Böbrek taşı belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Üroloji Prof. Dr. Gökhan Atış, tedavi edilmez ise ciddi sağlık sorunlarına yol açan böbrek taşı ile ilgili tüm merak edilenleri sizler için anlatıyor.

Haberin Devamı

Böbrek taşları ülkemizde sık görülen sağlık sorunlarından birisidir. Neredeyse her 10 kişiden biri yaşamının bir döneminde böbrek taşı rahatsızlığına yakalanmaktadır. Bu hastalığa yakalanan kişilerin yaklaşık yarısında da hastalık 10 yıl içerisinde tekrar etmektedir. Böbrek taşı oluşumuna beslenmeden genetiğe, yaşanılan coğrafi bölgeden cinsiyete kadar çeşitli faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir. Bazen uzun süre hiçbir semptomu olmayan bu taşlar bazen idrar yollarına düşerek hastanın dayanılmaz ağrılarla doktora başvurmalarına da neden olabilir.

Böbrek taşı oluşumunun nedenleri ve belirtileri

Kandaki bazı mineraller böbrekler tarafından atılsa da idrarda belli bir çözünürlük dengesi ile çözülürler. Ancak çeşitli nedenlerle çözünürlük azalır ve idrar yollarında çökerek taş oluşturan kristaller oluşur. Daha sonra bu kristaller büyüyerek taş şeklini alır. Birçok taş tipi olmakla beraber en sık olarak kalsiyum oksalat taşları görülmektedir. Ayrıca enfeksiyona bağlı taşlar, ürik asit taşları, sistin taşları ve kalsiyum fosfat taşları da görülebilir.

Taş oluşumunda beslenme ile ilgili faktörler önemlidir. Bunların başında yeterince sıvı almamak gelir. Hayvansal proteinden zengin ve tuz içeriği yüksek diyetler de taş oluşumu için zemin hazırlamaktadır. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, böbreklerin yapısal bozuklukları, bazı ilaçlar ve genetik faktörlerin de taş oluşumunda etkili olduğu tespit edilmiştir.

Haberin Devamı

Böbrek taşı olan kişilerin en sık görülen şikayeti ağrıdır. Bazı hastalarda ağrı fark edilemeyecek kadar hafifken bazılarında çok şiddetli olabilir. Böbrek taşlarının neden olduğu ağrılar genellikle zaman zaman gelip giden ağrılar olarak görülür. Hastalar genellikle ağrıyı "bel ağrısı, yan ağrısı veya böğür ağrısı’’ olarak tanımlarlar. Ağrı haricinde görülen belirtiler ise; idrar yaparken yanma, idrarda kan görülmesi, mide bulantısı ya da kusma, sık idrara çıkma, az miktarlarda idrar yapma veya idrar yapma zorluğu olabilir.
Doğru tanıyı koymak uzmanlık gerektirir

Hastanın öyküsü ve fizik muayenesine ek olarak, bulguları desteklemek ve tanıyı doğrulamak için ürolojik röntgen, ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri uygulanır. Bu yöntemlerle taşların tamamına yakını tespit edilebilir.
Bunun yanı sıra idrar yolu enfeksiyonlarını veya taşlardan dolayı idrarda kanamayı tespit etmek için bir idrar tahlili ve idrar kültürü yapılır. Ek olarak, taşın yaratmış olabileceği problemleri belirlemek veya nedenini araştırmak için kan tetkikleri kullanılır.

Tedavi yöntemi kişiye özel olarak belirlenmelidir

Haberin Devamı

Böbrek taşı teşhisi konulduktan sonra, tedavi planındaki en önemli faktörler hastanın taşa bağlı şikayetlerinin şiddetine, taşın böbreklere herhangi bir zarar verip vermediğine ve böbrek fonksiyonlarının bozulup bozulmadığına bağlıdır. Tedavinin şekli ise taşın boyutu, sertlik derecesi, böbrekteki yeri ve hastaya ait faktörlere göre belirlenir.

2 cm’den küçük boyutlardaki böbrek taşları, vücut dışı şok dalga tedavisi (ESWL) ya da idrar kanalından girilerek böbreğin içine kıvrımlı aletlerle ulaşılan ve taşı lazer ile kırılıp toz haline getirilmesi şeklinde (Retrograd intrarenal cerrahi/fleksible üreteroskopi) uygulanan yöntemlerle tedavi edilmektedir. Eğer taş 2 cm boyutunun üzerindeyse, genellikle bel bölgesinden 1 cm’lik bir kesi ile böbreğin içine girilerek taşları kırılıp dışarıya alınması yöntemi (perkütan nefrolitotomi) uygulanmaktadır. Ancak bu işlemlerin hangisinin uygulanacağında hastaya ait faktörler de göz önüne alınarak karar verilmektedir.

Tekrarlayan böbrek taşlarında tedavi sonrasında bu taşların altında yatan nedenin belirlenmesi önemlidir. Eğer işlem sırasında bir taş parçası alınabilmiş veya hastanın düşürdüğü bir taş mevcutsa bu taşın laboratuvarda analizinin yapılarak içeriğinin ne olduğunun belirlenmesi büyük önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra kan ve idrarda bazı değerler ölçülerek altta yatan metabolik veya hormonal bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu araştırmalardan sonra hekim kontrolünde taş hastalığının tekrarlamasını engelleyecek ilaçlar kullanılabilir.