Canlı YayınGiriş
Sercan Şipka
Kriket Nedir?
Kriket, en temelde tıpkı futbol gibi 11 kişinin karşılıklı oynadığı bir spor dalı. İngilizlerin icat ettiği bir oyun olan kriket, 16. yüzyıldan beri oynanıyor. Uzun süre sadece İngiltere sınırları içinde oynanan bu oyun, zamanla İngilizlerin hükmettiği Hindistan, Avustralya gibi ülkelerde de popüler hale geldi. Bugün dünyanın dört bir yanında takipçisi olan kriket, topla oynanan sporlar kategorisindedir. Ve futboldan sonra, Dünya’da en çok takip edilen 2. spor branşıdır.
Kriket Sporunun Oyun Atmosferi
Kriket uzun bir geçmişi olan, çok yaygın ve sevilen bir spordur. Top ve sopa ile oynanan bu oyun, herhalde dünyada oyuncuların oyun esnasında çay ve yemek molası verdikleri tek oyundur. Dahası, bu oyunda, 5 günden fazla sürdüğü halde galibin tayin edilemediği de olur. Son derece karışık bir oyundur, hava koşullarındaki en ufak bir değişme sonucu tahmin edilemeyecek kadar değiştirir. Gene de iklimleri son derece birbirinden farklı olan İngiltere, Hindistan ve Antiller’de oynandığı görülür.
Oyun Alanı
Kriket genellikle çimde oynanır. Alanın ortasında, 20 m uzunluğunda, 3 m genişliğinde bir bölüm iyice biçilmiş ve çizgiler çizilmiştir. Bu çizgilere pitch" denir. Oyun buradan başlatıldığından, pitch kriket oyununda çok önemlidir ve pitch'in hava koşullarına göre gösterdiği reaksiyon oyunun kaderini çizer. Hangi takımın başlayacağını belirlemek için para atışı yapılmadan önce takım kaptanları mutlaka pitch'i incelerler. Bu yüzdendir ki pitch'in bakım ve hazırlanması uzmanlık isteyen bir iştir.
Pitch beyaz çizgilerle çizilir. Pitch'in iki ucundaki yuvarlama çizgileri birbirinden 20 m uzaklıktadır. Bu çizgilerin ortasında "wicket" denilen kaleler vardır. Yuvarlama çizgisinin 1.20 m önünde, vuruş çizgisi bulunur.
Birincisi yuvarlamayı yapan oyuncu, öndeki ayağının bir bölümünü bu çizginin gerisinde bulundurmak zorundadır. İkinci olarak da vurucu ayağını ya da sopasını vuruş çizgisinin arkasında tutarsa ceza yemez. Vuruş çizgisi iki yana sınırsız uzar. Böylece vurucu çizgi boyunca sağa sola açılsa da, kendi bölgesinin içinde sayılır. Yuvarlama "wicket" ile dönüş çizgisi arasından yapılır.
Pitch'in her iki ucunda toprağa çakılı, kale görevi yapan ve "wicket" denilen değnekler bulunur. Bu değnekler yaklaşık 71 cm yüksekliktedir ve gene yaklaşık 23 cm genişliğinde bir hedef oluştururlar. Değneklerin tepesinde, "bails" denen iki kısa tahta çubuk bulunur. İdeal bir kriket alanı ovaldır. Sınırları kalelerden 70 m uzaklıkta olmalıdır.
Pitch’in görünüşü, sağ elle vuran bir vurucu yavaş top atan bir yuvarlayıcıya karşıya yerleşmiş, oyuncular alana dağılmışlar.
Oyun Malzemeleri
Kriket oyunu için gerekenler bir sopa (bat), bir top ve değneklerden oluşan kalelerdir. Sopa tahtadan yapılmıştır, bir yanı düzdür. Arkası ise yuvarlaktır. Tutacak yeri kamıştan yapılmıştır ve lastikle kaplanmıştır.
