Canlı Yayın
Uzman Psikolog Irmak Atak 
İnsanlar biricik olduğu gibi, kurdukları ilişkiler de birbirinden farklı ve eşsiz çünkü. Bu yüzden de kategoriler, standartlaştırmalar risklidir. Çünkü kafanızdaki kategorilerden herhangi birine yerleştiremediğiniz bir türle karşılaştığınızda, bunu olumsuz değerlendirme, tepki gösterme, dışlama eğiliminde olabilirsiniz.
Örneğin yakın zamanda, gündemimize “birlikte ayrı yaşama (living apart together)” kavramı geldi. Uzun süreli ilişki içerisinde veya evli olan bireylerin kendilerine ait evlerini korudukları, iki evde birlikte yaşadıkları ilişkiler bu kategoriye girmektedir. Bu ilişki türü, dünyada ve Türkiye’de düşünülenden daha yaygındır. Ancak basında, bu ilişki türüne dair olumsuz yorumlar, yadırgamalara yer verildiğini gördük, okuduk. Oysa rıza ve onaya dayalı, kimsenin zarar görmediği, yetişkin ilişkilerin her türü kabul edilir ve ilişki içerisindeki insanlar haricinde kimseyi de ilgilendirmemektedir.
Siz yine de “ben adını koymak isterim” diyorsanız genel hatlarıyla ilişkisel terimlere bakalım. İlk akla gelenin, kafamızdaki standartlara uyanın doğru olduğunu; daha önce duymadığımız/karşılaşmadığımız türde ilişkilerin de kötü/yanlış/çirkin olduğunu varsaymayalım.
Açık İlişki
Bu ilişki türü, kişilerin farklı romantik, duygusal ve/veya cinsel ilişkiler kurabildikleri; bazen bir ana ilişki çevresinde yaşanan, bazen de spesifik bir ana ilişkinin olmadığı ilişki türüdür.
Aktif – Pasif
Aktiflik – pasiflik aile ilişkilerinde ve romantik ilişki türlerinde gözlemlenebilir. Ev işleri, cinsellik, çatışma konuları, finansal sorumluluk ya da sağlık konularında karşımıza çıkabilir. Karar alma, yönlendirme gibi rolleri benimseyen kişi “aktif” olarak değerlendirilirken tepkisiz veya edilgen kalan kişi “pasif” olarak değerlendirilir.
Alloseksüel
Bu terim, cinsel çekim duyan/duyabilen insanları tanımlar. Aseksüellik farkındalığı adına önemlidir. Tüm insanların cinsel çekim duyduğu varsayımını bir kenara bırakmamızı bize hatırlatır.
Aseksüel
Aseksüel kimlik ya da yönelim, cinsel çekim hiç duymayan ya da çok az duyan insanları tanımlar.
Birlikte Yaşamak
İlişkide olan insanların birlikte yaşamasıdır. Birlikte yaşamanın ilişki açısından artıları ve eksileri vardır. Birlikte yaşamaya karar vermek için evli olmak, romantik bir ilişki içerisinde olmak şart değildir. Yakın arkadaşların birlikte yaşadığı ya da sadece ekonomik yükün bölüşülmesi adına tanıdıkların bir arada yaşamaya karar verdiği durumlar da vardır.
Çok Eşlilik
Çok eşlilik, kişilerin birden fazla romantik ve/veya cinsel partnere sahip olabildikleri bir ilişki türüdür.
Sürekli Olmayan (Casual)
Bu tür ilişkiler, etiketlenmemiş, adı konmamış ve genellikle resmi olarak adı konmuş ilişkilerden daha az bağlılık gerektiren ilişkilerdir. Kelimenin belirsizlik içerdiğini düşünürsek, kişinin ilişkisini bu terimi kullanarak tarif ettiğinde ne ifade ettiğini tam olarak bilmek de mümkün değildir. İçerik ve anlamı kişiden kişiye, ilişkiden ilişkiye değişkenlik gösterebilir.
Tek Eşlilik
Bu terim, tarafların karşılıklı olarak tek bir partnere sahip olacakları konusunda anlaşmasını ifade eder.
Uzak Mesafeli İlişki
Fiziksel olarak aynı yerde olmayan, birbirini görme imkanı olmayan kişilerin ilişkisini tanımlamak için kullanılır. Uzak mesafeli ilişki türü dönemsel olma ihtimali olan bir ilişki türüdür. Kişilerin bir süre sonra şartları değiştirip aynı coğrafyada birleşmeleri de olasıdır.
