Canlı Yayın
Haber merkezlerine düşen son dakikayla irkildik
Dünya Cumartesi (2 Ocak) gününden bu yana Körfez’e odaklanmış durumda. Sabah haber merkezlerine düşen bir son dakikanın bu denli büyüyeceğini kim tahmin edebilirdi ki… “Suudi Arabistan terör bağlantılı 47 kişiyi idam etti” yazılıydı o son dakikada. Geçen yılki 160’a yakın idam geldi aklıma. Haberi kısaca verdik ve geçtik. Ama olayın rengi daha sonra çıktı ortaya. İdam edilenler arasında Suudi Arabistan’ın önde gelen Şii din adamı Nimr Bakır el-Nimr de vardı. Arka arkaya son dakikalar yağmaya başladı bir anda ajanslardan. Kınamalar, tehditler, açıklamalar havada uçuşuyordu. Ardından olanları biliyorsunuz zaten. Tahran’da Suudi Arabistan Konsolosluğu’nun yakılmasından, ilişkilerin kesilmesine bölgeyi cadı kazanına çevirdi bu idam. Peki, neden? Cevabı çok uzaklarda aramaya gerek yok aslında. Hepsi Wikileaks’te…
Wikileaks belgelerine nasıl girdi?
Olay nasıl gelişmiş hemen anlatayım. Yıl 2008. Nimr Bakır el-Nimr 10 yıl boyunca İran ve Suriye’de eğitim aldıktan sonra Suudi Arabistan’a dönmüş. Suudi Arabistan’da Şiilere yönelik ayrımcılığın bitmesini istiyor açık açık. Bu söylemleriyle de giderek popülerleşiyor. ABD merak ediyor haliyle kim bu adam diye. Gidelim de bir tanışalım diyorlar. Dönemin Suudi Arabistan Büyükelçisi Michael Gfoeller evinde ziyaret ediyor el Nimr’i. İran ajanı mı, ABD’ye dost olabilir mi yoksa çok mu sert, nedir ne değildir anlamak için… Sonra oturup CIA ve ABD Dışişleri Bakanlığı için düşüncelerini kaleme alıyor. Ne yazık (!) ki Wikileaks ile tüm o düşünceler ortaya serileli çok oldu. Tabii ABD zaten en yakın müttefiklerinden Suudi Arabistan’a o bilgileri vermediyse… İşte ABD’li diplomatın 23 Ağustos 2008 tarihli el Nimr izlenimleri ve el Nimr’in Suudi Arabistan’ı neden bu denli korkutmuş olabileceğine dair ipuçları…
ABD’ye Sünnilerle değil Şiilerle müttefik olun mesajı
ABD’li diplomata göre görüşme boyunca el Nimr "İran ajanı" imajından kendini ayrıştırmak için çok uğraştı. Vaazlarına göre çok daha ABD yanlısıydı. Söylemleri netti. Örneğin Sünnilerin değil, asıl Şiilerin doğuştan ABD’nin müttefikleri olduğunu öne sürüyor. Hz. Ali’nin adalet ve özgürlük savunduğunu, bu ideallerin ABD için de esas olduğunu anlatıyor. Sünnilerin ise fetvalarında cihat ve şiddet çağrısı yaptığını iddia ediyor. Tüm bunları anlatırken de ABD dış politikasına ve eski başkanlarına yaptığı atıflarla ABD’li büyükelçiyi kendine hayran bırakıyor.
