Otizm’in ilacı eğitim: Tohum Otizm Vakfı ile sınıfların eksik materyalleri tamamlanıyor

Otizm Spektrum Bozukluğu çaresini bir ilaçta değil; doğru eğitimde bulan ve son zamanlarda yaygınlaşan bir farklılık. Down Sendromu gibi anne karnında belirlenemeyen bu durum, bebek doğduktan sonra 12 aylıktan itibaren uzmanlar tarafından teşhis edilebiliyor. Burada en önemli etken ise ailenin çocuğu gözlemleyerek erken teşhis koyulmasını sağlamak ve eğitimlere erken başlamak. Ancak Otizm Spektrum Bozukluğunu ilk kez duyan dolayısıyla ne yapacağını bilemeyen, bu farklılıktan utanan ya da çekinen onlarca aile oluyor. Halbuki hiçbir aile otizm konusunda yalnız değil. Türkiye Tohum Otizm Vakfı tüm çalışmalarını farkındalığa ayırmış ve onlarca proje üretiyor; Otizmli bireyler dışında ailelere de gerekli eğitim planlarını sunuyor.Çiğdem Erdin/ cnnturk.com- Otizm tanısı konulmuş çocukların erken yoğun özel eğitim alması önemli. Böylece ilerleyen dönemlerde çocuğun sosyal hayatta daha rahat, bağımsız, sosyal bir birey olması hatta iş imkanlarından yararlanması hedefleniyor. Şu anda İŞKURa kayıtlı 30 otizmli birey çalışma hayatında. Bu kişilerden 10 tanesi vakfın projesi kapsamında iş koçu destekli istihdam modeli ile çalışma hayatının içinde yer alıyor. Tohum Otizm Vakfı, otizmli çocukların erken tanısının konulması, özel eğitim ile topluma bağımsız bireyler olarak kazandırılmalarına öncülük edilmesi ve bunun yurt çapında yaygınlaştırılması amacıyla, kar amacı gütmeyen ve kamu yararını gözeten bir sağlık ve eğitim vakfı olarak 15 Nisan 2003 tarihinden bu yana faaliyetlerini yürütüyor. Vakfın Kurucu Başkan Yardımcısı Aylin Sezgin. İki çocuğundan biri otizmli. O dönem Türkiyede Otizm Spektrum Bozukluğunun ne olduğu bilinmediği için gittiği doktorlar teşhis koyamıyor ve Sezgin soluğu ABDde alıyor. Amerikada oğluna otizm teşhisi konulduktan kısa bir süre sonra eğitimlere başlıyorlar. Türkiye dönüşü ise bu bilgi ve birikim ile üniversiteden arkadaşı Mine Narin ile Tohum Otizm Vakfını kuruyor. Kurulan bu vakıf, otizmli çocukların eğitimine, hayata katılımına ve iyi şartlar altında yaşamalarına yardımcı olacak ve ihtiyaçlarına yanıt verecek projeler üretiyor. Bu projelerden biri olan Sınıf Donanımı Projesi ile özel eğitim sınıflarında eksik kalan ve otizmli çocukların eğitime katılabilmeleri için ihtiyaç duyduğu özel eğitim materyallerini okullara ulaştırıyor.Vakfın Genel Müdür Vekili Özgül Gürel, otizmli çocukların eğitim hakkının desteklendiği, bu nedenle Türkiye genelinde Milli Eğitim Bakanlığı, İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ve birçok paydaşla birlikte hayata geçirilen Sınıf Donanım Projesini anlattı. Türkiyede otizmli bireyler Sağlık Bakanlığından rapor aldıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına bağlı rehberlik araştırma merkezlerinde eğitsel değerlendirme alıp okullara yerleştiriliyor, eğitime başlıyor. Otizmin etkisini daha az yaşayan çocuklar kendi akranları ile aynı sınıfta eğitim alıyor. Çocuğa özel bireysel eğitim programı hazırlanıyor ve öğretmenler buna göre eğitime devam ediyor. Orta seviyede otizmli bireyler MEBe bağlı okulların bünyesinde ayrı bir sınıfta, özel eğitim sınıflarında ders görüyor. Müzik, beden eğitimi, resim gibi derslerde ise özel eğitim sınıfından ayrılıp akranları ile aynı sınıfa geçiyor. Ağır otizmli bireyler ise özel eğitim okullarında eğitim hayatını sürdürüyor. Sahada görev yapan arkadaşlarımızın bildirimleri ve sosyal medyadan aldığımız mesajlar ile özel eğitim sınıflarında materyal ihtiyacı olduğunu gözlemledik. Türkiyenin farklı illerinde özel eğitim sınıfları açılmaya başlayınca MEB özel eğitim sınıfı materyal ihtiyaç listesi yayınladı. Tohum Otizm Vakfı olarak bizler, bu listeye