"16 Türk devleti" gerçek mi, kurgu mu?

Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ortaya çıkıveren "16 Türk devletini" temsil eden tören askerleri tarihi tartışmaların da fitilini ateşledi. Bazılarının Türk, bazılarının da devlet olmadığı belirtilen bu 16 devlete ilişkin Türkçülük akımının önde gelen ismi Nihal Atsız'ın 1969'daki bir makalesi de yeniden gündeme geldi. Atsız, "16 Devlet Masalı ve Uydurma Bayraklar" başlıklı yazısında, "16 devlet telâkkisi bizim millî ülkümüze, büyüklük düşüncemize, süreklilik vetîremize aynı zamanda tarihî gerçeklere de şiddetle aykırı düşmektedir" diyor.

Haberin Devamı

Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndaki karşılama törenlerinde tarihteki "16 Türk devletinin" askerlerini temsil eden kıyafetler giyen muhafızlara ilişkin tartışma sürüyor. Sosyal medyada da dozu yüksek hicivlere yol açan 16 temsili askere hem yurt içinden hem de yurt dışından pek çok tepki ve eleştiri geldi. 16 temsili tören askeri, "16 Türk devletine" ilişkin tarihi bir tartışmanın da fitilini ateşledi.

Tarihi referanslar devrede

Tarihçilere referansla yürütülen bu tartışmada bu 16 devletin bir kısmının Türk olmadığı, bazılarının da devlet olmadığı gündeme geldi. KKTC'nin kuruluşundan sonra bu devletler arasına eklendiği ve 16 sayısını muhafaza edebilmek için de Batı Hun İmparatorluğu'nun listeden çıkarıldığı ortaya konuldu. Ayrıca Türkçülük akımının önde gelen isimlerinden Nihal Atsız'ın da 1969 yılında Ötüken dergisinde yayımlanan "16 Devlet Masalı ve Uydurma Bayraklar" adlı makalesinde bu sembolleri eleştirdiği ve uydurma bulduğu ortaya çıktı.

Hangi asker hangi devleti temsil ediyor?

Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın adı "Cumhurbaşkanlığı Külliyesi" oluyor

Cengiz Çandar köşesine taşıdı

Konuya ilişkin tartışmaları Hürriyet gazetesindeki köşesine taşıyan Cengiz Çandar, tarihçilere dayanarak, 16 Türk devletinin bir "tarih safsatası" olduğunu kaleme aldı. Bu 16 devletten 8'inin İslamiyet öncesi olduğu belirtilen yazıda, Prof. dr. Hakan Erdem'in, "Onların bir bölümü Türk değildir, bazıları da devlet değildir" sözleri paylaşıldı.

Haberin Devamı

"Milliyetçilik yapayım derken rezil oldu"

KKTC girdi, Batı Hun İmparatorluğu çıktı

Çandar yazısında Prof. Dr. Coşkun Üçok'un 1987'de "Tarih ve Toplum" dergisinde yayımlanan makalesinden konuya ilişkin şu alıntıyı paylaştı:

"Cumhurbaşkanlığı forsunun üst sol köşesinde bulunan güneşi çevreleyen 16 yıldızı her kimse, birisi a priori olarak bu yıldızların 16 Türk devletini simgelediğini kabul etmiş ve sonra da tutmuş her yıldıza bir devleti münasip görmüş. Ancak Türk tarihi hakkında, herhalde yeterli bilgisi olmadığı için, küçükleri bırakıp büyük bütün Türk devletlerini saysa bile 16 sayısını çok aşacağı için hiçbir ölçüte uymayarak keyfi bir biçimde 16 devletin adını sıralamıştır. Bunların içinde Türk oldukları kuşkulu olanlar bulunduğu gibi, devlet kurucularının Türk olmadıkları kesin olanlar da vardır. Buna karşılık kurucusu da, halkı da öz be öz Türk olanlar bu 16 içinde yer almamışlardır. İşin daha hoş yanı bu devletler içinden birini çıkarıp yerine başkası da konulabilmiştir. 15 Kasım 1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulunca, bu küçük devlete 16'lar içinde yer verilebilmesi için o zamana kadar kitaplarda, broşürlerde, posterlerde yer alan Panu'nun kurmuş olduğu Batı Hun İmparatorluğu (48-216) listeden çıkarılmış ki, 16 sayısı bozulmasın."

