Yanlış ayakkabı seçimi bu hastalığa yol açıyor

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Selim Kabukçuoğlu çoğu kişide görülen halluks valgus ile ilgili merak edilenleri sizler için anlatıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Halluks valgus, başparmağın dışa doğru eğilmesi ve ayak başparmağı ekleminde şişlik olması durumudur. Birinci parmak ile tarak kemiği (metatars) arasındaki eklem genellikle yanlış ayakkabı giymeye bağlı olarak dejenere olur. Uzun süre yürüme ya da ayakta kalındığında, ilgili bölgenin sıkışması ve basıya maruz kalması sonucu ağrı hissedilir ve zamanla şekil bozukluğu görülür.

Halluks valgustaki deformite (şekil bozukluğu) ayak başparmağının dışa yani ikinci parmağa doğru eğilmesi olarak tanımlanır. Ayak başparmağının eğilmesi öncelikle küçük parmaklara doğru olur, daha sonra ayak başparmağı ve tırnak da ön düzlemde dışa doğru döner (rotasyon yapar). Halluks valgusun ilerlemesi durumunda artrit veya ayak deformitesi olur. Eklem deforme olurken eklemin dış yüzeyinde bunion denen şişlik meydana gelir. Eklem bölgesindeki şişlik, ağrı, kızarıklık ve hassasiyete neden olur. Ortaya çıkan enflamasyon (şişlik) ayakkabının yaptığı bası ile daha da artar. Ayakkabı giymeyi zorlaştırır.

Halluks valgus genellikle genetiktir

Halluks valgusun kesin nedeni bilinmemekle beraber genellikle genetik bir hastalıktır. Romatoid artrit ve bazı nöromüsküler hastalıklarda halluks valgus gelişebilir. Genetik risk taşıyan kişiler, hastalıktan korunmak için yüksek topuklu, ucu sivri ve dar olmayan yumuşak ayakkabıları tercih etmelidir. Bu hastalık kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Bunun nedeni genellikle kadınların daha sivri burunlu ve dar ayakkabılar giymesidir. Uzun süre sivri burunlu, dar ve yüksek topuklu ayakkabı giymek ayak parmaklarında özellikle birinci parmakta basınç artışına neden olacaktır. Bu da halluks valgus görülme sıklığını artıracaktır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Halluks valgus teşhisi fizik muayene ile olur. Radyolojik değerlendirmenin amacı Halluks valgusun derecesini saptamak ve böylece hastaya uygulanacak tedavinin cerrahi veya cerrahi dışı yöntemler olacağına karar vermektir.

Hastalığın tedavisi ertelenmemelidir

Halluks valgusun çok belirgin semptomları vardır. Bir mantar veya başka bir hastalık gibi tüm ayağı etkilemez, bu nedenle ayak başparmağınızda bir şikayet olmadıkça herhangi bir bulgu gözlenmez.

Halluks valgus bozukluğunun ilk şikayeti, birinci parmak ile tarak kemiği arasındaki eklem bölgesinde ayakkabı basısından kaynaklanan kızarıklık, şişlik (enflamasyon) ve ağrıdır. Zamanla başparmağın esnekliği azalır ve hareketlerinde kısıtlanma gelişir. Ayak başparmağı gözle görülür şekilde dış tarafa kaymaya başlar.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Erken dönemde yapılacak tedavide basit girişimle ayaktaki problemler çözülebilir. Ancak geç kalınmış olgularda daha ağır girişimlerde bulunmak gerekebilir. Halluks valgus tedavisi göz ardı edildiğinde mevcut durum daha da ilerler ve başparmak daha çok bükülür, ikinci parmağın altına girerek parmağı yukarı kaldırmaya başlar. Bunun sonucunda ikinci parmakta çekiç parmak adı verilen başka bir deformite gelişir. Bu gibi durumlarda cerrahi müdahaleye ikinci parmağın da dahil edilmesi gerekir. İlerlemiş halluks valgus vakalarında ağrı ile birlikte ayak fonksiyon bozuklukları ortaya çıkar. Ağrıdan dolayı ayağın dış kısmına basarak ve yükün büyük kısmını topuğa vererek yüründüğü için yürüyüş bozuklukları meydana gelir.

Tedavi yöntemi cerrahidir

Halluks valgusun ameliyatsız tedavisinde deformasyon tam olarak düzeltilemez. Ağrı ve hastalığın ilerlemesi önlenerek kısmen hafifletilebilir. Halluks valgusu hafif ve orta derecede olan kişilerde tedavide cerrahi dışı metotlar kullanılır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

- Cerrahi dışı tedavide başparmağı içe doğru çekmek (düz tutmak) için bazı ateller kullanılır. Bunlara halluks valgus atelleri denir. Bu ateller gece veya istirahat halinde uygulanabilir.
- Halluks valgus için sadece gündüz kullanılan malzemeler de vardır. Bunlara eklem makaraları denir. Bu yöntemde baş parmak ile işaret parmağı arasına silikondan oluşan bir destek (makara) yerleştirilir. Bu destek, ayak başparmağını bir miktar normal konumuna iter.
- Halluks valgus tanısı olan kişiler yüksek topuklu ayakkabı ya da sivri burunlu ayakkabı giydiğinde, gece 15-20 dakika süreyle bölgeye buz uygulayarak basıncı rahatlatabilir ve basının neden olduğu ağrı ve iltihabı (ödem) hafifletebilir.
- Birinci parmak eklemindeki şişlik üzerine pet konarak bası ve sürtünme azaltılır ve ağrı hafifler.
- Düz taban (pes planus) bulgusu olanlarda tabanlık kullanılmalıdır. Yürüme dengesi daha iyi olur ve ayak mekaniği kısmen sağlanır.
- Ayak birinci parmağına uygulanacak germe egzersizleri deformiteyi yavaşlatacak ve artmış parmak hareketi yürüme esnasındaki ağrının azalmasına neden olacaktır.
- Ayakkabı değişikliği yapılmalı, kısa topuklu ve uç kısmı geniş ayakkabı tercih edilmelidir. Şikayetler azaltır ve deformitenin ilerlemesi yavaşlar veya durur.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ayak şekline uygun, iyi oturan, yumuşak kalıplı ve gerekli iç destekleri bulunan ayakkabı her zaman sağlıklıdır. Birinci parmak üzerindeki basınç azalır ve ayak, ayakkabı içerisinde doğal durumunda kalır. Kadınlarda tercih edilen ayakkabı 4-5 cm topuklu ve önü geniş olmalıdır.

Konservatif (cerrahi dışı) tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi tedavi yapılır. Yani ağrının şiddeti gittikçe artıyor ya da ayaktaki şekil bozukluğu rahatsız edici boyuta gelip ayakkabı giymeyi zorlaştırıyorsa cerrahi tedavi düşünülür. Halluks valgusta çok sayıda tedavi metotları vardır. Hastanın yaşı, cinsiyeti ve şekil bozukluğunun derecesine bağlı olarak uygulanacak cerrahi teknik farklılık göstermektedir.