bilgisayar, tablet, Tolkido gibi teknolojik gereçleri de ekleyerek 81 ildeki sınıflara desteğe başladık. Özel sektör, kamu iş birlikleri, bağışçılarımız ve sponsorların desteği ile Sınıf Donanımı Projesini yürütüyoruz. Diyarbakır, İzmir, Batman, Mardin, Muş, Van, Bursa, Urfa, Sivas, Konya gibi şehirlerle birlikte 138 okula materyal desteği verdik. Eğitimin otizmli bireyler için önemini vurgulayan Gürel, sadece otizmli çocuklar için değil; aile bireyleri ve öğretmenlerin de konu ile ilgili bilgilendirildiği belirtti: Vakıf bünyesinde Sürekli Eğitim Birimi açıldıktan sonra okul müdürleri, öğretmenler ve velilere de eğitimler vermeye başladık. Otizmli çocukların davranış problemleri ile başa çıkma, özbakım becerisi kazandırma gibi uygulamalı eğitimler düzenliyoruz. Böylece çocukların eğitimi ile yakından ilgilenen öğretmen ve ailelerin de çocukla iletişim kurma ve onu anlama becerilerinin artmasına yardımcı oluyoruz. Haftada 30 - 40 saat özel eğitim alan otizmli çocuklar daha sonra akranları ile sağlıklı ilişkiler kurabiliyor. Bizim ana odağımız dünyada kullanılan bilimsel dayanaklı eğitim modellerinin Türkiyede yaygınlaşması.Vakıf bünyesinde ücretsiz kayıt olunarak otizm alanında bilgiye erişebilecek bir web portalı mevcut (www.tohumotizmportali.org). Otizmli çocukların özelliklerine, evde erken müdahale çalışmalarına, davranış sorunlarıyla başa çıkmaya ve çocukları yaşamın diğer aşamalarına hazırlamaya yönelik ücretsiz eğitimler sunan Tohum Otizm Portalında aileler, öğretmenler, üniversite öğrencileri ya da otizmle ilgili bilgi sahibi olmak isteyen kişiler sitedeki modülleri takip ederek sorularına yanıt bulabiliyor. Özgül Gürel portal hakkında, özellikle ailelerin online eğitime katılması çok önemli. Modüllerle desteklenen online eğitim ile Hakkariden Batmana, Diyarbakırdan Erzuruma kadar tüm aileler portalı okuyarak, eğitim videolarını izleyerek Otizm Spektrum Bozukluğu ve bu farklılığı taşıyan bireylerin gelişiminde çok faydalı olacak bilgilere erişecek ve bunları hayata geçirecek fırsatı bulacaklar ifadesini kullandı. Vakıf, yüz yüze eğitimlerini Şişlide bulunan model okulu Özel Tohum Vakfı Özel Eğitim Uygulama Okulunda gerçekleştiriyor. Ancak pandemi nedeniyle eğitimlere online olarak devam etti ve aileler de bu süreçte uzaktan derslerle desteklendi. Maltepe Şehit Burhan Öner İlkokulunda okuyan bir otizmli öğrencinin annesi vakıfla iletişime geçerek Sınıf Donanım Projesine başvurdu. Başvuru kabul edilince okulun özel eğitim öğretmeni İlkim Kozacı vakıfla görüşmeyi sürdürdü ve aralık ayında bağışçı Saint-Joseph Lisesinin desteği ile özel eğitim materyal donanımlı sınıfın açılışı yapıldı. Özel çocuklar için hazırlanan sınıfın önemine dikkat çeken Kozacı, En ince detayına kadar materyaller geldi. Bunlara gerçekten çok ihtiyacımız vardı ve şimdi elimizin altında. Çünkü özel eğitim sınıfı ne kadar donanımlı olursa öğrenciye de bir o kadar faydası oluyor. Öğrenme sürecinde öğrencimizin dikkatini çekebilecek materyallerin olması öğrencinin derse olan ilgi ve performansını olumlu yönde etkiliyor. Materyaller çeşitli olunca sınıf içi etkinliklerimiz zenginleşti. diye konuştu. Tohum Otizm Vakfı ve özel eğitim öğretmenlerinin vurguladığı en önemli konu eğitim. Otizm tanısı konulmuş çocukların aldıkları eğitim sayesinde hayat kalitesinin yükseldiği aşikâr. Bu eğitimlerde kullanılan, ihtiyaç duyulan materyaller ise okuma yazma setleri, tablet, hikâye kitapları, geometrik şekiller olan ahşap puzzle gibi çeşitlenebiliyor. İlkim Kozacı, özel çocukların eğitimi hakkında şunları söyledi: Özel eğitim öğretmenleri olarak öğrencilerimizi sene başında değerlendirmeye alıyoruz. Böylece öğrencilerimizin güçlü ve zayıf yönlerini görebiliyoruz. Ardından her özel gereksinimli