SON DAKİKA
10 maddelik beyin canlandırma anayasası! İşte yaşlılıkta da keskin bir zeka, çelik gibi hafızanın en önemli sırrı...
Artık yaş ve yaşlılıkla ilgili tanımlamalar değişti! Prof. Dr. Osman Müftüoğlu okuyucuları için sağlıklı yaşlanma sırları paylaşmaya devam ediyor. İlerleyen yaşa rağmen beyni sağlam tutmanın yollarını biliyor musunuz? İşte hafızayı canlı tutan 10 maddelik kural...
“Başarılı Yaşlanma” kitabındaki düşünceleriyle hayata ve yaşlılığa bakış açımızı önemli ölçüde değiştiren Dr. Daniel J. Levitin bu kitabı ile -bana göre- aynı zamanda muazzam bir “LONGEVİTY ANAYASASI” da oluşturdu.
Dr. Levitin de -benim gibi- yaşlanırken “yaşam süresi ile sağlık süresi”ni daha güzel, daha anlamlı ve daha güçlü “örtüştürebilmek ve eşitleyebilmek” için “beynimizi sağlam tutmamız” gerektiğinin altını ısrarla çiziyor ve beynimizi canlandırmak için bir sonraki kutuda size özetleyeceğim bir “beyin yaşlanma planı”nı hayata geçirmemizi tavsiye ediyor.
Size net ve açık tavsiyem şudur: Yaşlılığı bir zorluk, bir ağrılar, uykusuzluklar ve yorgunluklar koalisyonu ve bir yük olarak değil, bir avantaj, bir tecrübe, bir bilgelik, bir sosyal güç ve bir muhteşem zirve olarak gördüğünüzde yaşlanmaya bakış açınız da yaşlılığı yol arkadaşı yapış tarzınız da temelden değişecektir.
BİR: Emekli olmayın.
İKİ: İleriye bakın.
ÜÇ: Egzersiz yapın.
DÖRT: Makul biri olun.
BEŞ: Sosyal çevrenizi güçlü ve heyecanlı kılın.
ALTI: Gençlerle daha çok zaman geçirin.
YEDİ: Sağlık kontrollerinizi ihmal etmeyin.
SEKİZ: Kendinizi yaşlı görmeyin.
DOKUZ: Bilişsel güçlerinizi takdir edin.
ON: Deneyimsel öğrenme yoluyla - seyahat, dost sohbetleri, yeni aktiviteler- bilişsel sağlığınızı destekleyerek kendinizi yenileyin.
BİR ALINTI
MEŞALENİZİ BIRAKMAYIN
Yine Dr. Levitin’den yine etkileyici bir alıntı daha: “2018’de 84 yaşındaki Gloria Steinem’a şu soru sorulmuştu: ‘Meşaleyi kime devrediyorsunuz?’ Gülerek, ‘Hiç kimseye’ demişti. ‘Meşaleme tutunuyorum. Başkalarının meşalelerini benimkinden yakmalarına izin vereceğim.’ Meşalenize -sımsıkı- tutunun. Usulca gitmeyin ve gülmeyi unutmayın. Etrafınızda ne olup biterse bitsin -öncelikle ve mutlaka- gülmeyi hatırlayın.”
Daha önce de hatırlattım, hem sağlıklı hem de uzun bir yaşam öyle kolay kolay başarılacak ya da ulaşılacak sıradan bir hedef değil. Her büyük hedef gibi o da “cesaret, gayret ve sabır” üçlüsü ile birebir ilişkili. Bu mükemmel hedefe ulaşmak için yenilikleri, yeni bilimsel gelişmeleri yakından izlemek ise çok önemli bir ayrıntı. O ayrıntılardan birini longevity takviyeleri oluşturuyor. O takviyelerin son listesinde ise şu doğal moleküller var...
VARAN 1
NR, NMN VEYA NAD
Nikotin Adenin Dinükleotid (NAD), önemli yaşamsal moleküllerimizden biri. Hücrelerimizin genç ve sağlıklı kalması için vazgeçilmez bir biyolojik güç. Üretimi için ise “Nikotinik Asit”e (NA) yani B3 vitaminine ihtiyacımız var. B3 vitamini bedenimize girdiğinde önce NR’ye (Nikotinamid Ribozid) sonra NMN’ye (Nikotinamid Mono Nükleotid) finalde de NAD’ye dönüşüyor. Takviye olarak NR, NMN ya da NAD kullanarak yaşlanmaya bağlı NAD eksikliğinizi giderirseniz mitokondrileriniz daha güçlü, DNA’nız daha sağlam hücreleriniz daha genç kalabiliyor.
