Türkiye'de nesli tükenmekte olan hayvanlar

İnsan yerleşimleri arttıkça hayvanların yaşam alanları daralıyor. Diğer yandan pek çok hayvan çeşitli nedenlerle insanlar tarafından öldürülüyor. Peki Türkiye'de hangi hayvanlar tehlike altında? İşte Türkiye'de nesli tükenmekte olan hayvanlar...Yırtıcı türlerden biri olan vaşaklar, ülkemizde görülüyor ancak geçmişe göre varlıkları tehlike altında. Çanakkale, Kastamonu, Artvin, Siirt, Hakkari, Bitlis, Bingöl, İzmir, Muğla, Antalya ve Bolu'da halen görülen vaşaklar, yasak olmasına rağmen postları için avlanmaktadır. Geçmişte Türkiye'nin neredeyse her yerinde bulunan leoparlar, artık nadiren görülüyor. Son olarak 17 Ocak 1974'te Ankara'nın Beypazarı ilçesine bağlı Bağözü Köyü yakınlarında görülen leopar, köylülerce vurularak öldürülmüştür. Türkiye'nin Irak sınırına yakın bölgelerinde bulunan hazar kaplanı, son olarak 1970 Şubat'ında görülmüştür. Hakkari, Uludere'de görülen bu kaplan türü vurularak öldürülmüştür. Önceleri Güneydoğu Anadolu'da görülen çitalar, yakın zamanlarda ise ülkemizde görülmemiştir. Türkiye'deki çitaların soyunun tamamen tükendiği düşünülüyor. Ülkenin kuzey ormanlarında yoğun olmak üzere, az miktarda da batı ve güney bölgelerinde görülen yaban kedisi, halen varlığını sürdürmektedir. Bu tür tavşan ve kemirgenleri avlayarak varlığını sürdürmektedir. Akdeniz ve Karadeniz'de yaşayan tek fok türü olan bu tür, özellikle Foça çevresinde görülmektedir. Karadeniz'de ise son olarak 1987'de görülmüştür. Akdeniz fokunun balıkçıların katletmeleri ve çevre kirliliğinden ötürü soyu tükenme tehlikesindedir. Irak ve İran sınırına yakın bölgelerde, yarı sulak bölgelerde yaşayan Asya yaban eşeği, halen varlığını sürdürmektedir. Anavatanı Somali olan bu türün az sayıda olsa da Güneydoğu Anadolu'da blunabileceği tahmin edilmektedir. Günümüzde sadece koruma altında örnekleri bulunan bu türün az sayıda da olsa İç Anadolu ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde bulunma olasılığı olduğu düşünülmektedir. En çok Istranca ormanları ile Adapazarı, Bolu, Kastamonu ve Sinopun ormanlık bölgelerinde görülen bu tür, ayrıca Ankara (Kızılcahamam, Beypazarı, Nallıhan), Afyon (Akdağ), Kütahya, Manisa, Denizli, Kahramanmaraş, Artvin, Toros Dağları (Akseki – Beyşehir kesimi), Cudi Dağında görülmektedir. Geniş bir alanda yaşayabilmelerine rağmen kızıl geyik de soyu tükenmeye yüz tutan hayvanlardandır. 1960'lı yıllarda Türkiye'de nesli tükenme noktasına gelen alageyik için sonraları önlemler alınmıştır. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolunun dağlık, sarp bölgelerinde (Kaçkar, Munzur, Tendürek ve Süphan Dağları, Erzurum ve Bingöl arasındaki engebeli bölgeler, Tekmen ve Eleskirt bölgeleri) yaşayan bu hayvanların sayısı günden güne azalmaktadır. Yakın tarihe kadar yaygın bir tür olan ceylanlar, şu anda ise sadece Şanlıurfa'da koruma altında yaşamaktadır. Daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sulak alanlarda yaşayan kunduzlar, günümüzde az sayıda olmakla birlikte görülmektedir. Kürkleri için avlanan hayvanlardan biri olan su maymunları bataklık alanlarda yaşarlar. Meriç ve Tuna nehirlerinde az sayıda yaşadıklarına dair kayıtlar bulunmaktadır. Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yaşayan oklu kirpilerin sayıları giderek azalmaktadır. Avlanması yasak olan bu türün de soyu tehlike altındadır. Yine Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yaşayan sırtlanlar, leşle beslenmelerine rağmen kümes hayvanları ve küçükbaş hayvanları avlarlar. Bu nedenle insanlar tarafından istenmeyen bir canlı olan sırtlanın nesli tehlikededir. Türkiyenin güneyinde ve batısındaki seyrek ormanlar, makiler ve bozkırlarda görülür. Yırtıcı bir kedigildir; uzunluğu 80 santime kadar çıkabilir. Genellikle geceleri avlanırlar. Sulak alanlarda yaşayan bu tür, sulak alanların kurutulması nedeniyle ülkemizde yuvan alanı bulmakta zorlanmaktadır. Türkiye'de neredeyse yok denecek kadar az olan bu tür, özellikle hayvancılığın yaygın olduğu alanlarda yaşarlar. Bozkır ve makilik alanlarda görülen kızıl akbabanın en yaygın görüldüğü yerler Toros ve Ilgaz Dağları'dır. Öte yandan Çoruh ve Dicle vadilerinde, Ankara ve Eskişehir'de de görülmektedir. Türkiye'de yaşayan en büyük kuş türü olan kara akbaba, sadece Türkiye'de değil, neredeyse dünyanın her yerinde nesl tehlikede hayvanlar arasındadır. Özellikle karaçam bulunan ormanlık alanlarda yaşayan bu tür, en fazla İç Ege, İç Anadolu ve Doğu Anadolu'nun kuzeyinde görülmektedir.