Çocuklarda obezite diyabetin habercisi
Çocukluk çağı obezitesi, 21. yüzyılın en ciddi halk sağlığı sorunlarından biridir. Çocukluktaki fazla kilolar ileriki zamanlarda diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları/ Çocuk Endokrin Uzmanı Prof. Dr. Nesibe Andıran, çocuklarda obezite hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Çocuklarda Obezitenin Nedenleri Nelerdir?
Obezitenin nedenleri oldukça karmaşıktır. Genetik, biyolojik, davranışsal, beslenme ve sosyo-kültürel faktörleri içerebilir. Obezite, genel olarak bir kişinin harcadığı/yaktığı kaloriden daha fazla enerji aldığında vücudunda fazla yağ birikimi olarak ortaya çıkan durumdur. Başlıca nedenleri, aşırı yiyecek tüketimi ve fiziksel aktivite eksikliğidir. İştah ve metabolizma üzerinde etkili bazı hormonal bozukluklara bağlı olarak da gelişebilmektedir.
Dünya nüfusunun yüzde 30'u obez
Beslenme düzeni: Yağlı, şeker oranı yüksek yiyecekler ve işlenmiş ürünler gibi yüksek kalorili yiyecekler çocuğunuzun kilo almasına neden olabilir. Şeker, tatlılar, gazlı-şekerli içecekler, fazla karbonhidrat tüketimi de kilo alımına neden olabilir.
Egzersiz eksikliği: Fazla egzersiz yapmayan çocukların kilo almaları daha olasıdır. Çağımızın en önemli problemlerinden biri olan hareket azlığı, yürüyüş yapmama, bahçede/sokakta oyun oynanmaması, her yere araba ile gidilip gelinmesi, uzun süre televizyon seyretmek veya video oyunları oynamak gibi hareketsiz aktivitelere harcanan zaman fazla olduğundan hareket eksikliği oluşur.
Aile faktörleri: Ebeveynler fazla kilolu ise, çocukların da fazla kilolu olma ihtimali artar. Bunun bir kısmı genlerden kaynaklanmakta, bir kısmı ise ailenin yeme ve egzersiz modelinden kaynaklanmaktadır.
Psikolojik faktörler: Kişisel, okul, ebeveyn ve aile stresi, çocuğun obezite riskini artırabilir. Bazı çocuklar problemlerle başa çıkmak, stres gibi duygular ile uğraşmak ya da can sıkıntısıyla mücadele etmek için yemeğe ihtiyaç duyarlar.
Çocukluk Çağında Obezite Diyabet Hastalığına Yol Açabilir!
Obezite tedavisi zor olan ve vücudun bütün organlarını etkileyen sistemik bir hastalıktır. Çocukların boylarının uzuyor olması aslında obeziteden kurtulmak için önemli bir avantajdır. Obez bir çocukta, varsa hormonal bozukluklara yönelik ilacın başlanması, beslenmesinin düzenlenmesi, hareketinin arttırılmasına ek olarak boy uzamasının olması obezitenin daha kolay düzeltilebilme fırsatını oluşturur. Çocuklarda obezite, ergenlik çağını ve yetişkinlik dönemini de büyük ölçüde etkileyebilir. Öncelikle obez bir çocuğun obez bir erişkin olarak hayatına devam etme riski yüksektir. Kalp ve damar sağlığımızın temeli çocukluk çağında atılır ki obez bir çocuğun obez olmayan akranına göre ileride daha genç yaşta diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar geliştirmesi muhtemeldir. Çocukluk obezitesinin önlenmesi ve tedavisi bu nedenle yüksek önceliğe ihtiyaç duyar. Böylece aşırı kilonun ve obezitenin getirdiği hastalıklar büyük ölçüde önlenebilir.
Tip 2 diyabet yani şeker hastalığı insülin hormonunun etkisindeki bozukluk nedeni ile vücutta glikozun uygun şekilde metabolize edilemeyip, kan şekerinin yüksek olması ile seyreden bir durumdur. Diyabet iyi tedavi edilmez ise, damar problemleri, göz hastalığına, sinir hasarına ve böbrek fonksiyon bozukluğuna yol açabilir. Erişkin diyabeti olarak bilinmekle birlikte Tip 2 Diyabet son yıllarda obez çocuk ve ergenlerde geçmişe göre daha sık olarak görülmektedir. Obezite ve insülin direnci birlikteliği çok sık olup, bu çocukların tip 2 diyabet geliştirme olasılığı daha yüksektir. Ancak, sevindirici yanı bu durumun kilo kontrolü, sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile geciktirilip, önlenebilmesidir.