ARKADAŞLAR HAZIR MIYIZ
Orhan Gencebay’ın “Arkadaşlar hazır mıyız!” cümlesini, ölümsüz repliğini hatırlatan bir yazıya editör Zeynep Güven’in ilgi ve beğeniyle izlediğim 10Haber sitesindeki yazısında rastladım. Bundan sonrasını isterseniz gelin Zeynep Güven’e, bu değerli editörümüzün kalemine bırakalım, hazırsanız buyurun:“Bir tiyatro oyunu düşünün, 70 dakikaya göre yazılmış. Siz de oynuyorsunuz. Sonra diyorlarki ‘Sürenizi yarım saat uzattık. Artık 70 değil, 100 dakika oynayacaksınız.’ Ne yaparsınız? Metinde hiçbir değişiklik yapmadan oynayıp son yarım saat seyirciyle bakışmazsınız, değil mi? Oyunu yeniden yazmasanız bile en azından elden geçirip belki bölümleri kendi içinde uzatıp derinleştirirsiniz. Ancak bu şekilde ortaya yeniden anlamlı bir oyun çıkarabilirsiniz.Stanford Üniversitesi Psikoloji Bölümü Profesörü Laura Carstensen, bundan tam 7 yıl önce ‘Stanford Center on Longevity/Uzun Yaşam Merkezi’ndeki odasında o günlerde yeni yeni duymaya başladığım ‘longevity’ kavramını bana işte böyle anlatmıştı. Tiyatro örneği çok yerinde. Zira ‘longevity’ tek bir bilim dalıyla sınırlanamayacak geniş ve disiplinlerarası bir kavram.”
LONGEVİTY BİLİMİ NE YAPAR
Peki, longevity ile uğraşanlar kimler ve bu bilimciler ne yaparlar? Longevity alanıyla uğraşan hekimler, araştırmacılar ve akademisyenler -bunlardan biri de bu satırların yazarıdır- giderek uzayan ömrümüzün ve neredeyse 100’lü yaşları aşan ortalama insan ömrünün daha güzel, mutlu, huzurlu ve sağlıklı nasıl yaşanabileceğine kafa patlatan, kısacası hepimiz için hastalıklardan uzak daha iyi bir yaşlılık planlayan bilim insanları ve hekimlerdir.10Haber’den Zeynep Güven’e göre, longevity uzmanları “Nasıl çatal bıçaklar tasarlayalım ki el titremesi artan yaşlılar da rahat yemek yiyebilsin... Eğitim hayatı, insan ömrünün 70 yıl olduğu zamanlardaki gibi 6 yaşında başlayıp 20’lerin sonunda bitmek zorunda mı? Yoksa üniversiteye mesela 45 yaşında başlamak daha mı mantıklı... Ortalama ömrün 100 yıla çıktığı bir dünyada emeklilik sistemi yeniden ve nasıl düzenlenmeli... 4 kuşağın (Boomer - X Kuşağı - Milenyum - Z Kuşağı) bir arada yaşadığı bir iş hayatında nesiller arası diyalog nasıl sağlanır... Longevity bilimi bunun gibi yüzlerce soruyla ilgileniyor ve içini bizim dolduracağımız yeni hayat hikâyesinin eskisini çıkarmak için disiplinlerarası bir diyalog zemini sağlıyor. ‘Longevity’nin sık sık gözden kaçan noktası da sadece yaşlıların değil gençlerin hatta biraz da onların meselesi olmalı. Zira uzun bir hayatı planlaması gerekenler öncelikle onlar.”Engebelerle dolu bir ömür sürmesi gereken gençlerin ruh sağlığına şimdiden neden yatırım yapmasında fayda olduğunu düşünenler Özgür Gökmen’in Doç. Dr. Berker Duman ile yaptığı 10Haber’de yaptığı söyleşiyi dikkatle okusunlar.