Dışarıdan müdahalelere yeşil ışık yakıyor
Dikkat çeken başka açıklamaları da var. Mesela ayaklanmalar konusunda... (Hatırlatayım daha o zamanlar Arap Baharı başlamamış. Ortadoğu’nun ardından Suudi Arabistan’da da gösterilerin başlamasına ve el Nimr’in bu gösterilerden sorumlu tutulup hakkında tutuklama kararı çıkarılmasına 3-4 yıl var bu görüşme gerçekleştiğinde…) Eğer herhangi bir fikir ayrılığı olursa her zaman halkın yanında olacağını söylüyor. Ama uyarıyor: “Bu onların yaptıkları her şeyi onaylayacağım anlamına gelmiyor.” Mesela şiddete başvururlarsa… Ancak dış müdahalelere de göz kırpmaktan geri kalmıyor. Hatta bunun Suudi Arabistan’daki Şii toplumunun ‘hakkı’ olduğunu söylüyor. Kuveyt’in ve Suudi Arabistan’ın Irak’tan kendilerini korumak için ABD’nin kapısını çalmasının ya da Darfur’da akan kanı durdurmak için dış güçlerin Sudan’a müdahalesinin ne kadar mantıklı olduğunu savunuyor. Şiilerin de Suudi Arabistan’ın kalanıyla karşı karşıya gelmesi durumunda dış yardıma başvurabileceğini söylüyor. Özellikle İran’ın adını zikretmiyor. Ancak ABD Büyükelçisi “Yorumlar” bölümünde birçok yerel uzmanın el Nimr’in bu görüşleri nedeniyle olası bir ayaklanma sırasına İran ajanlarının saflarına geçeceği görüşlerine yer veriyor.
Gençleri etkileme gücü yüksek
Ve tabii tüm bu söylemler içinde Suudi Arabistan’ı en fazla korkutma ihtimali olan kısım… ABD’li büyükelçinin yorumuna göre Şeyh’in kullandığı güçlü dil Şii toplumunun, özellikle de gençlerin giderek dikkatini çekiyor. O da bunun gayet farkında ve durumdan memnun. Aslında üst düzey bir din adamı değil o dönemde. Ama alt sınıfı etkileme gücü yüksek. Özellikle de Suudi Arabistan’ın Doğu Vilayetlerinde. (Zaten Arap Baharı sonrası gösterilerin yaşandığı yerler tam da burası).
(23.08.2008 tarihli Wikileaks belgelerinin orjinaline ulaşmak isterseniz tıklayın)
Haber merkezlerine düşen son dakikayla irkildik
Dünya Cumartesi (2 Ocak) gününden bu yana Körfez’e odaklanmış durumda. Sabah haber merkezlerine düşen bir son dakikanın bu denli büyüyeceğini kim tahmin edebilirdi ki… “Suudi Arabistan terör bağlantılı 47 kişiyi idam etti” yazılıydı o son dakikada. Geçen yılki 160’a yakın idam geldi aklıma. Haberi kısaca verdik ve geçtik. Ama olayın rengi daha sonra çıktı ortaya. İdam edilenler arasında Suudi Arabistan’ın önde gelen Şii din adamı Nimr Bakır el-Nimr de vardı. Arka arkaya son dakikalar yağmaya başladı bir anda ajanslardan. Kınamalar, tehditler, açıklamalar havada uçuşuyordu. Ardından olanları biliyorsunuz zaten. Tahran’da Suudi Arabistan Konsolosluğu’nun yakılmasından, ilişkilerin kesilmesine bölgeyi cadı kazanına çevirdi bu idam. Peki, neden? Cevabı çok uzaklarda aramaya gerek yok aslında. Hepsi Wikileaks’te…
Wikileaks belgelerine nasıl girdi?
