Aspendos katliamı ve Kolezyum
Yaşını göstermeyen Kolezyum, restorasyon sırasında sekize bölündü. Böylece Kolezyum’un bazı bölümleri turistlere açık olacaktı. İskeleler 2013’te kuruldu. Biri bitti söküldü, diğeri kuruldu. Her ünitenin restorasyonu sona erdiğinde komisyon tarafından denetlendi. Tekrar rötuşlar yapıldı. Aslının aynısı onayı için günlerce çalışıldı... Peki ya Aspendos?
Yaşamımın 41 yılı Roma’da geçti. İtalya’nın en antik kentinde. Bir uygarlığın izlerini fazlasıyla taşıyan, her yeri harabelerle dolu Roma. Tarihi şehir Roma ile özdeşleşen simgesi Kolezyum (Colloseo). Roma İmparatorlarının kendileri kadar halkının eğlenmesi için M.S 72 ila 80 yıllarında inşa edilen gerçek adı “Flavianus” Amfi tiyatrosu. İtalyanlar kadar Romalıların gurur kaynağı, Katolik Kilisesi'nin kutsal tapınaklarından biri. Bir görkemli turizm mekanı. Yaşını göstermeyen ancak arada restorasyon gereğini duyan muhteşem bir sanat eseri.
Kolezyum’un en büyük düşmanı kirli hava. Yağmur suyu ve araçların egzozlarından çıkan atık gazlar.
Roma Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı 2011 yılında Kolezyum’un iç ve dış cephesini restore ettirmek için bir sponsor aradı.
Ünlü bir ayakkabı firmasının sahipleri Della Valle ailesi 25 Milyon Euro’ya el sıkıştı.
Tabi restorasyon hemen başlamadı. Tarihçiler, Güzel Sanatlar Akademisi profesörleri, Anıtlar ve Eski Eserler Birliği üyeleri, Bakanlık uzmanları, Parlamento temsilcileri, Mimarlar Birliği, Roma Belediyesi müzelerden sorumlu deneticilerden kurulu bir komisyon çalışmalara başladı.
Diplomalı restorasyon uzmanları ile tam üç ay Kolezyum’da keşif ve etüt çalışmaları yapıldı. Duvarlarda biriken ve renk değiştiren kir için tazyikli su kullanılacaktı. Yaşlılıktan tehlike yaratabilecek kolonlar çelik ince tellerle askıya alınacaktı. Koyulaşmış taşlar için özel zımparalama elle yapıldı. Restorasyon sırasında yuvarlak tapınak sekize bölündü. Böylece Kolezyum’un bazı bölümleri turistlere açık olacaktı. İskeleler 2013’te kuruldu. Biri bitti söküldü, diğeri kuruldu.
Her ünitenin restorasyonu sona erdiğinde komisyon tarafından denetlendi.
Tekrar rötuşlar yapıldı. Aslının aynısı onayı için günlerce çalışıldı.
Tek şikayet çalışmaların çok yavaş yürümesiydi. Restorasyon titizliği ön plana çıkınca turistler de düş kırıklığı yaşandı. Ama yapacak bir şey yoktu. Bir dahaki genel restorasyon ve temizlik belki bir yüzyıl sonra gerçekleşecekti.
Halen iç restorasyon sürüyor. Sponsorun harcaması 30 milyon Euro’yu geçti. AB’den maddi destek alındı.
Düşünün çelik tel kullanıldığı için medyadan eleştiriler geldi. Zımpara uygulanmasının gelecekte taşların yağmur sularına karşı korumasız kalabileceği belirtildi.
Yine de Kolezyum gençleşmiş muhteşem görünümü ile yavaş yavaş ortaya çıkıyor.
Bir de Aspendos’un restorasyon resimlerine baktım. Yüreğim CIZ etti.