Yapılarda izolatör nedir? Depremde izolatör sistemi nasıl çalışır?
Çok yüksek kat sayısına sahip birçok binada kullanılan izolatör sistemi sayesinde depremler daha az hasarlı ya da hasarsız atlatılabiliyor. Peki, depremlerde büyük öneme sahip olan izolatör nedir? Depremde izolatör sistemi nasıl çalışır?
İzolatör sisteminin önemi meydana gelen depremler sonrasında oluşan yıkımların ardından bir kez daha anlaşılıyor. Peki, bu sistem nasıl çalışıyor?
İZOLATÖR NEDİR, İZOLATÖR SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR?
Depremin yıktığı Elbistan’da hasar almadan dimdik ayakta kalan Elbistan Devlet Hastanesi’ni yapan firmanın yüksek inşaat mühendisi Ümit Kaçmaz ise Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Elbistan, Dörtyol ve Battalgazi Devlet hastanelerinin dışında deprem bölgesinde inşa edilen ve sismik izolatör yapımını üstlendiğimiz tüm yapılar hasarsız ayakta duruyor. 2002’den sonra başlayan ancak 2013’den sonra yüz yatak ve üzeri ile birinci ve ikinci derece deprem kuşağındaki hastanelere zorunlu tutulan izolatör cihazları adeta sigorta işlevi görüyor. Sismik izolatörler bodrum ve zemin kat arasındaki kolonların arasına konuyor. Böylelikle depremlerde üst yapıyı zeminden ayırarak, sarsıntının şiddetinden korumuş oluyoruz. İstanbul’daki Başıbüyük Eğitim ve Araştırma Hastanesi inşa edildikten sonra kolonlarını kesip izolatör cihazı koyduk. Plana uygun, mühendislik hizmete alarak inşa edilen yapılara da sonradan izolatör yerleştirilebilir. Bir kolona koyulacak izolatör cihazını maliyeti ortalama 4 bin Euro civarında. Örneğin 20 kolonlu bir konut için 80 bin Euro gibi artı maliyet çıkabiliyor.”
SİSMİK İZOLASYON NEDİR?
Genelge kapsamında birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde gerçekleştirilen yüz yatak ve üzeri hastane inşaatlarında, sismik izolatör kullanılması zorunlu tutuluyor. Sismik izolasyon, yapının dayanım kapasitesini artırmak yerine binaya gelen sismik enerjiyi sönümleyerek ya da binaların periyodunu uzatarak deprem yüklerini azaltma esasına dayanan bir tasarım yaklaşımı olarak tanımlanıyor. Deprem ve sonrasında verilmesi gereken sağlık hizmeti göz önünde bulundurulduğunda, sağlık tesisleri için deprem izolatörleri hayati rol oynuyor. İzolatörler hastanelerin temelinde yapılıyor. Bina zemini deprem sırasında dört yöne doğru salınım gösterebiliyor. Bu sayede de deprem sırasında yukarıdaki işleyişte hiçbir aksaklık olmuyor. Böylece hastane deprem sırasında ve sonrasında tüm operasyonel faaliyetlerine devam edebiliyor.