SON DAKİKA
Yeni hedef: 5P TIBBI! Nelerden oluşuyor? Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yazdı
Yaşadığımız bütün olumsuzluklara, canımızı sıkan her türlü belirsizlik, güvencesizlik, kaygı hali ve tehlikede olma korkusuna rağmen ben inat ve ısrarla ve bizi hâlâ daha iyi bir geleceğin beklediğini düşünenlerdenim.
Peki, bu iki kavramdan hangisi öncelikli ve önemli? Bana sorarsanız ikisi de mühim ve onlar ayrılmaz, ayrılamaz bir ikili. Eğer “Mutsuz, bakımsız, keyifsiz, depresif, yorgun, halsiz, isteksiz, neşesiz, eğlencesiz, kısacası tatsız ve tuzsuz bir hayat uzun olsa ne yazar?” diyorsanız siz de benim gibi “wellness meselesi”ne hemen her gün kafa patlatan hatta bazen bu kavramı takıntı haline getiren biri olabilirsiniz. Ve eğer yine siz de benim gibi “Mademki 100-120 yıl yaşayanlarımız var ve mademki biyolojik yapılanmamız bize ortalama 100 yıl civarında bir ömrü göğüsleme imkânı veriyor, niçin kötü yaşlandıran ve ömrü kısaltan hastalıklarla daha iyi mücadele ederek hastalıksız ve uzun, formda ve zinde güzel bir hayatı hedeflemeyelim?” sorusuna yanıt arıyorsanız sizin de anında bir longevity tutkununa dönüşmeniz son hiç de şaşırtıcı olmayacaktır. Peki, bu süreçler, “wellness” ve “longevity” kavramları iç içe geçseler nasıl olur? İyi, hem de çok iyi olur, hatta tadından yenmez!
Wellness ve longevity takıntımız değil hedefimiz olmalı. Wellness ve longevity kavramlarını birer “sevap/günah çizelgesi” olmaktan çıkartmalı, iyi hayat yolculuğunun vazgeçilmezleri olan bu iki kavramı “insan bedenini tapınılacak bir mabede çevirme” kaygısından uzaklaştırmalı, onlara birer “trend” olarak değil de bireysel ve sosyal gerçekler olarak bakmalı, kısacası her ikisini de “kutsanmış birer mükemmellik takıntısı” olarak görmek yerine, onlara sağlıklı, keyifli, mutlu, huzurlu ve şifalı bir hayat yolculuğunun yol arkadaşları olarak yaklaşmalıyız. Eğer böyle yaparsak yeni bir kavrama bile kapı açabiliriz: Wellgevity!
Daha önce de yazdım ama isterseniz gelin bir kez daha hatırlayalım: Yeni ve farklı bir sağlık/tıp yaklaşımı kapımızı çalıyor, ruhumuz ve bedenimize bizi daha iyi yaşatacak müjdeler veriyor. Bu yeni sağlık/tıp yaklaşımına “5P TIBBI” deniyor. Peki bu tıbbı oluşturan “beşli” nelerden oluşuyor? İçinde neler var?
1- (P)ERSONAL-KİŞİSEYE ÖZEL TIP: Sağlık ve hastalıklarla ilgili her şeyin, her konunun, her sorunun kişiye özel yaklaşımlar, arayışlar, çözümlerle yürütülmesi ve uygulanması bu yeni yaklaşımın ilk hedefidir.
2- (P)REVENTİF-KORUYUCU TIP: Modern tıbbı yeniden tarihi ve klasik hedefleriyle buluşturarak onu sadece hastalıkları teşhis ve tedavi eden kuru bir sözcük olmaktan çıkarıp “koruyucu ve önleyici bir sağlık yaklaşımı” anlamına yeniden dönüştürmek; hastalık tedavisinden çok sağlığı güçlendirme çabalarına odaklanmak bu yaklaşımın vazgeçilmezlerinden biridir.
3- (P)REDİKTİF-ÖNGÖREN TIP: Hastalıkların oluşumunu çaresiz ve sessizce beklemek yerine beden ve ruh sağlığını daha yakından izleyerek onları etkileyebilecek her türlü sosyal ve ekonomik şartları da dikkate alarak “gelecekteki muhtemel sağlık sorunlarını başa gelmeden tahmin edebilen” bir sağlık yaklaşımını da devreye sokmaktır.
4- (P)ROAKTİF-ÖNALAN TIP: Eldeki mevcut verilere ve bilimsel kanıtlara dayanarak hastalıkları mümkün olduğu kadar erken dönemde tahmini teşhis ve tedavi etmek bu yeni tıbbın vazgeçilmez hedeflerinden biridir.
5- (P)RECİSİON-HASSAS TIP: Hassas tıp kavramı bu beşlinin en önemlisi ve en yeni üyesidir. Tek ilaca veya tek tıbbi tedavi modeline saplanıp kalmak yerine daha detaylı tıbbi teşhis kararları ve tedavi uygulamalarını incelikli alt gruplara ayırarak ve kişilerin genetik yapıları, moleküler, hücresel analizleri ile birleştirip en uygun, en hassas teşhis testleri kullanmak ve optimal tedavileri moleküler yaklaşımlarla hayata geçirmek bu yeni yaklaşımın öncelikli hedefidir.
5P tıbbının başarısı ve özü -bana göre- beden ile ruhu, geleneksel ile bilimseli, insan ile yaşadığı toplumu birlikte değerlendirmesidir. Scientific wellness ve scientific longevity kavramları işte bu nedenle farklı ve önemlidir. Çünkü bu iki kavram sayesinde BESLENMEYİ “karın doyurmak” veya “fasulyenin nimetleri!” olmaktan çıkarabildik. Yine bu iki kavram sayesinde UYKUNUN ne kadar önemli bir sağlık belirleyicisi olduğunu biraz gecikerek de olsak kavrayabildik. Bu iki kavramın desteğiyle aktif yaşamın EGZERSİZ olmadan olamayacağını, hareket etmenin hoplayıp zıplamaktan farklı anlamlar taşıdığını öğrendik. Yine bu iki kavram (wellness ve longevity) sayesinde “daha az stres daha çok huzur” yaklaşımının duygusal boyutlardan daha derin anlamlar taşıdığının farkına vardık. Kısacası wellness ve longevity kavramlarını bilimle birleştirerek, onlara daha güçlü ve temelli, daha faydalı ve kalıcı anlamlar yükledik.
