Genç kan gençleştirir mi? Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yazdı

Başlıktaki sorunun cevabı henüz net olarak verilmiş değil ama yaşlanmamak, en azından yaşlanmanın süratini azaltmak için bu yolu deneyen pek çok insan var. Bunlardan biri de teknoloji milyoneri Bryan Johnson. Peki Bryan Johnson kim, kimin nesi, neyi amaçlıyor? Bryan Johnson bir teknoloji milyoneri.Bir anti-aging rockstarı. Günde neredeyse 100e yakın takviye hapı yutuyor. Yaş almamak ve yaşlanmamak takıntısını yönetmekte bir hayli zorlandığı anlaşılan bu genç milyonerin hedefi sadece yaşlanmamak da değil. Bryan Johnson uyguladığı onlarca biohacking yöntemiyle biyolojik yaşını küçültebilmeyi ve ergenlik çağına geri dönebilmeyi umuyor. Bunun için denemediği yol, başvurmadığı yöntem yok. Bryan Johnsonın son takıntılarından biri ise bedenine genç kanı nakli yaptırarak gençleşmek! Bu ünlü dolar milyoneri son girişiminde genç kalabilmek için ergenlik çağındaki oğlunun kanını birkaç defa bedenine nakletti. Bununla da yetinmeyen 45 yaşındaki Johnson, kendi kanını da babasına verdi ve babasının biyolojik yaşının 25 yıl azaldığını iddia etti. Bryan Johnsonın bu girişimi yaşlanmama yanlışı peşinde koşan anti-aging heveslilerin aklına doğal olarak şu soruyu getirdi: Genç kanı nakli bir yaşlanmama/yaş almama/hatta gençleşme çaresi olarak kullanılabilir mi? Bana sorarsanız -en azından şimdilik- hayır! Nedenine gelince... Yaşlılığın biraz yorgunluk, biraz ağrı, biraz da uyku kaybı ile eşanlamlı olduğu kesin ama kişisel görüşüm, ömrümüzün bu önemli bölümünün bir kayıplar senfonisinden ibaret olmadığı yönündedir. Doğrudur, yaşlılık bir tık işitme kaybı, bir tutam görme azalması, bir parça saç dökülmesi ve cilt kırışıklığı, bir ölçü bitkinlik/takatsizlik hali ile birliktedir ama eğer önceden iyi bir hazırlık yapılabilirse bu muazzam zaman dilimini bir çeşit kayıplar senfonisi mutsuzluğu içinde yaşamak yerine bir iyilik, bir tecrübe, bir zarafet ve bir bilgelik dönemine çevirmemiz de mümkündür. Bütün mesele ona iyi hazırlanmak ve kendimize iyi bakmaktan ibarettir. Bana göre genç kalmak için çocuklar ve gençlerden kan almak, genç kanlarla ölümsüzlüğü arayan vampir ve cadı hikâyelerinden farksızdır. Her ne kadar bazı bilimsel çalışmalarda, fareler üzerindeki deneyler bu yöntemin hayvanlarda işe yarayabileceğini göstermişse de (Pittsburgh Üniversitesi / ABD) hiçbir bilimsel ve resmi otorite mesela (FDA / ABD) bu yöntemi asla önermemekte; aksine şiddetle karşı çıkmaktadır. ABD Gıda ve İlaç İdaresinin 2019da bu konuya ilişkin yayınladığı uyarı hâlâ geçerlidir. O uyarıdaki şu cümleler çok önemlidir: Genç donörlerden alınan plazma naklinin yaşlılığı iyileştirmek, hafifletmek, tedavi etmek veya önlemek için kanıtlanmış hiçbir klinik faydası yoktur. Ayrıca ciddi riskleri söz konusudur.Hemen belirtelim, yaşlanmama ya da genç kalma hevesiyle yapılabilecek bu tür kontrolsüz kan nakiller, kan yoluyla nakledilen bulaşıcı hastalıkların ve bazı kanserlerin, hatta genetik problemlerin de kişiden kişiye nakline yol açabilir. Bu yöntem ciddi tehlikelere yol açabilecek yaşamsal sonuçları olabilen riskli bir seçimdir. Çoğumuz bir hastalıktan ya da önceden hesaplanmayan bazı tatsızlıklardan dolayı hayata veda edeceğiz. Kanaatime göre, önceden hesaplanamayan kaza başlıklı ölümler toplamda yüzde 10-15i geçmez. Yine kanaatime göre, geriye kalan yüzde 85-90ın yüzde 60ı damarsal sorunlardan, yüzde 25-30u kanser ve benzeri problemlerden kaynaklanır. Damarsal sorunların bir numarasında kalp ve beyin damar hastalıkları vardır. Ama bilelim ki ister damarsal, ister kanser kaynaklı sebeplerle olsun tesadüfi/kaza kaynaklı ölümler dışında kalan bu tür ölümlerin çoğunu önlemek ya da uygun tedavilerle yok etmek mümkündür. Bu nedenle yaşlılığı bir kayıplar senfonisi olarak düşünmek yerine başımıza gelebilecek sorunlara karşı -özellikle kronik hastalıklara karşı- önceden gerekli tedbirleri almak ve o kayıplara teslim olmamak hepimiz için öncelikli hedef olmalıdır. Unutmayalım ki sağlıklı olduğumuz zaman dilimi ve hastalıklarla geçirdiğimiz tatsız sürelere sadece genlerimiz değil biraz da biz karar veriyoruz. Hedefimiz yaşlanmaya yaklaşımda yeni, etkili ve farklı değişimler yapmak, kronik hastalıklardan korunmak ve hastalıklarla geçirebileceğimiz zaman dilimini en aza indirip sağlıklı yaşam süremizi uzatmak olmalıdır.