Amaç biyofili, araç biyomimikri

Bilip kelimelere dökemediğimiz, anlatamadığımız için yok saydığımız içgüdü kaynaklı ne çok bilgi var değil mi? Örneğin her canlıyla aramızda görünmez bir bağ olduğunu bilir, buna yemin edebiliriz ama tanımla deyince tıkanıp kalırız. İşte biyofili o aradığımız kelime. Artık yaşamla ve yaşayan şeylerle aramızdaki o eşsiz bağın bir adı var. Adı konduğuna göre kim tutar bizi, yaşam felsefemiz olsun, evlerimize girsin, hayatımızı renklendirsin, konuşalım, deneyimleyelim, geliştirelim. Çevremizdeki canlıların ne kadar farkına varırsak onları koruma içgüdümüz o kadar öne çıkıyor. Karıncayı fark edersek üstüne basmıyoruz yani. Titreşen her yaprağın, çimler arasındaki her ayrık otunun, her küçük böceğin farkına varalım, yetmesin, onları eve getirelim, her uyandığımız sabah, yaşamın kendisini, kendimizi kutsadığımız bir güne; evimiz ise bir kale olmaktan çıkıp özlediğimiz yağmur ormanlarına dönsün...Geleceğin mimarisi nasıl olacak? sorusu, X nesli için daha çok organik, akışkan formlar, yanardönerli metalik yüzeylerle tanımlı uzunca bir cevaba sahipti. Ne zaman ki gelecek geldi, geleceğin nesilleri için bu tanım değişti. Milenyum çocuklarının gelecek ve çevre tanımı iyileştirici kelimesi etrafında toplanıyor. Sürdürülebilir şeyler çağı bu. Bir şeye Bu iyi demeden önce ne kadar sürdürülebilir olduğuna bakıyoruz. Sürdürülebilir şeyler deyince bunun sadece enerji ve suyu idareli/ yeniden kullanmak anlamına gelmesi gerekmiyor. İşin aslı, iç mekan söz konusu olduğunda esas sürdürülebilirlik, bir mekanın içinde dolaşan havanın kalitesi, kullanılan malzemelerin ne kadar doğal olduğu, gün ışığının o mekanı nasıl ve ne kadar ziyaret ettiği gibi tanımları içeriyor. Buna bir mekanın biyofilisi diyoruz. Bildiğiniz üzere -fili eki bir kelimenin sonuna geldiğinde o kelimenin ifade ettiği şeyin anlamı pozitif açıdan yükseliyor, çoğalıyor. Biyofili, kısaca yaşayan her şeye büyük bir aşk beslemeyi ifade eden bir hibrit kelime. Mekanın biyofilisi ise bir mekanın içindeki chinin yani yaşam enerjisinin düzeyini anlamamıza yardımcı olmak için kullanılan bir terim. Aslında ilk kez 20. yüzyılın ilk yarısında sosyal psikolog Eric Fromm tarafından telaffuz edilmiş. Fromm biyofiliyle, yaşayan şeylere ve yaşamın kendisine duyduğumuz ilgi ve çekimi tanımlamış. Amerikalı biyolog Edward O. Wilson ise 1984 tarihli Biophilia adlı kitabında insanlarla yaşayan diğer her şeyin arasındaki içgüdüsel bağı ve tüm canlılarla birlikte yaşamın kendisini de sevmeyi biyofili olarak adlandırmış. Bu açıdan bakıldığında biyofili, bir ihtiyaç aslında. Doğayla; bitki ve hayvanlarla iletişim halinde olma ihtiyacımızın adı. Geleceğin mimarisi nasıl olacak? sorusunun cevabı, Z nesli için Biyofilisi yüksek olmalı. Biyofilik mimari burada devreye giriyor. Teoride şehirlerin yeniden doğanın bir parçası haline gelmesi, hatta belli başlı vahşi hayvanların göç yollarının yaratılacak biyofilik şehirlerin içinden geçmesi gibi tartışma konuları mimarlık ve şehircilik ölçeğinde yükseliyor. Diğer yandan şehir evlerinde iç mekanda urban jungle (şehir ormanı- evcil orman) adındaki trend her geçen gün yayılıyor. Yeni