Oyuncunun isteğine göre çeşitli ağırlıklarda olabilir. Topun içi mantardır, üstüne ip sarılmış ve dışı parlak kırmızı deri ile kaplanmıştır. Deri parçalarını birleştiren kalın dikiş yerleri, oyuncular tarafından topa falso vermek için kullanılır. Top 155 gr ağırlığındadır ve çevresi 23 cm'dir. Topun yüzeyindeki parlaklık zamanla kaybolur. Ustalar bu parlaklığı kaçmış toplarla oynamazlar.
Kriket oyuncuları beyaz ya da krem rengi gömlek, flanel pantolon ve kazak giyerler. Çorapları gibi, deriden ya da bezden yapılan ayakkabıları da beyazdır. Kullanılan malzemelere son yıllarda koruyucu bir takım şeylerden etkilenmiştir: Kask kullanılarak, son yollarda fazlalaşan kafa yaralanmaları önlemeye çalışılmaktadır. Siperlikli olan bu kasklar, özellikle vurucular tarafından kullanılmaktadır. Ancak zaman zaman bunlara yakın oynayan alan savunma oyuncularının da kask kullandıkları görülür.
Vurucular genellikle plastik ya da metal gereç ile karnını, yastıklarla bacaklarını ve yumuşak eldivenlerle de ellerini korurlar. Kaleyi savunan oyuncular da, aynı şekilde korumalıklar kullanırlar. Hatta bunlar yumuşak eldiven değil, büyük deri eldivenleri giyerek topu yakalamaya çalışırlar. Hakemlere gelince, bunlar kısa beyaz ceketler giyerler ve yanlarında yedek toplar, kalem, not defteri, küçük hesap makinesi, madeni para gibi şeyler bulundururlar.
Galip Gelme Nasıl Olur?
Kriket 11’er oyuncudan meydana gelen iki takım arasında oynanır. Beyzbol’da olduğu gibi, bir takım topa sopa ile vurup koşarak sayı kaydetmeye çalışırken, öbür takım topu vurucuya yuvarlayarak onu oyundan çıkarmaya çalışır. Ancak Beyzbol’da hareket bir alanda yoğunlaşırken, burada iki hedef alanı vardır. Bir top yuvarlayıcı alanı bir ucundan öbür ucuna seri bir atış yaptıktan sonra bir seri, bazı ülkelerde 6, bazılarında 8 top tur, öbür top yuvarlayıcı da ters yönde bir seri atış yapar. Oyuncular her seriden sonra yer değiştirirler. Alanda “pitch”in iki ucunda, iki vurucu bulunur. Bir vurucu topa vurduktan sonra, her ikisi de koşarak yer değiştirirler. Bu yer değiştirme bir sayı oluşturur. Bir vuruşta 1.2.3, hatta 4 kez karşılıklı gidip gelinebilir. Her vurucunun hayali bir oyunda yüz sayı (century) yapmaktır.
Vurucu topa alanın istediği bir yerine doğru vurabilir. Eğer yaptığı vuruşla top alanın sınır çizgisini geçerse bir "boundary yapmış olur ki, bu atış top çizgiyi geçmeden toprağa değerse 4 sayı, değmezse 6 sayıdır. Bu durumda vuruculara koşmalarına gerek kalmadan otomatik olarak sayı yazılır.
Belli bir süre devam eden oyunlarda, vurucunun sayı kazanmak için acele etmesi gerekmez. Daha çok savunmaya önem vererek, yuvarlanan topu durdurarak ya da yavaşça vurup uzaklaştırarak oynayabilir.
Eğer top kötü gelirse, yanından geçmesine izin verir. Bunu istediği kadar yapabilir. Hatta topa vurmak isteyip de ıskalasa da bu kural geçerlidir. Top yuvarlayıcı ile alan savunma oyuncuları rakip takımdaki 10 oyuncuyu dışarda bırakmaya çalışırlar.
