SON DAKİKA
Doğanın Lezzetleri: Mahlep Ağacı Ve Özellikleri
Mahlep ağacı yaban kirazı, endez, idris ağacı ya da taş kiraz olarak da bilinir. Gülgiller familyasından olan ve 10 metreye kadar uzayabilen mahlep ağacı Mart ayında açar ve haziran ayında meyve vermeye başlar.
Doğanın Lezzetleri: Mahlep Ağacı ve Özellikleri
Mahlep, gülgiller famiyesindan, boyu 6 ile 10 metre arası olan ve anavatanı İran olarak bilinen bir ağacı adıdır. Mahlep ağacının nohut büyüklüğünde meyveleri vardır ve bunlar da ağaç ile aynı ismi taşırlar. Mahlep meyvesinin çekirdeği mutfaklarda baharat olarak kullanılan mahleptir. Beyaz ve siyah olmak üzere iki tane mahlep vardır ve en çok kullanılanı beyaz mahlep ağacının meyveleridir.
Dünyada en fazla Batı ve Kuzey Asya ile Güney Avrupa'da yetiştirilir. Mahlep ağacı ülkemizde ise Amasya, Tokat, Çorum, Van, Mardin, Erzurum ve Ordu civarlarında yaygın olur. Siyah mahlep ağacı daha çok Sudan'da aromatik ve tıbbi bir bitki olarak yetiştirilmektedir. Güney Asya'da daha çok garam masala tüketilirken Kuzey Asya'da ise çok tatlı kokulu mahlepler kullanılmaktadır.
Mahlep ağacı yöresel olarak Yabani Kiraz, Endirez, Endülüs, Meltem, Pis Ağaç, İdris ve Kokulu kiraz isimleriyle de bilinmektedir. Yetiştirilmesi oldukça kolay olan mahlep ağacı herhangi sulama, gübreleme ya da ilaçlama istemediğinden mahlep meyvesi de doğal olur.
Mahlep Ağacı Kullanım Alanları Nelerdir?
Kozmetik, ilaç sanayi, gıda, boya, içki, mobilya sanayi ve ilaç sektöründe mahlep ağacı ve meyvesinden yararlanılır.
Mahlebin tohumlarından damıtılıp elde edilen yağ suya dayanıklı olduğu için gemi boyalarında ve verniğinde kullanılır.
Kabuklarındaki kumarin maddesi nedeni ile hoş bir koku yayar ve pipo yapımında kullanılır. Aynı zamanda oymacılık ve mobilya işi yapan kişiler dayanıklı olması nedeni ile mahlep ağacını tercih ederler.
Türkiye'ye özgü mahleplerden yapılan şaraplar dünya genelinde önemli bir yere sahiptir.
Mahlebin tohumları öğütüldüğü için mahlep tozu da evlerde ve pastanelerde tatlı ile hamurlarda kullanılır.
Mahlep tohumlarının içinde aspirinin ana maddesi olan salisik asit bulunur ve bu nedenle ilaç sektöründe antibiyotik ile ağrı kesici üretiminde kullanılır.
Mahlep Faydaları Nelerdir?
Gıda endüstrisi olmak üzere özellikle parfümlerde de kullanılan mahlep ilaç sektörü ile vernik, cila yapımında da kullanılır. Daha çok lezzeti ve kokusu ile ön plana çıkan mahlebin faydaları şu şekildedir:
İçerisindeki kalsiyum sayesinde kemik gelişimine katkıda bulunur.
Enerji ve kuvvet verici özelliği olan mahlebin %14'ü karbonhidrat, %27'si de yağdan oluşur.
Oldukça yüksek bir besin değeri olan mahlep protein ve yağ bakımından zengindir. Potasyum, magnezyum ve kalsiyum da içerir.
Sindirim sisteminin daha iyi çalışmasına yardımcı olur.
Bağışıklık sistemini destekler.
İdrar söktürmede yardımcı olur.
Astım ve nefes darlığı gibi rahatsızlıklarda yardımcı etkisi vardır. Mahlep balgam söktürmeye de yardımcı olmaktadır.
Antioksidan özelliği sayesinde vücuda serbest radikallerden korunmada yardımcı olur. Kalp ve damar hastalıklardan korunmada da etkilidir.