere yeniden İstanbul’da.
İkinci tur görüşmeler bu kez, Rusya'nın İstanbul’daki başkonsolosluğunda yapılacak. Tarihi dokusuyla dikkat çeken bu yapı, sadece bir diplomasi binası değil; bugün aynı zamanda küresel bir krizin hafifletilmesi için umutların bağlandığı bir mekân olacak. Her ne kadar gündem teknik başlıklarla sınırlı gibi görünse de, masada konuşulacak her madde, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğine yön verecek nitelikte.
Çünkü ilişkilerdeki gelişmelerin şekillenmesini asıl belirleyenler, büyükelçiliklerde görev yapan profesyonel diplomatlar. Rus yetkililerin de vurguladığı gibi, bu isimler, ilişkilerin yeniden inşasında kilit rol oynuyor. Özellikle önceki Amerikan yönetimi döneminde diplomat sayısı ciddi şekilde azaltılmış ve büyükelçilikler neredeyse işlevsiz hale gelmişti. Bugün İstanbul’daki görüşmelerde, bu tabloyu tersine çevirmek için somut adımlar atılması hedefleniyor. Daha fazla personel, daha fazla temas ve doğrudan diyalog için uygun bir zemin oluşturulmaya çalışılıyor.
Washington ve Moskova: Zıt kutuplar yakınlaşıyor mu?
Şubat ayındaki ilk turda, büyükelçiliklerin ihtiyaç duyduğu mali kaynakların aktarılması konusundaki tıkanıklık giderilmişti. Dışarıdan bakıldığında önemsiz gibi görünen bu başlık bile, diplomatik misyonlar üzerindeki baskıyı önemli ölçüde hafifletti. Bugünse gündem çok daha geniş: Vize rejimleri, finansal yaptırımlar, doğrudan uçuşlar ve diplomatik temsilcilerin ülke içindeki hareket özgürlüğü gibi kritik konular masada olacak. Tüm bu başlıklarda ilerleme sağlandıkça, iki ülke ilişkilerinde mesafenin kapandığına dair işaretler artacak.
ABD Başkanı Donald Trump’ın kıdemli danışmanlarından Elon Musk, geçtiğimiz günlerde X platformunda (eski adıyla Twitter) dikkat çekici bir paylaşımda bulundu. Rusya ve ABD’nin coğrafi olarak birbirine ne kadar yakın olduğunu gösteren bir video yayınlayan Musk, aslında iki ülkenin sanılandan daha yakın bir ilişki kurabileceğine işaret ediyordu. Bu paylaşım, Rusya'nın Washington Büyükelçiliği tarafından da alıntılandı ve “We are closer than some people think” (Bazı insanların düşündüğünden daha yakınız) ifadeleriyle paylaşıldı. Bu adım, Moskova’nın da ilişkilerin gelişmesinden yana tavır koyduğunu gösteriyor. Musk’la başlayan bu sembolik jest, ABD’nin yaklaşımını yansıtırken Rus tarafının da buna olumlu karşılık verdiğini ortaya koyuyor.
Bu arada dikkat çekici bir başka detay daha var: ABD Başkanı Donald Trump, göreve geldiği günden bu yana Rusya’yla ilgili hiçbir tansiyon artırıcı açıklamaya başvurmadı. Avrupa’nın “son Ukraynalıya kadar savaş” retoriğine karşılık Trump yönetimi, çatışmanın bir an önce durmasını istiyor. Bu yaklaşım, Moskova tarafından da karşılıksız bırakılmıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gerek söylemlerindeki soğukkanlılık gerekse zaman zaman kullandığı filozofik anekdotlarla dikkat çekiyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın kendisine yönelik sert ifadelerine rağmen tepkisiz kalmayı başarmış, cevabıyla diplomasideki ağırlığını hissettirmişti. Bugün gelinen noktada, Trump yönetiminin Moskova ile “çok iyi anlaştığını” sık sık dile getirmesi ve Rus yetkililerin önceki Amerikan yönetimini “ilişkileri dibe sürüklemekle” suçlaması bu tabloyu netleştiriyor. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, “Artık birbirimizi duymaya başladık.” sözleri de bu yakınlaşmanın işareti.
Bugünkü görüşmeden ne çıkar?
Bugün İstanbul’da gerçekleştirilecek görüşmeler, Soğuk Savaş döneminde bile bu denli kopuk olmayan ABD-Rusya ilişkilerinin yeniden şekillenmesinde kritik bir adım olabilir. Her iki taraf da masada alınacak kararları hızla analiz edip bir sonraki adımları planlıyor. Nitekim geçtiğimiz hafta, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Başkanı ve Rusya Devlet Başkanı’nın Uluslararası Ekonomik ve Yatırım İşbirliği Özel Temsilcisi Kirill Dmitriev, Washington’da temaslarda bulundu. Dmitriev, ABD’deki görüşmeleri tamamladıktan sonra Moskova’ya dönerek elde ettiği izlenimleri karar verici mekanizmalarla paylaştı. Bu temasların kısa sürede analiz edilmesiyle birlikte bugünkü İstanbul buluşması için ikinci tur görüşmelere geçilmesine karar verildi. Tüm bu gelişmeler, tarafların hızlı ve sonuç odaklı bir diplomasi anlayışı benimsediğini ortaya koyuyor. Dolayısıyla bugünkü İstanbul temaslarından somut kararların çıkması kuvvetle muhtemel.
Doğu ile Batı’yı fiziki olarak birleştiren İstanbul, şimdi de iki farklı kutbu aynı masada buluşturuyor. Kıtaları buluşturan bu şehir, bir kez daha uzlaştırmak için buluşturacak.
SON DAKİKA