Bunun çeşitli yolları vardır. Top yuvarlayıcı örneğin, topla kale sopalarına vurmaya ve tepesindeki çubuğu düşürmeye çalışır. Vurucunun topu havalandırmasını sağlayarak topun kendi alan savunma oyuncuları tarafından yakalanmasına olanak hazırlar.
Top yuvarlayıcı vurucuyu bölgesinin dışına çekmeye çalışarak, kale oyuncusunun kaleyi topla vurarak onu oyun dışı bırakmasını sağlayabilir. Ancak, ayağı ya da sopası beyaz çizginin gerisindeyse vurucu emniyettedir. Bazı durumlarda top kaleye vurmak üzereyken, vurucu bunu ayağıyla engellerse, gene oyun dışı kalır.
Vurucu topa vurur ve kendisi ya da öbür vurucu karşı çizgiye varmadan rakipleri topu kaleye ulaştırırsa vurucu oyundan çıkmış olur. 11 vurucudan 10 tanesi oyun dışı kalınca, bir devre tamamlanmış olur. Bu durumda öbür takım ikinci devrede daha fazla sayı yapmak zorundadır. Birinci sınıf maçlarda, 3, 4, 5 gün devam eden devreler oynanır, sonuçta iki devrenin sayılarının toplanması ile skor toplamı elde edilir. Belirtilen sürede oyunun bitmemesi üzerine uzatmaya gidilir. Maçın normal süresinin sonunda skorun eşit olması halinde beraberlik ilan edilir.
Ancak böyle durumlar oldukça seyrektir. Oyun genellikle öğleye doğru başlar, öğlen yemek molası, sonra çay molası verilir ve akşam saat 18'de o günkü oyun sona erer. Son yıllarda sınırlı sayıda serilerle oynanan kriket daha fazla rağbet görmeye başlamıştır. Bir zaman limiti yerine, her takım belli sayıda seri oynamaktadır
(40 ile 60 arası). Bu durumda kazanan ise doğal olarak, daha fazla sayı kaydeden takımdır. Bu tip oyunlar bir günde bitmektedir.
Kriket Nedir?
Kriket, en temelde tıpkı futbol gibi 11 kişinin karşılıklı oynadığı bir spor dalı. İngilizlerin icat ettiği bir oyun olan kriket, 16. yüzyıldan beri oynanıyor. Uzun süre sadece İngiltere sınırları içinde oynanan bu oyun, zamanla İngilizlerin hükmettiği Hindistan, Avustralya gibi ülkelerde de popüler hale geldi. Bugün dünyanın dört bir yanında takipçisi olan kriket, topla oynanan sporlar kategorisindedir. Ve futboldan sonra, Dünya’da en çok takip edilen 2. spor branşıdır.
Kriket Sporunun Oyun Atmosferi
Kriket uzun bir geçmişi olan, çok yaygın ve sevilen bir spordur. Top ve sopa ile oynanan bu oyun, herhalde dünyada oyuncuların oyun esnasında çay ve yemek molası verdikleri tek oyundur. Dahası, bu oyunda, 5 günden fazla sürdüğü halde galibin tayin edilemediği de olur. Son derece karışık bir oyundur, hava koşullarındaki en ufak bir değişme sonucu tahmin edilemeyecek kadar değiştirir. Gene de iklimleri son derece birbirinden farklı olan İngiltere, Hindistan ve Antiller’de oynandığı görülür.
Oyun Alanı
Kriket genellikle çimde oynanır. Alanın ortasında, 20 m uzunluğunda, 3 m genişliğinde bir bölüm iyice biçilmiş ve çizgiler çizilmiştir. Bu çizgilere pitch" denir. Oyun buradan başlatıldığından, pitch kriket oyununda çok önemlidir ve pitch'in hava koşullarına göre gösterdiği reaksiyon oyunun kaderini çizer. Hangi takımın başlayacağını belirlemek için para atışı yapılmadan önce takım kaptanları mutlaka pitch'i incelerler. Bu yüzdendir ki pitch'in bakım ve hazırlanması uzmanlık isteyen bir iştir.
