Rokanın faydaları nelerdir?

Türk mutfağında salataların vazgeçilmezi olan roka, aromatik kokusu ve tadıyla çeşitli yemeklere de eklenebilen ayrıca sağlığa birçok faydası bulunan önemli bitkilerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Diyet menülerinde de başrol oynayan roka bitkisi, yeşil büyük yapraklarıyla turpgiller familyasından geliyor. Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Uz. Dyt. Nihan Yakut, roka ve faydaları hakkında önemli bilgiler verdi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Roka, bilimsel adıyla “Eruca vesicaria”, genellikle Akdeniz ülkelerinde yetişen, ilaç etken maddeleri, sabit veya uçucu yağlar yapılabilen ve salataların başkahramanlarından biridir. Belirgin yeşil damarlı (orta damar) karahindiba benzeri etli, uzun, lobüler yapraklara sahiptir. Turpgiller ailesine mensup olan roka, aromatik yapısı nedeniyle salatalar dışında da yemeklere eklenebilmektedir. Ekilmesini takip eden 40. günde bitkisi olgunlaşmış ve yemeye hazır hale gelmektedir. Tüm yıl boyunca ekilebilir ve tüketilebilir. Roka bitkisinin yapraklarının kullanımı haricinde, tohumundan hardal üretilmektedir. Bir zamanlar genellikle tıbbi alanda kullanılan roka, şimdi esas olarak salatalarda tüketilmek için yerini bulmuştur. Rokanın faydaları nelerdir? Yaprakları idrar söktürücü, yağ yakıcı etkisinin yanında mideye de iyi gelmektedir.

Diyetlerde sıklıkla yer alarak, ödem oluşumunu engellemesi, böylece yağ kaybının kesintisiz devam etmesi sağlanır. Çiğ olarak kahvaltılarda veya salatalarda tüketilmesinin yanı sıra maydanoz ve dereotu gibi bitkilerle içme sularını aromalandırmak için de kullanılabilir. Roka, kanseri önleyici aktiviteye sahip enzimleri içerir. Bu enzimi uyaran aktivite dolaylı olarak kanser oluşumunu engelleyen, vücudun kendi kendini korumasını sağlayan süreci güçlendirir. Tohum tahriş edici ve uyarıcıdır. Toz haline getirilmiş tohum antibakteriyel aktiviteye sahiptir. Tohumdan elde edilen yağ afrodizyak özelliklere sahiptir. Roka yağı, masaj yapmak ve cildi yatıştırmak için kullanılabilir. Roka yapraklarından elde edilen uçucu bir yağ, yağın %96,52'sini temsil eden 67 uçucu bileşen içerir. Yağ, yüksek oranda kükürt ve azot içeren bileşiklerle karakterize edilmektedir. Rokanın sağlığa faydaları nelerdir? Roka neye iyi gelir? Diğer yeşilliklerde olduğu gibi roka da kalorisi çok düşük sebzelerden biridir. 100 gr taze yaprak sadece 25 kaloridir. Bununla birlikte, sağlığa son derece fayda sağlayabilecek birçok hayati fitokimyasal, antioksidan, vitamin ve mineral içerir. Roka salatası, 100 gram başına yaklaşık 1904 µmol TE'lik ORAC değerine (oksijen radikali absorbans kapasitesi, bir antioksidan gücü ölçüsü) sahiptir. Brassica ailesinin bir üyesi olan, roka bazı fitokimyasallar açısından zengin kaynaklardır. Bu bileşiklerin, östrojenin kanserojen etkilerine karşı geldiği bulunmuştur ve bu nedenle kanser hücresi büyümesinin inhibisyonu, kanser hücreleri üzerindeki sitotoksik etkileri ile prostat, meme, serviks, kolon, yumurtalık kanserlerine karşı koruma sağlayabilmektedir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ayrıca, roka anti bakteriyel ve anti viral özelliklere sahiptir. Taze roka, folat açısından zengin yeşilliklerden biridir. 100 gr taze yeşillik 97 µg veya %24 folik asit içerir. Roka, anne adaylarına gebe kaldıkları süre boyunca verildiğinde folat, yeni doğanlarda ise nöral tüp defektlerinin önlenmesine yardımcı olabilir. Araştırmalar, yeşil yapraklı sebzelerdeki A vitamini ve flavonoid bileşiklerinin insanların cilt, akciğer ve ağız boşluğu kanserlerinden korunmasına yardımcı olduğunu göstermiştir. Bu sebze aynı zamanda optimum hücresel enzimatik ve metabolik fonksiyonlar için gerekli olan tiamin, riboflavin, niasin, vitamin B-6 (piridoksin) ve pantotenik asit gibi B-kompleks vitamin grubu için mükemmel kaynaklardır. Taze roka yaprakları sağlıklı seviyelerde C vitamini içerir. Vitamin-C güçlü, doğal bir antioksidandır. Bu vitaminden zengin gıdalar, insan vücudunun iskorbüt hastalığından korunmasına, bulaşıcı ajanlara karşı direnç geliştirmesine (bağışıklığı artırır) ve vücuttaki zararlı, pro-inflamatuar serbest radikalleri temizlemesine yardımcı olur. Roka salatası, K vitamini için mükemmel sebze kaynaklarından biridir; 100 g, önerilen alımın yaklaşık %90'ını sağlar. K vitamini, kemik oluşumu ve güçlenmesi aktivitesini teşvik ederek kemik sağlığında potansiyel bir role sahiptir. Yeterli miktarda diyet K vitamini seviyeleri beyindeki nöronal hasarı sınırlamaya yardımcı olur. Bu nedenle Alzheimer hastalığı olan hastaların tedavisinde yerleşik bir role sahiptir. Yaprakları yeterli düzeyde mineral, özellikle bakır ve demir içerir. Ayrıca az miktarda kalsiyum, demir, potasyum, manganez ve fosfor gibi diğer bazı temel mineraller ve elektrolitler içerir. Roka hazırlama ve servis yöntemleri nelerdir? Tarlada yetiştirilen roka genellikle yerel çiftçi pazarlarında kökü bağlı olarak satılır. Kökü ve kalın sapları kesilmelidir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sarı, solmuş ve çürük yaprakları atılmalıdır. Yapraklar büyük bir soğuk su kabına alınmalı ve ıspanak gibi diğer yeşilliklerde yapıldığı gibi kum, toprak, kir vb. maddelerden temizlenmelidir. Roka hangi yemeklerde kullanılır? Genç roka yaprakları, salatalara, sandviçlere ve hamburgerlere mükemmel bir katkı sağlar. Taze yeşillikler çorbalarda, yahnilerde, meyve sularında kullanılabilir ve sebze olarak pişirilebilir. İtalyan usulü roka makarnasını keçi peyniri ilavesiyle hazırlayabilirsiniz.