Yakın Arkadaşlık
İki arkadaş arasındaki sevgi, ilgi ve romantik olmayan tutkuyu ifade eder. Yakın arkadaşlar arasındaki platonik ilişki karşılıklı bağlılık ve hayranlığı barındırır, ancak cinsel veya romantik çekim içermez.
Bu saydıklarımız ilişkisel çeşitliliğe dair fikir edinmemiz için sadece. Aslında, ismini ne koyduğumuzun pek de önemi yok. Sizin kendi ilişkilerinizde ve tüm sevdikleriniz için ilişkide olmazsa olmaz dediğiniz başka şeyler olmalı. Örneğin ilişkide denge! Dengeli ilişkilerde, karşılıklı olarak kişilerin ihtiyaçlarının dengeli bir şekilde karşılandığı hissedilir. Sahip olduğunuz duygusal yatırımın, zamanın, enerjinin, desteğin karşı tarafla dengeli olduğunu görürsünüz. Bu dinamikteki ilişkilerde insanlar daha mutlu ve huzurlu olurlar. İlişkiler besleyicidir.
Bir diğer vazgeçilmez ise koşulsuz kabuldür. Belki de tüm ilişki türleri için en önemli kavramlardan biridir koşulsuz kabul. Karşınızdaki insanı olduğu gibi kabul etmek anlamına gelmektedir. Kişilik özellikleri, davranışları ve ihtiyaçlarıyla… Şu andaki halleriyle ve zamanla değişeceklerini bilerek. Koşulsuz kabul süreci, kendimizin de eksiklerimizle kabul görme ihtiyacımızı unutmadan ilerlememizi ve yargılama eğilimlerimizi fark etmemizi sağlar. Sağlıklıdır ve bizi geliştirir.
Özetle; söz konusu ilişkiler olunca, neyin önemli neyin önemsiz olduğunu, neyin bizi ilgilendirip neyin ilgilendirmediğini iyi ayırt etmek gerekir. Kendi ilişkilerimizde neye yer vermek isteyip istemediğimize kendimiz karar vermek, diğer insanları da kendi kararlarında özgür bırakmak en güzelidir!
İnsanlar biricik olduğu gibi, kurdukları ilişkiler de birbirinden farklı ve eşsiz çünkü. Bu yüzden de kategoriler, standartlaştırmalar risklidir. Çünkü kafanızdaki kategorilerden herhangi birine yerleştiremediğiniz bir türle karşılaştığınızda, bunu olumsuz değerlendirme, tepki gösterme, dışlama eğiliminde olabilirsiniz.
Örneğin yakın zamanda, gündemimize “birlikte ayrı yaşama (living apart together)” kavramı geldi. Uzun süreli ilişki içerisinde veya evli olan bireylerin kendilerine ait evlerini korudukları, iki evde birlikte yaşadıkları ilişkiler bu kategoriye girmektedir. Bu ilişki türü, dünyada ve Türkiye’de düşünülenden daha yaygındır. Ancak basında, bu ilişki türüne dair olumsuz yorumlar, yadırgamalara yer verildiğini gördük, okuduk. Oysa rıza ve onaya dayalı, kimsenin zarar görmediği, yetişkin ilişkilerin her türü kabul edilir ve ilişki içerisindeki insanlar haricinde kimseyi de ilgilendirmemektedir.
Siz yine de “ben adını koymak isterim” diyorsanız genel hatlarıyla ilişkisel terimlere bakalım. İlk akla gelenin, kafamızdaki standartlara uyanın doğru olduğunu; daha önce duymadığımız/karşılaşmadığımız türde ilişkilerin de kötü/yanlış/çirkin olduğunu varsaymayalım.
Açık İlişki
Bu ilişki türü, kişilerin farklı romantik, duygusal ve/veya cinsel ilişkiler kurabildikleri; bazen bir ana ilişki çevresinde yaşanan, bazen de spesifik bir ana ilişkinin olmadığı ilişki türüdür.
Aktif – Pasif
Aktiflik – pasiflik aile ilişkilerinde ve romantik ilişki türlerinde gözlemlenebilir. Ev işleri, cinsellik, çatışma konuları, finansal sorumluluk ya da sağlık konularında karşımıza çıkabilir. Karar alma, yönlendirme gibi rolleri benimseyen kişi “aktif” olarak değerlendirilirken tepkisiz veya edilgen kalan kişi “pasif” olarak değerlendirilir.
