Dönerde kritik viraj! Bir ilk olabilir
Türkiye’nin dönerin geleneksel ürün adı olarak tescillenmesi (TSG) ve koruma altına alınması için 2022’de Avrupa Birliği’ne yaptığı başvuruda kritik bir aşamaya gelindi.
Başvuru, AB Resmi Gazetesi’nde yayınlanarak üç aylık itiraz süresi başlatıldı. Bu sürede herhangi bir itiraz olmaması halinde döner, AB tarafından Türkiye’den ‘geleneksel’ olarak tescillenen ilk ürün olacak.
NE ANLAMA GELİYOR
Geleneksel ürün adı, coğrafi işaret korumalı menşei (PDO) ve korumalı coğrafi işaretten (PGI) farklı. TSG logosu verilen ve koruma altına alınan ürünlerin özel bir coğrafi alanla bağlantılı olması gerekmiyor ve bu ürünler farklı ülke ve coğrafyalarda üretilebiliyor. Bir ürünün TSG logosuyla tescil edilebilmesi için iki şarttan en az birini karşılaması gerekiyor. Bunlardan ilki ürünün geleneksel uygulama yöntemiyle üretilmesi, işlenmesi ya da bu yönde bir bileşimi olması. İkincisi ise geleneksel olarak kullanılan hammadde veya bileşenlerden üretilmesi. TSG, geleneksel üretim metodlarının ve tariflerin korunmasını amaçlıyor.
TÜRKİYE’DEN DÜNYAYA
Dönerin diklemesine yöntemle hazırlanması 16’ıncı yüzyıla dayanıyor. İstanbul’dan diğer Osmanlı şehirlerine yayılması ise 19’uncu yüzyılın başına kadar gidiyor. Dönerin sınırları aşarak yayıldığı ilk ülke ise “gyro” adını tercih eden Yunanistan. Dönerin Avrupa’ya Türk göçünün kültürel sembollerinden biri haline geldiği ilk ülke ise Almanya. Bu ülkede ilk döner 1972’de Berlin’de yapıldı. Türkiye, dönerin yanı sıra Türk kahvesi, Türk lokumu ve Türk yoğurdu için de TSG başvurusu yaptı.