SON DAKİKA
Cumulonimbus (Kümülonimbus) nedir, neden olur, nasıl oluşur?
İstanbul’da etkili olan şiddetli yağış, hava ulaşımını olumsuz etkiledi. İstanbul Havalimanı üzerinde oluşan elektrik yüklü Cumulonimbus (CB) bulutları, uçakların iniş yapmasını zorlaştırdı. Bu nedenle iniş yapacak uçaklar, hava trafiğinde tur atmak zorunda kaldı. Yaşanan bu gelişmeler sonrasında Cumulonimbus (Kümülonimbus) ile ilgili aramalar hız kazandı. Peki, Cumulonimbus (Kümülonimbus) nedir, neden olur, nasıl oluşur? İşte detaylar.
Sağanak yağışın etkisiyle İstanbul’daki hava ulaşımında aksamalar yaşandı. Havalimanı üzerinde yoğunlaşan CB bulutları, uçakların iniş sürecini geciktirdi ve kısa süreli rötarlara neden oldu. İnişe geçen uçakların pilotları, hava kontrol merkezine olumsuz hava koşulları hakkında bilgi aktararak, iniş için güvenli bir yol belirlemeye çalıştı.
Cumulonimbus bulutları, güçlü rüzgarlar, dolu, yoğun yağış ve yıldırımlar gibi tehlikeli hava koşullarına neden olabilir. Cumulonimbus bulutları, doğanın en görkemli ama aynı zamanda en tehlikeli hava olaylarını üretir. Cumulonimbus bulutları, atmosferin en etkileyici ve güçlü bulut türlerinden biridir. Genellikle "fırtına bulutları" olarak bilinirler, çünkü bu bulutlar şiddetli hava olaylarıyla ilişkilidir. "Cumulus" (kümelenme) ve "nimbus" (yağmur) kelimelerinin birleşiminden türetilen bu isim, kümelenmiş yapısı ve yağmur getiren özelliğini vurgular.
Cumulonimbus bulutları, dikey olarak oldukça genişleyen, büyük, anıtsal bulutlardır. Genellikle 12.000 metreye kadar yükselirler ve hatta bazen 20.000 metreyi aşabilirler. Geniş tabanı koyu ve genellikle düzdür, bulutun tepesi ise tipik olarak "örs" şekli alır, bu yapı stratosferin altına kadar uzanabilir. Örs kısmı, bulutun stratosfere ulaştığı yerde yatay olarak yayılması sonucu oluşur.
Cumulonimbus bulutları, nemli ve ılık hava yükseldiğinde ve buharlaşarak soğuduğunda meydana gelir. Bu yükselme, genellikle alçak basınçlı sistemlerin, ısıtılmış yüzeylerin veya dağ sıralarının etkisiyle tetiklenir. Yükselen hava soğudukça, içerdiği su buharı yoğunlaşır ve bir bulut oluşur. Yükselmeye devam eden bu hava, bulutun büyümesine ve yüksekliğinin artmasına neden olur. Havanın daha fazla yükselmesi, bulutun içine güçlü yukarı yönlü hava akımlarını getirir ve bu da bulutun üst kısmının stratosfere kadar ulaşmasına yol açar.
Cumulonimbus bulutları, atmosferdeki en şiddetli hava olaylarını üretirler. Bu bulut türleri genellikle şunlarla ilişkilidir:
Şiddetli Yağış: Cumulonimbus bulutları, yoğun yağışlar ve sağanaklara yol açar.
Yıldırım ve Şimşek: Bu bulutlar içinde güçlü elektriksel aktivite meydana gelir, bu da sık sık yıldırım ve şimşeklerin oluşmasına neden olur.
Dolu: Cumulonimbus bulutları içinde güçlü hava akımları nedeniyle dolu taneleri oluşabilir. Hava akımı, su damlacıklarını donma seviyesinin üstüne taşıyarak dolu tanelerinin büyümesine neden olur.
Kasırga ve Hortumlar: Bu bulutlar, kasırga ve hortum gibi şiddetli rüzgar olaylarının oluşumuna da zemin hazırlar.
Fırtına: Cumulonimbus bulutları genellikle fırtınalara, rüzgarın hızlanmasına ve ani hava değişikliklerine neden olur.