Pitch beyaz çizgilerle çizilir. Pitch'in iki ucundaki yuvarlama çizgileri birbirinden 20 m uzaklıktadır. Bu çizgilerin ortasında "wicket" denilen kaleler vardır. Yuvarlama çizgisinin 1.20 m önünde, vuruş çizgisi bulunur.
Birincisi yuvarlamayı yapan oyuncu, öndeki ayağının bir bölümünü bu çizginin gerisinde bulundurmak zorundadır. İkinci olarak da vurucu ayağını ya da sopasını vuruş çizgisinin arkasında tutarsa ceza yemez. Vuruş çizgisi iki yana sınırsız uzar. Böylece vurucu çizgi boyunca sağa sola açılsa da, kendi bölgesinin içinde sayılır. Yuvarlama "wicket" ile dönüş çizgisi arasından yapılır.
Pitch'in her iki ucunda toprağa çakılı, kale görevi yapan ve "wicket" denilen değnekler bulunur. Bu değnekler yaklaşık 71 cm yüksekliktedir ve gene yaklaşık 23 cm genişliğinde bir hedef oluştururlar. Değneklerin tepesinde, "bails" denen iki kısa tahta çubuk bulunur. İdeal bir kriket alanı ovaldır. Sınırları kalelerden 70 m uzaklıkta olmalıdır.
Pitch’in görünüşü, sağ elle vuran bir vurucu yavaş top atan bir yuvarlayıcıya karşıya yerleşmiş, oyuncular alana dağılmışlar.
Oyun Malzemeleri
Kriket oyunu için gerekenler bir sopa (bat), bir top ve değneklerden oluşan kalelerdir. Sopa tahtadan yapılmıştır, bir yanı düzdür. Arkası ise yuvarlaktır. Tutacak yeri kamıştan yapılmıştır ve lastikle kaplanmıştır.
Oyuncunun isteğine göre çeşitli ağırlıklarda olabilir. Topun içi mantardır, üstüne ip sarılmış ve dışı parlak kırmızı deri ile kaplanmıştır. Deri parçalarını birleştiren kalın dikiş yerleri, oyuncular tarafından topa falso vermek için kullanılır. Top 155 gr ağırlığındadır ve çevresi 23 cm'dir. Topun yüzeyindeki parlaklık zamanla kaybolur. Ustalar bu parlaklığı kaçmış toplarla oynamazlar.
Kriket oyuncuları beyaz ya da krem rengi gömlek, flanel pantolon ve kazak giyerler. Çorapları gibi, deriden ya da bezden yapılan ayakkabıları da beyazdır. Kullanılan malzemelere son yıllarda koruyucu bir takım şeylerden etkilenmiştir: Kask kullanılarak, son yollarda fazlalaşan kafa yaralanmaları önlemeye çalışılmaktadır. Siperlikli olan bu kasklar, özellikle vurucular tarafından kullanılmaktadır. Ancak zaman zaman bunlara yakın oynayan alan savunma oyuncularının da kask kullandıkları görülür.
Vurucular genellikle plastik ya da metal gereç ile karnını, yastıklarla bacaklarını ve yumuşak eldivenlerle de ellerini korurlar. Kaleyi savunan oyuncular da, aynı şekilde korumalıklar kullanırlar. Hatta bunlar yumuşak eldiven değil, büyük deri eldivenleri giyerek topu yakalamaya çalışırlar. Hakemlere gelince, bunlar kısa beyaz ceketler giyerler ve yanlarında yedek toplar, kalem, not defteri, küçük hesap makinesi, madeni para gibi şeyler bulundururlar.
Galip Gelme Nasıl Olur?
