SON DAKİKA
Kendimizi koruyarak sayıyı azaltabiliriz
COVID-19 Virüsü tüm dünyada etkisini sürdürüyor. Hepimizin endişeli olduğu bu dönemi, tamamen atlatabilmemiz için uyarılara kulak vermemiz gerekiyor. Alınan korunma tedbirlerine özenle uyalım. Hürriyet Bursa olarak, ‘Yeni Normal’ süreci hakkında iş ve cemiyet hayatının tanınmış isimleriyle bir yazı dizisi hazırladık. Bu süreçten nasıl çıkacağımız çok önemli. Birlikte başarmak dileğiyle.
DYT. GİZEM TÜMAY: BESLENME VE DİYET UZMANI
Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
1992 yılında Bursa’da doğdum. İlk, orta, liseyi Bursa’da okudum. 2015 yılında beslenme ve diyetetik lisansımı Kıbrıs Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde tamamladım. 2015 yılı itibariyle başlatmış ve hala devam etmekte olduğum devlet ve özel okullara ‘Okul öncesi ve İlkokul Çağı Çocuklarda Beslenme’, ‘Diyabette Beslenme’, ‘Sağlıklı Beslenme Eğitimi’ konulu, gönüllü seminerler veriyorum. Kurumsal beslenme danışmanlığı çalışmalarıma devam etmekteyim. Medipol Üniversitesi, Kırklareli Üniversitesi, Namık Kemal Üniversitesi ve farklı üniversitelere davetli konuşmacı olarak katıldım. 2018 yılında Okan Üniversitesi’nde başlamış olduğum Sporcu Beslenmesi Yüksek Lisans eğitimime devam ediyorum. 2020 yılında fonksiyonel tıp alanında uzmanlaşıp, bu alanda hastalık tedavisi, plan ve uygulayıcısı oldum. Güncel olarak BURTOM Sağlık Grubu’nda poliklinik hizmeti, profesyonel sporculara beslenme danışmanlığı hizmeti vererek çalışmalarına devam ediyorum.
‘Yeni Normal’ sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz. Birey olarak kurallara gerekli özeni gösteriyor muyuz?
Bu süreci, bir sağlık personeli ve sürecin içinde olan biri olarak normalleştirememekteyim. Ailemde iki kişi sağlık sektöründe ve bu süreçte hastalarımızı ve sevdiklerimizi korumak adına çoğu dönemimizi karantinada geçirmek durumunda kaldık. Yeterli özveriyi ve hassasiyeti gösterdiğimize inanıyorum. Halkımızın da bu konuda daha duyarlı olmasını önemle rica ediyorum. Bu yeni sürece alışmak tedirginliği azalttı, ancak maalesef ki önlemi de azalttı. Biz sağlık uzmanları maske ile çalışmaya alışığız, ancak hayatında hiç maske kullanmamış olan insanlar şuan bu adaptasyonda zorluk yaşıyor. Muayene randevularında bile maskelerini çıkartmak istiyorlar. Biz onların sağlıklarını koruma ve iyileştirme konusunda görevli insanlarız, ancak virüsten korunma konusunda herkesin daha sıkı tedbir alması gerektiği kanaatindeyim.
Bursa’da vaka sayısının zaman zaman tırmanışa geçtiği gözlemleniyor. Konuyla ilgili neler söylemek istersiniz?
Evet, maalesef ki bizler de bunları duyuyoruz. Sağlık uzmanı olduğumuz için tüm gerçek ile karşı karşıyayız. Ne yazık ki virüsten kurtulmuş değiliz, önlemler alınmaya devam edilmekte ama unutmayın ilk önlemimiz kendimiz. Kendimizi koruyarak, bilinçli davranarak tüm ülkede ve Bursa’da vaka sayısının azalmasını sağlayabiliriz.
Koronavirüsten sonra teknolojik ve ekonomik gelişmelerle yeni bir dünyaya adım atacağımız çokça konuşuluyor. Bu konuda sizin düşünceleriniz nedir?
Bankacılık, kamu hizmetleri gibi farklı sektörlerden birçok iş kolu, teması azaltabilmek için zaten başlamış olan dijitalleşmeye korona virüs etkisi ile yoğunluk verdiler. Dijital satış ve pazarlamanın hayatımızdaki yeri giderek artıyor. Buna eğitim-öğretimin de dahil olması ile teknolojinin hayatımızın her alanına etki ettiği ve edeceği tartışılmaz bir gerçek
AYLIK PERİYOTTAKİ KİLO KAYIPLARI BİR DEĞİLDİR
Biraz da iş yaşamınızdan söz edelim. Bir insanın ideal kilo kaybı ne olmalıdır?
İdeal kilo kaybını planlarken birçok kriteri göz önünde bulunduruyoruz. Buna net bir cevap vermek mümkün değil. İki danışanımızın boy, kilo, cinsiyet ve yaşı aynı olsa bile hedeflediğimiz aylık periyottaki kilo kayıpları bir olmuyor. Buna kan tetkikleri, emosyonel, sosyal, çevresel durumu da eşlik etmekte ve süreci değiştirebilmektedir. İdeal kriterlere sahip olan hastalarımızda yağsız dokudan kaybetmemek üzere aylık 4 kilo kaybı öngörmekteyiz. Ancak bu soruya verilebilecek en iyi cevap, kişinin kendi sağlık ve yaşam standartlarında yapabileceği en iyi kayıp olmalıdır diyebiliriz.