bohem olarak da tanımlanabilecek bu sistemin odak noktasında çeşitli iç mekan bitkileri yer alıyor. Ardından taş, cilasız ahşap, odun, yün, keçe, bambu, terakota ve taş mozaik, bolca cam, etnik desenler, deri ve post gibi doğal malzeme ve dokular geliyor. Bu köşeyi takip edenler bilir, sürekli tekrar ediyoruz; yeni bir eve taşınacaksanız ilk bakmanız gereken detay, o evin günün hangi saatlerinde ne kadar gün ışığı aldığıdır. Ufak tefek değişikliklerle bunu çoğaltmak mümkünse ne ala, yok değilse, o evden itina ile uzaklaşıyoruz. Amaç evde biyofili yani kendi doğamızla barışmak, yaşamla bağımızı güçlendirmek ise gün ışığının önemi büyük. Evde küçük bir orman yaratmak için bir karıştır yakıştır ustası olmalısınız. Tüm malzemeler doğru oranda, eşsiz bir zevkin sonucu olarak bir araya gelmeli. Amacımız tropik orman yaratmak değil. Aklınızdaki o parlak pembeleri, turuncuları, kırmızıları unutun. Duvarlarımız yani fon rengimiz beyaz, kırık beyaz ya da krem tonlarında. Evin belli bölgelerinde koyu yeşil ya da mavi tonlarda vurgu duvarları yaratıp belli bitkileri bu duvarların önünde sergileyebilirsiniz. Duvarları tamamen siyah, gri ya da koyu tonlarda yeşile boyanmış evcil orman örnekleri de var. Ama bu örnekleri en değerli varlığımız gün ışığını azaltması sebebiyle biz yok sayıyoruz. Biyofili, sadece bitki değil, hayvanlarla da aramızdaki o görünmez bağın adı. Hayvan besleyemiyorsak, sanatsal açıdan hoşumuza giden hayvan resimlerine, desenlerine evinizde yer verebilirsiniz. Bunun yanında çeşitli yeşil bitkiler yerleştirdiğiniz bir dresuarın gerisindeki duvara çeşit çeşit bitki deseni asabilirsiniz. Bu tür fon duvarlarında duvar resimleri de denenebilir. Amaç evin içindeki yaşayan enerjinin derinliğinin artırılması ise, aynalar en iyi yardımcımız. Evdeki orman etkisini, ışığı ve pozitif enerjiyi büyütmek için aynalarla sonsuzluk hissi yaratabilirsiniz. Büyük ya da küçük fark etmez; aynalar duvarda, raflarda bitki aralarında dikey hatta masaların üzerinde yatay olarak her şekilde kullanılabilir. Bitkiler için kullandığınız saksıların topraktan ve aynı tonda olması önemli. Hepsi birbirinden farklı renk, desen ve dokudaki saksılar, bitkilerin bu kadar yoğun kullanıldığı bir iç mekanda büyük bir görsel karmaşaya sebep olur. Nötr renklerde kilimler, yolluklar, özellikle Berberi kilimleri, diğer doğal tekstillerle birlikte mekana sıcaklık katar. Biyofili, iç mekanı düzenlerken bir amaç ise, araç biyomimikri olabilir. Yani yaşayan şeylerin form ve renk olarak taklidi. Örneğin ağırlığı sebebiyle tavandan asması zor olan ağaç dalları yerine keçe ya da tiftiklenmiş makrome ipiyle yapılmış ve dallara benzetilmiş bir ayırıcı kullanabilirsiniz. Tekstil ve dokularla katmanlar yaratmak çok önemli, zira doğada doku ve renk katmanları öne çıkıyor. İlham eksikliği yaşarsanız ilk koruluğa dalın! Duvar kağıdı ya da duvar resmi, önünde yatak başı ya da kanepe tekstilinin dokusu, onun önünde çeşitli kumaşlardan dikilmiş yastıklar, yanında ahşap bir etajer ya da sehpa, üstünde biraz yosun ve yanında doğadan esinlenen bir abajur... Ton sür ton skala böyle bir düzen yaratırken işininiz çok kolaylaştırır.