Kriket 11’er oyuncudan meydana gelen iki takım arasında oynanır. Beyzbol’da olduğu gibi, bir takım topa sopa ile vurup koşarak sayı kaydetmeye çalışırken, öbür takım topu vurucuya yuvarlayarak onu oyundan çıkarmaya çalışır. Ancak Beyzbol’da hareket bir alanda yoğunlaşırken, burada iki hedef alanı vardır. Bir top yuvarlayıcı alanı bir ucundan öbür ucuna seri bir atış yaptıktan sonra bir seri, bazı ülkelerde 6, bazılarında 8 top tur, öbür top yuvarlayıcı da ters yönde bir seri atış yapar. Oyuncular her seriden sonra yer değiştirirler. Alanda “pitch”in iki ucunda, iki vurucu bulunur. Bir vurucu topa vurduktan sonra, her ikisi de koşarak yer değiştirirler. Bu yer değiştirme bir sayı oluşturur. Bir vuruşta 1.2.3, hatta 4 kez karşılıklı gidip gelinebilir. Her vurucunun hayali bir oyunda yüz sayı (century) yapmaktır.
Vurucu topa alanın istediği bir yerine doğru vurabilir. Eğer yaptığı vuruşla top alanın sınır çizgisini geçerse bir "boundary yapmış olur ki, bu atış top çizgiyi geçmeden toprağa değerse 4 sayı, değmezse 6 sayıdır. Bu durumda vuruculara koşmalarına gerek kalmadan otomatik olarak sayı yazılır.
Belli bir süre devam eden oyunlarda, vurucunun sayı kazanmak için acele etmesi gerekmez. Daha çok savunmaya önem vererek, yuvarlanan topu durdurarak ya da yavaşça vurup uzaklaştırarak oynayabilir.
Eğer top kötü gelirse, yanından geçmesine izin verir. Bunu istediği kadar yapabilir. Hatta topa vurmak isteyip de ıskalasa da bu kural geçerlidir. Top yuvarlayıcı ile alan savunma oyuncuları rakip takımdaki 10 oyuncuyu dışarda bırakmaya çalışırlar.
Bunun çeşitli yolları vardır. Top yuvarlayıcı örneğin, topla kale sopalarına vurmaya ve tepesindeki çubuğu düşürmeye çalışır. Vurucunun topu havalandırmasını sağlayarak topun kendi alan savunma oyuncuları tarafından yakalanmasına olanak hazırlar.
Top yuvarlayıcı vurucuyu bölgesinin dışına çekmeye çalışarak, kale oyuncusunun kaleyi topla vurarak onu oyun dışı bırakmasını sağlayabilir. Ancak, ayağı ya da sopası beyaz çizginin gerisindeyse vurucu emniyettedir. Bazı durumlarda top kaleye vurmak üzereyken, vurucu bunu ayağıyla engellerse, gene oyun dışı kalır.
Vurucu topa vurur ve kendisi ya da öbür vurucu karşı çizgiye varmadan rakipleri topu kaleye ulaştırırsa vurucu oyundan çıkmış olur. 11 vurucudan 10 tanesi oyun dışı kalınca, bir devre tamamlanmış olur. Bu durumda öbür takım ikinci devrede daha fazla sayı yapmak zorundadır. Birinci sınıf maçlarda, 3, 4, 5 gün devam eden devreler oynanır, sonuçta iki devrenin sayılarının toplanması ile skor toplamı elde edilir. Belirtilen sürede oyunun bitmemesi üzerine uzatmaya gidilir. Maçın normal süresinin sonunda skorun eşit olması halinde beraberlik ilan edilir.
Ancak böyle durumlar oldukça seyrektir. Oyun genellikle öğleye doğru başlar, öğlen yemek molası, sonra çay molası verilir ve akşam saat 18'de o günkü oyun sona erer. Son yıllarda sınırlı sayıda serilerle oynanan kriket daha fazla rağbet görmeye başlamıştır. Bir zaman limiti yerine, her takım belli sayıda seri oynamaktadır
(40 ile 60 arası). Bu durumda kazanan ise doğal olarak, daha fazla sayı kaydeden takımdır. Bu tip oyunlar bir günde bitmektedir.
SON DAKİKA