Günümüzde egzersiz yapmak şart mıdır?
Ben bir spor beslenmesi uzmanıyım, benim için egzersiz her zaman şart ve geleceğe dönük bir yatırımdır. Egzersiz; vücut dokusunu oksijenlendirmeye yardımcı olan, dokulara besin sağlayan, artıkları temizleyen ve detoksifikasyon işlemini kolaylaştıran dolaşımı iyileştirir. Gerek oksijen kapasitenizi artırmak, nabız aralığınızı düşürmek, güçlenmek, yaşlılıkta yaşayabileceğiniz kas ve eklem rahatsızlıklarınızı minimum hasar ile atlatabilmek, gerek ise mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin ve diğer nörotransmitterlerin salınımını artırmak için egzersiz yapılmalıdır.
Ekmek yemeyenler, daha kolay kilo verebilir mi?
Referans olarak sadece ekmeği baz almak yanlış olabilir. Ekmek bir karbonhidrat grubudur. Bu karbonhidrat grubu yerine pilav, gözleme, makarna, simit, hamur işleri vb. diğer basit karbonhidrat grubu besinleri kullanmaya devam ettiğiniz takdirde ekmek yemediğiniz halde kilo alabilirsiniz. İşte bu sebeple doğrultusunda her besin tek başına ne kilo verdirir ne de kilo aldırır. Resme her zaman bütünsel bakılmalıdır.
Günlük sıvı tüketimimiz ne kadar olmalı?
Günlük sıvı tüketiminde en iyi belirteç sabah ilk çıktığınız idrarınızın rengidir. İnternete‘urine color chart’ yazarsanız karşınıza birden sekize kadar idrar rengi kartları çıkacaktır. Olması gereken 1-3 aralığında ve olabildiğince şeffaf bir idrar rengini yakalamanızdır. Yine de bir ortalama verecek olursam ortalama standartlarda bir kadının en az 10, erkeğin 12 bardak su içmesi gerekmektedir.
Yanlış diyetle zayıflamanın sonuçları nelerdir?
Yanlış diyetler pek çok risk barındırır. Bunların en başında kronik bir hastalığı olan bir kişinin yanlış diyet yapmasının riskleri vardır. Yapılan bilinçsiz diyetler, hastalığın endikasyonlarını artırabilir, şikayetlerini tetikleyebilir ve kişiyi acillik edebilir. Kilo vermek veya bir beslenme uzmanına gitmek demek hızlıca bir sonuca ulaşıp, tekrardan eski yaşamına bir an önce dönmek demek değildir. Yanlış diyet uygulayan kişiler bu süreci genellikle sihirli değnek gibi hızlı olmasını isteyen kişilerdir. Sonradan verdiği kilonun hızlıca alınacağını, dokularına yaptığı sık değişimler ile hücre bütünlüğünün bozulması sonucu kansere yakalanma riskini artırdığını bilmeden ya da bunları göz ardı ederek bu sürece girerler. Bu diyetler ile sonuca ulaşanlar elbette var, ama ne yazık ki eski haline dönmeyene daha tanık olmadım. Beslenme, ancak sürdürülebilir olursa uzun vadede uygulanabilir ve kalıcı olur.
İnternet üzerinden yapılan canlı yayınlarla ilgili düşünceleriniz?
Kendim de yapıyor ve bunun dinleyenler adına doğru bilgiye daha rahat ulaşım sağladığını gözlemliyorum. Bilgilendirici canlı yayınların devam etmesi ve daha fazla kişiye ulaşması gerektiği düşüncesindeyim.
Harkesin yakındığı ‘zamanım yok kavramı’ hakkındaki düşünceleriniz?
Korona dönemi bence bize ‘zamanım yok’ kavramını düşünmeye ittiği fikrindeyim. Ortalama 6 aylık evde geçirdiğimiz bu süreçte birçok şeye vaktimiz oldu; düşünmeye, bitiremediğimiz işleri halledip rafa kaldırmaya, ailemize zaman ayırmaya, kitap okumaya vb. uğraşlar ile zamanı olmadığı için serzenişte olan insanların özüne dönebilme ve zamanı daha iyi yönetebilme imkanları oldu. Şimdi ‘yeni normal’ süreçlerinde bu zaman yönetimini kendi öncelik ve ihtiyaçları doğrultusunda, doğru planlanırsa bu kavramın ortadan kalkacağı inancındayım. Her zaman söylerim zaman yok değildir sadece öncelikler vardır.
Son olarak yaz tatili planlarınızda virüs nedeniyle değişiklik yapıtınız mı?
Evet, hastalarıma karşı sorumluluklarım var. Onları riske atabilecek bir davranış sergilemek istemedim. Yazlık ve 1-2 gün ufak yapılabilecek güvenilir yerler seçmeye çalıştım. Uzun bir seyahatten ve uzak, işleyişini bilmediğim her yerden kaçındım diyebilirim.