Romatoid artritte fizik tedavi yöntemleri
Romatoid artritte rehabilitasyonun amaçlarını açıklayan Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Özkan Yükselmiş, uygulanan fizik tedavi yöntemlerini anlattı.
Romatolojik hastalıklar immünolojik ve kronik hastalıklardır. Günümüzde çoğu kişinin yaşadığı bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Romatoid artrit adı verilen birçok eklemi aynı anda tutan eklemlerin iltihabi hastalığı da bu grubun içerisindedir
Genelde 35-60 yaş arasında kadınlarla sık görülen bir hastalık olan romatoid artrit eklemlerin içerisindeki sıvıyı saran zar olan sinovial membran isimli yerden başlar. Buradaki zarın hücrelerinin çoğalması için eklem kıkırdağı içine parmaksı uzantılar çıkar.
Romatoid artrit hastalarında ilk bulgular el parmaklarında olur ve şişlik, kızarıklık gibi bulgular olur. İlerleyen dönemlerde ise eklemi oynatamama ve sabah uyanıldığı zaman yaklaşık yarım saat ya da daha uzun bir süre sertlik olur. Hastalık sadece el eklemlerinde sınırlı kalmaz hastalığın geç dönemlerinde dirsek, omuz, kalça gibi büyük eklemlerde bu ilerleyici hastalıktan etkilenir. Buna rağmen kişilerin %90’lık bir bölümünde ilk bulgular el ayak gibi küçük eklemlerde başlar.
Romatoid artrit hastalarında derinin altında nodüller olur bu da hastalık içerisinde eklem dışı olarak en sık karşımıza çıkan durumdur. Kişilerde göz tutulumu ilerleyen dönemde ortaya çıkar ve kan damarlarında iltihabın olduğunu belirten vaskülit oluşur. Hem hastalığa hem de hastalığın ortaya çıkardığı bulgulara yönelik çeşitli medikal, rehabilitasyon ve cerrahi tedaviler vardır.
Romatoid artritte medikal tedavi çok geniş bir yelpazeye sahiptir. Sadece semptomlara yönelik ilaçlar, günümüzde çok popüler hale gelen biyolojik ajanlar (etanersept gibi) ve romatolojik hastalıkların genelinde kullanılan uzun etkili ilaçlar medikal tedaviyi oluşturmaktadır. Tüm bu ilaçlara rağmen romatoid artrit esasında bir immünolojik hastalık olduğu için kesin tedavi yöntemi ilaç değildir. Kişilerin günlük yaşam kalitesinin ve aktivitelerinin üst seviyeye çıkarılması için ilaçların yanına rehabilite edici tedavi yöntemlerinin eklenmesi gerekebilir.
Romatoid artritte rehabilitasyonun amaçları kişilerin rahat istirahatini sağlamak, özellikle sabah olan şiddetli ağrıyı giderebilmek, zamanla meydana gelmiş ya da gelebilecek olan hareket kısıtlığının engellenmesi için hareket açıklığını korumak ve kişilerdeki kasların küçülmesi olarak adlandırılan kas atrofisini engellemektir. Önemli olan hasta bu duruma gelmeden hastanın multidisipliner bir yaklaşım ile her yönü ile ele alınarak tedaviye başlanmasıdır.
Rehabilitasyon planlanması kişilere göre çeşitli farklılıklar içermektedir. Kişilerin eklemlerinde meydana gelmiş olan iltihabın derecesi, kişinin bulgularının şiddeti fizik tedavinin seyrini etkilemektedir. Hepsinden önemlisi hastanın fizik tedavi konusunda bilgilendirilmesidir. Böyle bir durumda hasta eğitimi çok önemlidir. Hasta kişi ne gibi problemler ve şekil bozuklukları ile karşılaşacağını önceden bilmelidir, bunları geciktirmek ve oluşumlarını kısmen engelleyebilmek için neler yapması gerektiğini öğrenmelidir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyonda kullanılan yöntemlerden başlıca olanları; hareket kısıtlaması yani immobilizasyon, kişiye yönelik postür (duruş) düzenlemesi, gerektiği durumlarda atelleme işlemi ile eklem üzerine binen yükün azaltılması, soğuk sıcak su uygulamaları ve terapötik yani iyileştirici egzersizlerdir. Bunlar çeşitli yardımcı cihazlar kullanılarak yapılabilir. Aynı zamanda kişinin günlük yaşamı da düzenlenmelidir. Tüm bu rehabilite edici tedavi yöntemleri kişinin hastalığının durumuna göre ve hastanın hangi dönemde geldiğine göre değişir.
Erken tanı, erken tedavi romatoid artrit için en önemli faktörlerdir. Değişimin kişinin elinde olduğu bir hastalık olan romatoid artritte rehabilitasyon tedavinin ayrılmaz parçasıdır. Kişiler bu durumda hayat kalitelerini arttırabilir ve günlük yaşamlarında daha az sıkıntı yaşarlar.