öğrencimiz için ayrı ayrı bireyselleştirilmiş eğitim planlarını hazırlıyoruz. Daha sonra da sahip olduğu becerileri dikkate alarak öğrenciye uygun eğitim verilmesini sağlıyoruz. Bizim okulumuzda 2 özel öğretim sınıfı var. Kayıtlı 6 öğrencimiz mevcut. Müfredattaki tüm dersleri özel öğrencilere veriyoruz. Görsel sanatlar, müzik toplumsal uyum becerileri, beden eğitimi gibi derslerde daha çok bir arada eğitim yapma fırsatımız oluyor. Türkçe, matematik, hayat bilgisi gibi derslerde öğrencinin kendi ihtiyacına yönelik program oluşturduğumuz için ona bireysel olarak ders veriyoruz. Özel çocuklar çok zekiler, her şeyi hafızalarına kodluyor ve unutmuyorlar. Okula ve birbirlerine alışma süreçleri oluyor. Veliler genelde sınıfta durmayacak diyorlar ama belli bir süre sonra alışıyorlar. Olmayacak diye bir şey yok. Çünkü bu öğrencilerin en önemli tedavisi eğitim. Aileyle başlıyor okulla devam ediyor. Eğitimlerinden geri kalmalarını istemiyoruz. Mardin Artuklu Kocatepe İlkokulu Müdürü Gülizar Nergiz, son yıllarda Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı alan bireylerin çoğalması ve toplumda otizm farkındalığınının artması nedeniyle okullarda açılan otizm sınıf sayısının arttığını, bu nedenle kendilerinin de 2 özel eğitim sınıfı açtıklarını söyledi. Çocukların derslerde kullanacağı materyal eksikliği ise Tohum Otizm Vakfının projesi sayesinde tamamlandı. Manchester City futbolcusu İlkay Gündoğanın da desteği ile Sınıf Donanım Projesi kapsamında sınıflar gerekli materyallerine kavuştu. Gülizar Nergiz vakfın projesiyle ilgili, Özel çocuklarımızın sosyal, duyusal, bilişimsel gelişimlerini destekleyecek materyallere ihtiyacı var. Bu nedenle proje kapsamında Tohum Otizm Vakıfına e-posta yolu ile ulaştık. Okulumuzda şu anda 2 özel eğitim sınıfı var ve otizm tanısı olan 6 öğrencimiz ders görüyor. Bu öğrencilerimizle yoğun, sürekli ve nitelikli eğitim faaliyetleri gerçekleştirebilmek son derece önemli. Okul bünyesinde diğer öğrencilerimizle kaynaşmaları için ortak etkinlikler düzenliyoruz. Bu sayede öğrencilerin ve ailelerin de otizm hakkında farkındalıkları artıyor. Otizmin bilinen tek tedavisi erken tanı ve sürekli özel eğitim. Bu nedenle otizmli çocukların özel ihtiyaçlarına yönelik sınıfların açılması eğitimde fırsat eşitliği anlamında hayati öneme sahip. Eğitim sadece hak değil bir anayasal zorunluluk ve nitelikli eğitim her çocuğun hakkı. Otizm hastalık değil farklılıktır. Toplumun her kesiminin bu bilinçle hareket etmesi ve bu süreçte otizmli çocuklar ve ailelerinin yanında durmaları, destek sunmaları çok kıymetli. şeklinde konuştu. Toplumda ne yazık ki Otizm Spektrum Bozukluğunun ne olduğu yaygın olarak bilinmiyor. Bu nedenle kimi aileler çocuklarını okulda otizmli öğrencilerle ders görmesini istemiyor, arkadaşlıklarını engelliyor hatta yan yana dahi oturmasına izin vermiyor. Halbuki bu farklılığı taşıyan çocukların sosyal yaşama kazandırılması, akranları ile sağlıklı iletişim kurması gerekiyor. Bunun için ikinci planda kalmaması, otizmli olmayan çocuklarla bir arada olması, zaman geçirmesi, oyun oynaması çok önemli. Eğitim herkes için anayasal bir hak ve uluslararası anlaşmalar ile de garanti altında alınmış durumda. Bu nedenle otizmli bireylerin ayrıştırılması, istenmemesi, itelenmesi eğitim özgürlüğü açısından oldukça büyük bir hata. Erken tanı ve tedavi başlangıcı ile otizmli çocuklar eğitim ve sosyal yaşantılarını sürdürebiliyor. Tohum Otizm Vakfının da amacı farklılığa sahip olan çocukların tıpkı eğitim hakkı gibi sağlık hizmeti, meslek eğitim hizmetlerine rahatça ulaşabilmesini, sosyal hayata katılımını ve eşit vatandaşlık haklarını kullanabilmesini sağlamak. Bu amaçlar doğrultusunda vakıf bünyesinde yeni projeler üretilmeye devam ediliyor.