Nevruz Bayramı nedir? Nasıl kutlanır?

Nevruz Bayramı, Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada kutlanıyor. Her yıl 21 Mart'ta coşkuyla kutlanan bu geleneğin yöreden yöreye değişen farklı kutlama şekilleri var. Peki Nevruz ne demek? Nevruz nasıl kutlanır?M.S. 2. yüzyıldan bu yana çeşitli etkinliklerle ve coşkuyla kutlanan Nevruz, Farsça yeni gün anlamına geliyor. Orta Asya'dan Balkanlara kadar uçsuz bucaksız bir coğrafyada insanlar tarafından farklı şekillerde kutlanır. Nevruz, her ulusun kendi kültür değerleriyle özdeşleştirip sembolleştirdiği, özü itibariyle baharın gelişinin kutlandığı coşkuyla karşılandığı bir gündür.Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl kutlanır. Nevruz her yıl 21 Mart tarihinde kutlanıyor. Nevruz'un her yıl bu tarihte kutlanmasının ise bir nedeni: Güneş 21 Marta kadar güney yarımküreye daha çok ısı ve ışık verirken, bu denge 21 Martta eşitlenip, daha sonra kuzey yarımküre lehine bozuluyor. Bu nedenle kuzey yarımkürede yaşayan bazı halklar, 21 Martı bütün varlıklar için uyanış ve yaradılış günü olarak kabul edip kutluyor. Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır. Türkiyeden Kırgızistana, Özbekistandan Azerbaycana kadar Türklerin yaşadığı geniş coğrafyada Nevruz Bayramı kutlanıyor. Kazaklar, Nevruz törenlerinde ev duvarlarında kil kapları kırıyorlar, Kırgızlar Nevruz Köcü denilen özel yemekle Nevruzu kutluyorlar. Özbekistanda Seyil Eğlenceleri ile Nevruz coşkusu yaşanırken, Türkmenler yılın bereketli geçmesi için değişik yemekler hazırlıyor. Türkiyede de Nevruz kutlamaları yörelere göre farklılık gösteriyor.Bu bayram Azerbaycan'da Novruz, Kazakistan'da Nawrız meyramı, Kırgızistan'da Nooruz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Mart dokuzu, Kırım Türklerinde Navrez, Batı Trakya Türkleri'nde ise Mevris adları biliniyor ve kutlanıyor. Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenlerinde Mart İpliği adıyla bilinen Nevruzda ağaçlara bez bağlanıp, yaylalara çıkılıyor. O yıl 20 kuzu veya oğlağı olan sürü sahibi bir kurban kesip konuklara ikram ediyor. Tahtacı Türkmenlerinde ise Nevruz Sultan Nevruz adıyla anılıyor. Mart dokuzundan sonra dağlar misafir alır inancıyla yaylalara çıkılıyor, mezarlıklar ziyaret ediliyor. Malatyanın Arguvan ilçesinin bazı köylerinde halk Nevruzu Kış bitti bayramı olarak kutluyor.Kars civarında bir evde toplanan genç kız ve erkekler, küçük bir çocuğu su almaya gönderirler. Çocuk hiç konuşmadan ve arkasına bakmadan bir kova su getirir. Kovanın içerisine orada bulunanlarca renkli iplikler ve iğneler atılır. Birbiriyle birleşen iplik ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır. Tunceli çevresinde Nevruz günü erkekler alınlarına kara sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları kaynak suyuyla yıkayanların dileklerinin kabul olacağına inanılır. Edirnede Sultan Nevruz adı verilen eğlencelerde, eski hasırlar yakılıp Mart içeri, pire dışarı diyerek üzerinden atlanır. Kırklarelinde ise Nevruz, 9 Mart'ta kutlanır, halk üzeri boyanmış yumurta, börek, lokma gibi yiyeceklerle kırlara giderek eğlenir. Giresunda ise Nevruzda sabah erkenden kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların üzerine serpiliyor.