Çanakkale Savaşı'nda Atatürk'ü kurtaran saat nerede?

Çanakkale Savaşı sırasında şarapnel parçası nedeniyle yaralanan Mustafa Kemal Atatürk'ü göğsündeki cep saati kurtarmıştı. Peki o saat şimdi nerede?Mustafa Kemal Atatürk'ün Çanakkale Savaşı'nda hayatını kurtaran saatin hikayesini neredeyse bilmeyen kimse yoktur. Mustafa Kemal'i ölümden kurtaran saatin akıbetini Hürriyet'ten Ömer Erbil yazdı... MUSTAFA Kemal Atatürk, Ruşen Eşref (Ünaydın) ile 1918 yılında yaptığı röportajda Çanakkale Muharebeleri Conkbayırı Cephesinde 9-10 Ağustos 1915 günlerinde yaşananları şöyle anlatıyor: Muharebe meydanında cereyan eden hali temaşa ederken bir şarapnel parçası göğsümün sağ tarafına çarptı. Cebimde bulunan saati parça parça etti. Vücuduma nüfuz edemedi. Yalnız kalınca, derin bir kan lekesi bıraktı. Bu saat enkazını bilâhare, bugünün hatırası olmak üzere, Liman (Von Sanders) Paşaya verdim. O da aile asalet armasını hâvi, kendi saatini bana verdi. Atatürkün hayatını kurtaran saatle ilgili sağlığı boyunca kamuoyunda bilinen bir gelişme yaşanmıyor. Ancak Ulu Önderin ölümünden kısa bir süre sonra saatin akıbetiyle ilgili haberler çıkıyor. Son Posta gazetesinin, 16 Ocak 1939 tarihli nüshasında, Çanakkalede Atatürkün hayatını kurtaran saatini, bir saat fabrikası 250 bin franga almak istiyor. İsviçredeki maruf saat fabrikası, İzmirdeki mümessiline gönderdiği bir telgrafnamede, Conkbayırında Atatürkün hayatını kurtaran saatin aslının veya fotoğrafının kimde bulunduğunu bildirene 1000 İsviçre Frankı vereceğini, saati de 250 bin franga satın alacağını bildirmiştir haberi yayınlanıyor. Daha sonra çıkan haberlerde de bu saat firmasının Omega olduğu yazılıyor. Conkbayırında iki komutan arasında saatlerin değişimine de şahitlik eden Çanakkale muharebeleri komutanlarından Albay Haydar Mehmet Alganer, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Münih Konsolosluğu görevindeyken görüştüğü General Sandersin saati çok kıymetli bir hatıra olarak sakladığını aktarıyor. Yine Alganerin anlatımlarına göre, Çanakkale Cephesi Komutanı Alman General Sandersin 1929 yılında ölümünden sonra Türk hükümeti saati eşinden alıp müzeye koyma talebinde bulunuyor. Ancak Sandersin eşi, Saatin Paşanın ölümünden sonra eve giren hırsızlarca çalındığı yanıtını veriyor. 1933-34 yıllarında Milli Eğitim Bakanı olan Yusuf Hikmet Bayur ise saatin Liman Von Sandersin ölümünden sonra ailesinden istendiğini ama gelen cevapta, saatin diğer vitrin eşyalarıyla birlikte satıldığının ve nerede bulunduğunun bilinmediğinin bildirildiğini aktarıyor. ÇANAKKALE 18 Mart Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Dr. Mithat Atabay, Atatürkün hayatını kurtaran saatin bilimsel çalışmayla izini sürerek genişçe bir makale yazdı. Atabay, o çalışma sırasında ilginç anekdotlara ulaştı: 1939 yılı şubat ayında Prof. Ludwig Bairer isimli bir rahip Berlindeki Türk Büyükelçiliğine başvurarak, bir İsviçre saat fabrikasının Atatürkün hayatını kurtaran saatin yerini bildirene ödül vereceğini Alman gazetelerinde okuduğunu ve saatin nerede olduğunu bildiğini haber verdi. Rahip, saatin zemberek kapağında Türkçe bir kelime kazınmış olduğunu ve Sanders tarafından bir Alman subaya hediye edildiğini söyledi. Türkiyenin Berlin Büyükelçisi Hamdi Arpağ durumu Dışişleri Bakanı Şükrü Saracoğluna bildirdi. Saracoğlu da 21 Mart 1939 tarih 33542/108 sayılı yazı ile Başbakanlığa müracaat etti. Saracoğlu yazısında saati tanıyabilecek kişilerin kimler olduğunun araştırılmasını istedi. Atatürkün hayatını kurtaran saat olması halinde nasıl bir işlem yapılacağını da sordu. Başbakanlığın 27 Mart 1939 tarih 1469 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına yazdığı yazıda, Keyfiyetin tetkik ile bu saatin mübayası hakkındaki mütalaalarının ve satın alınması istenirse karşılığının vekaletinizce temininin mümkün olup olamayacağının bildirilmesi istendi. Mithat Atabaya göre Milli Eğitim Bakanlığının ne cevap verdiği bilinmiyor. Çünkü Milli Eğitim Bakanlığı, Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı arasında yazışmalar ve saati tanıyanların araştırması sürerken, İkinci Dünya Savaşı patlak verdi ve ihbarı yapan rahiple bir daha temas kurulamadı.