Haberin Devamı

Kimin fikri olduğu ortaya çıktı

Nihal Atsız: "Masal, uydurma"

Çandar'ın yazısında başvurduğu bir diğer referans ise Türkçülük akımının önde gelen isimlerinden Nihal Atsız. Atsız'ın Ötüken dergisinde bu konuyu ele aldığı 1969 yılındaki makalesinin başlığı ise: "16 Devlet Masalı ve Uydurma Bayraklar". O yazının Çandar'ın alıntıladığı bir kısmı ise şöyle:

"Son zamanlarda basında görülen haberlerle ve TRT'nin bastırdığı bir takvimle Türkler'in şimdiye kadar 16 büyük devlet kurduğunu, bu yüzden Türkiye Cumhurbaşkanlığı forsunda 16 yıldız bulunduğu iddiaları öne sürüldü. Her şeyimiz gibi tarihimiz de henüz kesin şeklini almış değildir. Türk tarihi nerden başlayıp hangi gidişi takip eder, kimler Türk'tür? Bunlar henüz belli değildir. Daha önce de belirttiğimiz gibi bazı büyük şahsiyetlerin Türk olup olmadığı üzerinde bile tarihçilerimiz arasında birlik yoktur. Durum bu merkezde iken, şimdiye kadar 16 büyük Türk devletinin kurulduğu ve Türkiye'nin bunların vârisi olduğu hakkındaki iddia, şüphesiz, çok su götürür bir iddiadır. Şimdiye kadar 16 büyük Türk devleti kurulduğu hakkındaki kararı kimin verdiği belli değildir… Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldızın 16 büyük Türk devletini temsil ettiği hakkında şimdiye kadar benim hiçbir bilgim yoktu. Bu gibi konularla ilgilenen birisi olarak ben bu sembolü bilmedikten sonra acaba bunu kimler biliyordu? Yoksa bu da bir millî sırdı da ancak şimdi mi açığa vurulması uygun görüldü?

Haberin Devamı

"Rakibimiz AK Parti MHP'yi bitireceğiz!"

Atsız ilk kez duymuş

16 Türk devleti efsanesini, sayın Tekin Erer'in Ocak 1969'da kendi sütununda yazdığı 'Türklüğün 16 Avizesi' başlıklı makaleden öğrendim. Bu makalede sayılan 16 devlet arasında Samanlılar gibi Türk olmayan devlet bulunduğu gibi Akkoyunlular, Karakoyunlular, Safeviler, Mısır Kölemenleri gibi büyük ve muhteşem Türk devletlerinden bahsedilmeyişi, hele cihan tarihinin en büyük imparatorluğu olan Çengiz devletinin anılmayışı konuyu daha başlangıçta sakat hale getirmektedir.

Haberin Devamı

Sarayda bir ilk: 16 "Türk devleti" askeri törende

"16 devlet gerçeklere aykırı"

Bundan başka 16 devlet telâkkisi bizim millî ülkümüze, büyüklük düşüncemize, süreklilik vetîremize aynı zamanda tarihî gerçeklere de şiddetle aykırı düşmektedir. 16 büyük devlet...

Gerçekte anayurtta iki devlet, dışında üç beş..."

Tabii, Karamanoğulları ve daha küçükleri gibi ötekilerini de sayınca bu rakkam kabaracak, en aşağı 50 devlet olacaktır. 50 devlet kurmayı bir başarı saymak, ilk bakışta mümkün gürünebilir. Fakat madalyonun ters tarafına dönünce iş tamamiyle değişir. Adama sorarlar: 'Elli devlet kurdun da neden hiçbirini yaşatamadın? Neden kala kala orta çapta bir Türkiye Cumhuriyetine kaldın?' Zoraki tarih bilginleri tabii bu sorunun cevabını veremeyeceklerdir. Çünkü tarihî gerçek hiç de öyle değildir. 16 veya 50 devlet kurulmuş değildir. Gerçekte anayurtta bir, nihayet iki devlet kurulmuş, anayurt dışında da buna üç beş devlet daha eklenmiştir. O kadar…"

Başbakan Ahmet Davutoğlu: "Türkiye peygambere hakarete izin vermez"

Çandar bu tartışmalara ayırdığı yazısını, şu yorumla bitiriyor:

"Türkçülük' cereyanının koca ismi Nihal Atsız'ın 'Masal' olarak tanımladığı '16 Türk Devleti' ve yine Nihal Atsız'ın tabiriyle 'uydurma bayrakları', aradan neredeyse yarım yüzyıl geçtikten sonra 'Yeni Türkiye'nin 'İslâmcı' cumhurbaşkanı döneminde bir 'operet sahnesi dekoru' görüntüsüyle, 'Ak Saray'da ortaya çıkıverdi."

Öcalan'a "memlekete hoş geldin" diyen sesin sahibi albay öldü