Dijital Telif Yasası'na hukuki bakış! 'Haksız gelir kaybı var, Google iyi niyetli olmalı'

Dijital yayıncıların telif haklarını korumak ve korsan yayıncılığın önüne geçmek için tüm dünyada yasalar düzenleniyor. Son olarak Kanada’da çıkan yasayla, ülkenin Google’ın içerik üreticilerine her yıl 74 milyon dolar ödeme yapacağı açıklandı. Yasanın Türkiye’de de yürürlüğe girmesi için gerekli tüm aşamaları, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Sezercan Bektaş açıkladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

 Google, teknoloji devi şirketlerin haber içeriklerini platformlarında kullanmaları karşılığında ücret ödemelerini öngören Çevrim İçi Haberler Yasası doğrultusunda, Kanada merkezli haber kuruluşları ve şirketlerine yıllık yaklaşık 74 milyon dolarlık ödeme yapmayı kabul etti. Bu kararın ardından gözler Türkiye’de bu yasa için adımlara çevrilmiş, içerik üreticilerin haklarını korumaya ve korsan yayıncılığa engel olmak adına yapılan çalışmalar dikkat çekmişti. Dijital mecralarla ilgili atılan en büyük adımlardan biri olan ‘Sosyal Medya ve Dezenformasyonla Mücadele Yasası’nın 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından ‘Dijital Telif Yasası’ ile ilgili çalışmalar da start aldı. Peki, Dijital Telif Yasası’yla sağlanacak olan haklar neler ve süreç nasıl ilerliyor? Dijital Telif Yasası’nı hukuki boyutlarıyla Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Sezercan Bektaş Milliyet'e anlattı. 

'FSEK KAPSAMINDA HUKUKEN BELİRSİZLİK VAR'

Türkiye’de fikir ve sanat eserleri üzerindeki telif hakları 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında korunuyor. Ancak dijital içerik üreticilerinin ortaya koyduğu eserleri korumak konusunda yetersiz kalan yasa, 1952 yılında yürürlüğe girmiş ve ilim, edebiyat, müzik, güzel sanat ve sinema eserleri olarak listelenmişti. Dr. Sezercan Bektaş, dijital telif yasasının bu noktada son derece önemli olduğuna dikkat çekerek, dijital içerikleri korumakla ilgili yetersizliği şöyle anlattı:

"Günümüzde, bu eserlerin dijital platformlarda yayınlaması belirli telif hakkı sorunlarını da gündeme getirdi. Dijital mecralarda yayınlanan, çoğaltılan ve tekrar üretilen eserlerden kaynaklanan hakların korunması büyük bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Dijital mecralarda yayınlanan içeriklerin büyük bir bölümünü de basın kuruluşlarının yayınları oluşturuyor. Basın kuruluşlarının söz konusu yayınlarının FSEK kapsamında hangi eser altında korunacağı hukuken bir belirsizlik içeriyor."

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

'ABD VE AVRUPA’DA DA SORUNLAR YAŞANIYOR'

ABD, ‘18 yaşından küçükleri uygunsuz ve müstehcen içeriklerden korumak’ amacıyla iletişim içeriklerinin düzenlenmesine yönelik İletişim Uygunluk Yasası’nı 1996 yılında kabul etti. Almanya’da 2018’de NetzDG yasası yürürlüğe girdi. Yasaya göre, sosyal ağların kendilerine gelen şikâyetleri 6 aylık aralıklarla raporlaması, şikâyet edilen içeriklerin 24 saat içerisinde silinmesi, bilgi taleplerine 48 saat içerisinde cevap verilmesi, Almanya’da birer temsilci bulundurmaları gerekiyordu. Dijital hayatı düzenlemek adına yurt dışında atılan adımları hatırlatan Dr. Bektaş, ABD ve Avrupa ülkelerinin de telif hakkını korumak için yeni düzenlemelerle sorunlara çözüm arandığına dikkat çekti.

Dr. Bektaş Türkiye’de de içerik üreticilerinin telif haklarının yasal zeminde korunmasına ilişkin adımların önemli olduğunun altını çizdi. Dr. Bektaş, “Ülkemizde de dijital telif hakları konusunda gündemde yer alan çalışmalar yapılıyor. Özellikle basın kuruluşlarının fiziki yayınlarından elde ettikleri gelirlerin dijital medyanın gelişmesiyle büyük oranda azalması ve dijital içeriklerden elde edilen gelirin, içeriğin üreticisi olan basın kuruluşlarından ziyade bu içeriği tekrar üreten ve umuma arz eden Google gibi dijital dağıtım mecraları tarafından elde edilmesi basın kuruluşlarının gelir kaybına yol açıyor. Gündemdeki yasa çalışması da içerik üreticilerinin telif haklarının yasal zeminde korunması bakımından önem arz ediyor” diye konuştu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

TELİF GELİRİNİ KİM ELDE EDECEK?

Google’dan telif geliri alındığında bunu kimin elde edeceğiyle ilgili merak edilenleri de yanıtlayan Dr. Sezercan Bektaş, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman’ın açıklamasından hareketle şunları söyledi:

“TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman’ın basına yansıyan açıklamaları dikkate alındığında bu yasal çalışmalarda Avrupa Birliği müktesebatında yer alan 2019/790 EC sayılı Dijital Tek Pazarda Telif Hakları Direktifi’nin esas alındığı anlaşılıyor. Direktif, Avrupa Birliği üye devletlerinin iç hukuklarında yer alan dijital telif hakkına ilişkin düzenlemelerine dayanak teşkil ediyor. Direktif ve ilgili devletlerin yasalarında genel olarak basın yayınlarının telif hakkının koruması konusunda özel düzenlemeler yapılarak hukuki boşlukların ortadan kaldırıldığı, ardından basın kuruluşları ile Google gibi dijital dağıtım mecraları arasında yapılacak sözleşmeler vasıtasıyla elde edilen gelirin içerik üreticisi olan basın kuruluşlarına aktarılmasına yasal zemin sağlandığı görülüyor.”

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

SÜREÇTE TÜRKİYE’NİN İZLEMESİ GEREKEN YOL

Milliyet'ten Zeynep Dilara Akyürek'in haberine göre; Her şeyden önce Türkiye’nin dijital telif hakkına ilişkin yasal çalışmaları neticelendirerek basın yayınlarının dijital ortamda etkin bir telif hakkı koruması altına alınmasını temin etmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Sezercan Bektaş, böylece FSEK hükümleri gereğince eser sahibinin eseri üzerindeki maddi ve manevi hakların açık bir şekilde dijital ortamdaki basın yayınları için de korunmuş olacağını açıkladı.