Alloseksüel
Bu terim, cinsel çekim duyan/duyabilen insanları tanımlar. Aseksüellik farkındalığı adına önemlidir. Tüm insanların cinsel çekim duyduğu varsayımını bir kenara bırakmamızı bize hatırlatır.
Aseksüel
Aseksüel kimlik ya da yönelim, cinsel çekim hiç duymayan ya da çok az duyan insanları tanımlar.
Birlikte Yaşamak
İlişkide olan insanların birlikte yaşamasıdır. Birlikte yaşamanın ilişki açısından artıları ve eksileri vardır. Birlikte yaşamaya karar vermek için evli olmak, romantik bir ilişki içerisinde olmak şart değildir. Yakın arkadaşların birlikte yaşadığı ya da sadece ekonomik yükün bölüşülmesi adına tanıdıkların bir arada yaşamaya karar verdiği durumlar da vardır.
Çok Eşlilik
Çok eşlilik, kişilerin birden fazla romantik ve/veya cinsel partnere sahip olabildikleri bir ilişki türüdür.
Sürekli Olmayan (Casual)
Bu tür ilişkiler, etiketlenmemiş, adı konmamış ve genellikle resmi olarak adı konmuş ilişkilerden daha az bağlılık gerektiren ilişkilerdir. Kelimenin belirsizlik içerdiğini düşünürsek, kişinin ilişkisini bu terimi kullanarak tarif ettiğinde ne ifade ettiğini tam olarak bilmek de mümkün değildir. İçerik ve anlamı kişiden kişiye, ilişkiden ilişkiye değişkenlik gösterebilir.
Tek Eşlilik
Bu terim, tarafların karşılıklı olarak tek bir partnere sahip olacakları konusunda anlaşmasını ifade eder.
Uzak Mesafeli İlişki
Fiziksel olarak aynı yerde olmayan, birbirini görme imkanı olmayan kişilerin ilişkisini tanımlamak için kullanılır. Uzak mesafeli ilişki türü dönemsel olma ihtimali olan bir ilişki türüdür. Kişilerin bir süre sonra şartları değiştirip aynı coğrafyada birleşmeleri de olasıdır.
Yakın Arkadaşlık
İki arkadaş arasındaki sevgi, ilgi ve romantik olmayan tutkuyu ifade eder. Yakın arkadaşlar arasındaki platonik ilişki karşılıklı bağlılık ve hayranlığı barındırır, ancak cinsel veya romantik çekim içermez.
Bu saydıklarımız ilişkisel çeşitliliğe dair fikir edinmemiz için sadece. Aslında, ismini ne koyduğumuzun pek de önemi yok. Sizin kendi ilişkilerinizde ve tüm sevdikleriniz için ilişkide olmazsa olmaz dediğiniz başka şeyler olmalı. Örneğin ilişkide denge! Dengeli ilişkilerde, karşılıklı olarak kişilerin ihtiyaçlarının dengeli bir şekilde karşılandığı hissedilir. Sahip olduğunuz duygusal yatırımın, zamanın, enerjinin, desteğin karşı tarafla dengeli olduğunu görürsünüz. Bu dinamikteki ilişkilerde insanlar daha mutlu ve huzurlu olurlar. İlişkiler besleyicidir.
Bir diğer vazgeçilmez ise koşulsuz kabuldür. Belki de tüm ilişki türleri için en önemli kavramlardan biridir koşulsuz kabul. Karşınızdaki insanı olduğu gibi kabul etmek anlamına gelmektedir. Kişilik özellikleri, davranışları ve ihtiyaçlarıyla… Şu andaki halleriyle ve zamanla değişeceklerini bilerek. Koşulsuz kabul süreci, kendimizin de eksiklerimizle kabul görme ihtiyacımızı unutmadan ilerlememizi ve yargılama eğilimlerimizi fark etmemizi sağlar. Sağlıklıdır ve bizi geliştirir.
Özetle; söz konusu ilişkiler olunca, neyin önemli neyin önemsiz olduğunu, neyin bizi ilgilendirip neyin ilgilendirmediğini iyi ayırt etmek gerekir. Kendi ilişkilerimizde neye yer vermek isteyip istemediğimize kendimiz karar vermek, diğer insanları da kendi kararlarında özgür bırakmak en güzelidir!
SON DAKİKA