VARAN 2 UROLİTİN A
Fındıkları, nar çekirdeklerini, cevizi ya da bademi midenize afiyetle indirdiğinizde bu mükemmel lezzetlerin içindeki “elajik asit”, bağırsaklarınızdaki probiyotik bakteriler tarafından muazzam bir “postbiyotik mucize”ye dönüştürülüyor: Urolitin A! O postbiyotik mucize ise inanılmaz faydalı bir longevity hapı olarak hücrelerinize daha doğrusu mitokondrilerinize güç, kuvvet veriyor. Mitofajiyi hızlandırıyor, hücreye enerji ve gençlik sağlıyor. Bilimsel çalışmalar, Urolitin A desteklerinin de aynı faydayı sağlayabileceği düşünülüyor.
VARAN 3
FİSETİN
Çilekteki, elma ya da hurmadaki senolitik flavonoid fisetin inanılmaz bir longevity desteği. Mükemmel bir hücresel otofaji uyarıcısı. Bitmedi! Fisetin aynı zamanda harika bir uzun yaşam genleri aktivatörü. Düzenli fisetin takviyesi, uzun yaşam genleri sirtüinleri ve AMPK’yı aktive ederek hücresel gençleşmeyi destekliyor.
VARAN 4
FLAVONOLLER
Başta kuversetin olmak üzere “luteolin, hesperedin” ve daha pek çok flavonoid özellikle bağışıklık sistemimizi güçlendirerek bizim için harika birer longevity desteğine dönüşebiliyor.
VARAN 5
KATEŞİNLER
Yeşil ve siyah çayda bol miktarda bulunan kateşinlerin kraliçesi epigallokateşin gallat (EGCG) da etkili bir longevity desteği. Sık sık çay içerek ya da günde 500-1000 miligram EGCG takviyesi yutarak antioksidan sistemimizi daha güçlü tutabiliriz.
VARAN 6
PTEROSTİLBEN
Görünen o ki bu muazzam molekülü de önümüzdeki günlerde çok sık konuşacak ve tartışacağız. Zira o, longevistlerin vazgeçilmez bir destek olarak neredeyse her gün yuttuğu “resveratrol”den daha güçlü bir biyolojik/doğal molekül gibi görünüyor. Hatırlayalım, resveratrol üzümde, fındık, yerfıstığı ve bademin dış yüzünü kaplayan kızıl, kahverengi ince zarda bol miktarda bulunan bir iyi hayat maddesi. Dr. David Sinclair tarafından uzun yaşam genlerimiz sirtüinleri güçlendirdiği kanıtlandıktan sonra longevity gündeminin her daim bir numaralı oyuncusu sayıldı. Yeni araştırmalar “pterostilben”in resveratrolden çok daha güçlü bir sirtüin aktivatörü olabileceğini gösteriyor.
VARAN 7
KURKUMİN
Zerdeçaldaki doğal mucize kurkuminin son derece etkili bir iltihap giderici, bir antioksidan ve hatta bir şeker dengeleyici gücü de var. Özellikle karabiberdeki “biyoperin” ile birlikte kullanıldığında kurkumin etkili bir longevity desteği haline geliyor.
VARAN 8
GLUKORAFANİN
Karnabahar, lahana ve brokoliden de kazanabileceğimiz bir başka longevity takviyesi de “glukorafanin”dir. Etkisini bedende sülforafana dönüşerek gerçekleştiriyor.
VARAN 9
ASETİL SİSTEİN
Antioksidan orkestramızın şefi glutatyonun üretimini destekleyen bu doğal “sistein” takviyesi de giderek popüler bir longevity takviyesi olma yolunda.
VARAN 10
KREATİN
Kas geliştirme çabasına giren gençlerin vazgeçilmez takviyelerinden biri olan kreatin hidroklorür, şimdi de yaşlıların önemli sorunlarından biri olan kas erimesini önlemede faydalı olabileceği düşünülen etkili bir longevity desteği olarak longevistlerin listesine de girme yolunda.
NOT: Longevity tavsiyelerimizi bir sonraki yazımız ile “longevity tüyoları 4” ile tamamlayacağız.