Doğu'nun Efes'i: Dara Antik Kenti

İzmir'deki Efes Antik Kenti'ne benzerliğiyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin 'Efes'i olarak bilinen, Doğu Roma İmparatorluğu'nun, sınırını Sasanilere karşı korumak amacıyla kurduğu Mardin'deki Dara Antik Kenti, yazın gelişiyle birlikte ziyaretçi akınına uğradı. Her yıl binlerce kişinin ziyaret ettiği antik kentteki kilise, saray, çarşı, zindan, tophane ve su bendi kalıntıları ilgi çekiyor.Mardinde, geçmişi 2300 yıllara dayanan bölgenin saklı hazinelerinden biri konumundaki Dara Antik Kenti'nde kazılar sürdükçe, tarihi yapılar ve eserler de bir bir gün yüzüne çıkıyor. 33 yıldan beri bilimsel kazı ve araştırmaların yapıldığı Dara Antik Kenti, Doğu Roma İmparatorluğu tarafından Perslere karşı savaşlarda askeri üs olarak yapılan ve ismini Pers Kralı Darius'tan alıyor. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması nedeniyle de dinsel, sosyal ve ticari anlamda büyük bir öneme sahip olan Dara'da yapılan kazılarda, çeşitli dönemlere ait çok sayıda mimari kalıntı ortaya çıkarıldı. Arkeolojik kazıların 1986 yılında başladığı Dara'da, yeterli ödenek ayrılamadığı için üstünde yerleşik köyün bulunduğu alanın ancak yüzde 10u ortaya çıkarabildi. Köyün çeşitli alanlarında yürütülen kazı çalışmaları sonunda yer yer 10 metreyi bulan alüvyon dolgu kaldırılarak açığa çıkarılan kaya mezarları ve sarnıçlar sayesinde daha da ilgi çeker hale gelen Dara Antik Kenti, bölgenin en önemli turizm merkezlerinden biri olmaya aday. Dara kentinde, gün ışığına çıkarılan eserler arasında yaklaşık 5 kilometre uzunluğunda şehir surları, su sarnıçları, kaya mezarlar, kiliseler, agora, köprüler, silolar ve buna benzer yapılarla bir şehrin tüm ihtiyacına cevap veren kamusal yapılar bulunuyor. Anıt ve toplu mezarlığın bulunduğu alan, 10 metrelik toprağın 25 yılda temizlenmesi sonucu ancak ortaya çıkarıldı. Dara'da bir köy evinin altında 25 metre derinlikte yer alan ve köylülerin Zindan ismini verdiği İstanbul'daki Yerebatan Sarnıcı'nın benzeri olarak nitelendirilen sarnıç ise 15 yıl içinde temizlenerek gün yüzüne çıkarıldı. Antik kent Dara, yaz aylarıyla birlikte ziyaretçilerin akınına uğruyor. Güneydoğunun yaz sıcaklarına aldırmayan yerli ve yabancı turistler, güven ve huzurun sağlandığı Mardin kent merkezine 30 kilometre uzaklıktaki Dara'yı ziyaret ediyor. Tarihi bir hazine üzerinde kurulan Dara Mahallesi'nin Muhtarı İbrahim Bilgiç, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın, antik kenti görülmesi gereken yerler arasına alması için çağrıda bulundu. Bilgiç, Güneydoğunun Efes'i olarak gördüğümüz Darayı görülmesi gereken yerlerin arasına almasını istiyoruz. Gerçekten Mardinde Dara görülmediği, gezilmediği takdirde yaptıkları turlarında büyük bir eksiklik olur. Gelip gördüklerinde Dara antik kentin Türkiyede eşi benzeri olmayan bir yer olduğunu göreceklerdir. Darada galeri anıt kaya mezarlıkların yanında, dünyada dört tanesinden iki tanesinin Mardinde bulunduğu yere batan sarnıçları, antik kenti çevreleyen 5 kilometrelik surları, mozaikleri ile adeta bir açık hava müzesi konumunda. Bakanlık bünyesinde yapılan çalışmalarla şehrin tamamının gün yüzüne çıkması halinde Dara sadece Mardinin değil, bölgenin, hatta Türkiyenin en önemli turizm merkezlerinde biri haline gelecektir dedi. Mardin Turizm ve Otelciler Derneği Başkanı Özgür Azad Gürgör, Dara tarihi antik kentinin Türkiyenin ikinci Efesi olmaya aday olduğunu belirterek, her geçen gün ziyaretçi sayısının arttığını söyledi. Gürgör, Bu sene gelen turistlerin ve daha önce Mardine gelen turistlerin oraya gelmesi ciddi bir potansiyel oluşturdu. Şu an en fazla ilgi çeken tarihi alanlardan biri Dara'dır. İstatistik verilere göre geçen son iki yıla oranla yüzde 500 artış gözüküyor. Bunlar resmi şekilde direk bakanlığın açıkladığı istatistikler. Yoğunluk ciddi bir şekilde artıyor. Dara, her kesimin kendinden bir parça göreceği, hissedeceği bir antik bir şehirdir. Süryanilerin de, Müslümanların da, Yezidilerin de, Hristiyanların da. O açıdan her kesimin buraya gelip burayı keşfetmelerini istiyoruz diye konuştu. Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde düzenlenen 'Gastroway' bölge gezisi kapsamında yabancı turistleri Daraya getirerek gezdiren Gastroway Organizatörü Gökmen Sözen, Dara'nın dünyaya tanıtılması gerektiğini ifade ederek, şunları söyledi: Mardinin çok kültürlülüğünün yanında tarihini de çok iyi tanıtmamız lazım. Darayı Türkiyeden daha çok dünyaya tanıtma ihtiyacımız var. Dara, Türkiye için çok önemli bir yer. Bu değeri, bu tarihi potansiyeli çok iyi değerlendirmemiz gerekiyor Vandan otostopla Darayı gezmeye geldiğini anlatan Kuzey Yılmaz da, Burayı çok merak ettiğim için Vandan buraya otostopla geldik. Burada büyülenmemek elde değil. Tarih ve kültür meraklısı herkesi buraya görmeye davet ediyorum. Gerçekten muazzam bir yer dedi. Daraya arkadaşlarıyla birlikte gezmeye gelen Merve Yalçın ise, Bize Doğunun Efesi gibi bir yer diye anlatmışlardı. Yerinde gelip, gördük. Efesi gölgede bırakabilecek bir yer, ama ne yazık ki burada daha yapılması gereken çok iş var. Tamamen gün yüzüne çıkarılması ile bölgenin turizm merkezlerinden biri olacak bir yer. Tüm tarih meraklıları buraya bekliyoruz diye konuştu.