Adnan Menderes'in idamının 60. yılı

Bundan tam 60 yıl önce Türkiye'de bir Başbakan ve iki Bakan idam edildi. Türk siyasi tarihine kara bir leke olarak kazındı 16 ve 17 Eylül. Adnan Menderes, Yassıada yargılamaları sonrası 60 yıl önce bugün asıldı. Peki, Türkiye'de darbe geleneğinin başladığı 27 Mayıs 1960 darbesi ve sonrasındaki idamlar nasıl olmuştu? İşte detaylar...

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"Deniz, Hava, Kara, Türk Silahlı Kuvvetleri el ele vererek, memleketin idaresini ele almıştır." Bu bildiriyle Türkiye'de darbeler dönemi başladı. Çok partili rejim sekteye uğradı. Sandıkla gelen, silahla susturuldu. Bir Başbakan ve iki Bakan urgan ipe, idam sehpasına yürüdü. 27 Mayıs 1960 darbesiyle demokrasiye kara leke sürüldü.

Aslında darbenin geldiği belliydi. En büyük işaret darbeden bir gün önce Başbakan'ın Eskişehir ziyaretinde gerçekleşti. Menderes, onun iktidarında kurulan "Benim okulum" dediği Hava Harp Okulu'na gitti. Oradaki ziyaretinde bir şeyler ters gidiyordu. Menderes kendisini karşılayan askeri öğrencileri selamlarken, subayların bir kısmı ellerini yumruk yaparak Başbakan ve Bakanlara doğru salladı. Bu olay yetmezmiş gibi selamlama sırası askeri tören mangasına geldiğinde komutan emir verdi, "Asker geri dön" dedi. Darbenin ayak sesleri saatler geçtikçe daha da yakından duyuluyordu.

Menderes, o günün gecesinde cuntanın darbe yaptığı haberini aldı. Sabaha karşı saat 4 sıralarında bir neslin hafızasından silinmeyecek o anons geldi. TRT radyosundan darbe bildirisi duyuldu. Darbeciler Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı teslim almaya çalıştı. Bayar hemen teslim olmadı. Ama Muhafız Alayı Komutanı Köksal da cuntacılardan biriydi. O ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı, Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı teslim almaya gelmişti. Adnan Menderes ise Kütahya'da tutuklandı. Askeri uçakla Ankara'ya götürüldü. Yaklaşık 200 Demokrat Partili milletvekili ve yetkili yakalanarak harp okuluna götürüldü. Aralarında Demokrat Partiye destek veren 20-25 general de vardı. Tartaklanarak, dövülerek gözaltına alınmışlardı. Ardından Yassıada günleri başladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Duruşmaların başlangıç tarihi 14 Ekim'di. 592 sanık arasında Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, son Bakanlar Kurulu üyeleri, TBMM Başkanı ve başkanvekilleri ile 395 milletvekili, eski Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun da vardı. Sanıklara birçok suçlama yapıldı. Bazı suçlamaların daha sonra yalan olduğu ortaya çıktı. Bazı suçlamalar çok tartışıldı. Başbakan Menderes'in özel hayatına ilişkin suçlamalar bile vardı duruşmalarda. 14 Ekim 1960'ta başlayan Yassıada davaları, 15 Eylül 1961'de karara bağlandı ve toplam 19 dosyada toplanan davalar anayasayı ihlal davasıyla birleştirildi. 592 sanıktan 288'i için idam istendi. 15 sanık idam cezası alırken, 31'i müebbetle cezalandırıldı. 418 sanıkta çeşitli cezalara çarptırıldı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Milli Birlik Komitesi, 15 idam cezasından Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ınkini onayladı. Ancak Celal Bayar'ın cezası, 65 yaşının üstünde bulunması sebebiyle müebbet hapis cezasına çevrildi. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan hakkındaki cezalar 16 Eylül 1961'de infaz edildi.

Adnan Menderes'in idam cezası için bir gün beklenecekti. 17 Eylül 1961'de acı haber geldi. 27 Mayıs darbesi sonrası Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk ve son kez bir Başbakan idam edildi.