Olay nasıl gelişmiş hemen anlatayım. Yıl 2008. Nimr Bakır el-Nimr 10 yıl boyunca İran ve Suriye’de eğitim aldıktan sonra Suudi Arabistan’a dönmüş. Suudi Arabistan’da Şiilere yönelik ayrımcılığın bitmesini istiyor açık açık. Bu söylemleriyle de giderek popülerleşiyor. ABD merak ediyor haliyle kim bu adam diye. Gidelim de bir tanışalım diyorlar. Dönemin Suudi Arabistan Büyükelçisi Michael Gfoeller evinde ziyaret ediyor el Nimr’i. İran ajanı mı, ABD’ye dost olabilir mi yoksa çok mu sert, nedir ne değildir anlamak için… Sonra oturup CIA ve ABD Dışişleri Bakanlığı için düşüncelerini kaleme alıyor. Ne yazık (!) ki Wikileaks ile tüm o düşünceler ortaya serileli çok oldu. Tabii ABD zaten en yakın müttefiklerinden Suudi Arabistan’a o bilgileri vermediyse… İşte ABD’li diplomatın 23 Ağustos 2008 tarihli el Nimr izlenimleri ve el Nimr’in Suudi Arabistan’ı neden bu denli korkutmuş olabileceğine dair ipuçları…
ABD’ye Sünnilerle değil Şiilerle müttefik olun mesajı
ABD’li diplomata göre görüşme boyunca el Nimr "İran ajanı" imajından kendini ayrıştırmak için çok uğraştı. Vaazlarına göre çok daha ABD yanlısıydı. Söylemleri netti. Örneğin Sünnilerin değil, asıl Şiilerin doğuştan ABD’nin müttefikleri olduğunu öne sürüyor. Hz. Ali’nin adalet ve özgürlük savunduğunu, bu ideallerin ABD için de esas olduğunu anlatıyor. Sünnilerin ise fetvalarında cihat ve şiddet çağrısı yaptığını iddia ediyor. Tüm bunları anlatırken de ABD dış politikasına ve eski başkanlarına yaptığı atıflarla ABD’li büyükelçiyi kendine hayran bırakıyor.
Dışarıdan müdahalelere yeşil ışık yakıyor
Dikkat çeken başka açıklamaları da var. Mesela ayaklanmalar konusunda... (Hatırlatayım daha o zamanlar Arap Baharı başlamamış. Ortadoğu’nun ardından Suudi Arabistan’da da gösterilerin başlamasına ve el Nimr’in bu gösterilerden sorumlu tutulup hakkında tutuklama kararı çıkarılmasına 3-4 yıl var bu görüşme gerçekleştiğinde…) Eğer herhangi bir fikir ayrılığı olursa her zaman halkın yanında olacağını söylüyor. Ama uyarıyor: “Bu onların yaptıkları her şeyi onaylayacağım anlamına gelmiyor.” Mesela şiddete başvururlarsa… Ancak dış müdahalelere de göz kırpmaktan geri kalmıyor. Hatta bunun Suudi Arabistan’daki Şii toplumunun ‘hakkı’ olduğunu söylüyor. Kuveyt’in ve Suudi Arabistan’ın Irak’tan kendilerini korumak için ABD’nin kapısını çalmasının ya da Darfur’da akan kanı durdurmak için dış güçlerin Sudan’a müdahalesinin ne kadar mantıklı olduğunu savunuyor. Şiilerin de Suudi Arabistan’ın kalanıyla karşı karşıya gelmesi durumunda dış yardıma başvurabileceğini söylüyor. Özellikle İran’ın adını zikretmiyor. Ancak ABD Büyükelçisi “Yorumlar” bölümünde birçok yerel uzmanın el Nimr’in bu görüşleri nedeniyle olası bir ayaklanma sırasına İran ajanlarının saflarına geçeceği görüşlerine yer veriyor.
Gençleri etkileme gücü yüksek
Ve tabii tüm bu söylemler içinde Suudi Arabistan’ı en fazla korkutma ihtimali olan kısım… ABD’li büyükelçinin yorumuna göre Şeyh’in kullandığı güçlü dil Şii toplumunun, özellikle de gençlerin giderek dikkatini çekiyor. O da bunun gayet farkında ve durumdan memnun. Aslında üst düzey bir din adamı değil o dönemde. Ama alt sınıfı etkileme gücü yüksek. Özellikle de Suudi Arabistan’ın Doğu Vilayetlerinde. (Zaten Arap Baharı sonrası gösterilerin yaşandığı yerler tam da burası).
(23.08.2008 tarihli Wikileaks belgelerinin orjinaline ulaşmak isterseniz tıklayın)
SON DAKİKA
