Tarihi miting: Sultanahmet

Bugün 23 Mayıs... Türk tarihinde sıradışı bir günün, Kurtuluş Savaşı öncesinde bir halkın uyanışının başladığı mitingin günü. Sultanahmet Meydanı'nda Halide Edip Adıvar'ın İzmir'in işgaline karşı tarihi konuşmayı yaptığı o mitingin 101'inci yılı. Miting nasıl yapıldı? O ana gelene kadar neler yaşandı? CNN TÜRK Muhabiri Ceylan Sever hazırladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

101 YIL ÖNCE BUGÜN BİR UYANIŞIN İLK SESİYDİ

Binlerce ses, bir uğultu halinde "Yemin ediyoruz" diyordu. İnsan sesleri, gök gürlemesini andırıyordu. Halide Edip Adıvar'ın ayaklarının altındaki kürsü sarsılıyordu. Dünyayı sarsan bir konuşmaydı. Anadolu halkı teslim olmayacağını gösteriyordu. Sultanahmet'ten hep bir ağızdan çıkan kurtuluş sesi, kükreyen bir volkan gibi Anadolu'ya yayılıyordu. Tarih 23 Mayıs 1919'u gösteriyordu.

Aslında sadece 8 gün önce Anadolu, kara bir haberle sarsılmıştı. 15 Mayıs 1919'da İzmir işgal edildi. Yunan askerinin postalları Anadolu karasına ilk kez ayak basıyordu.

KURTULUŞ SAVAŞI'NDA İSTANBUL HALKININ BAŞKALDIRIŞI

Aslında Anadolu'yu saracak direniş ateşi için kritik günlerdi. Gazi Mustafa Kemal, İzmir işgalinden bir sonra Anadolu'ya gitti. 19 Mayıs 1919'da Samsun'a attığı ilk adımla direniş başladı. Ama Anadolu'daki başkaldırış, Dersaadet'te yani İstanbul'da kıpırdanma yarattı. Merkezi otoritenin teslimiyetçi tavrına tepki vardı. Türk Ocakları, ana yurdu düşmana bırakmamakta kararlıydı. Bu hareket İstanbul'da aydınları ve halkı bir araya getirecek, dünya büyük tarihi bir uyanışa tanıklık edecekti. Artık genci yaşlısı, kadını erkeği, öğretmeni doktoru ve tüccarıyla, aydınlar ve halk Sultanahmet'te bir araya gelecekti. Yüz binler Sultanahmet'te tek yürek olmuştu. Değil adım atacak, kımıldayacak alan kalmamıştı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Başkent işgal altındaydı ama halk direniş istiyordu. 101 yıl önce siyah bir bez üzerine beyaz bir yazı yazıldı. "Müslümanlar ölmez ve öldürülemez".

SİMSİYAH KÜRSÜDE 100 BİNLERE HALİDE EDİP SESLENDİ

Halide Edip Adıvar, Sultanahmet'te siyah bayraklı kürsüye çıkacak ve "Türkiye'nin istiklal ve hayat hakkını alacağı güne kadar hiçbir korku, hiçbir meşakkat önünden kaçmayacağız. 7 yüz senelik tarihin ağlayan minareleri altında yemin ediniz" diyecekti.

200 BİN KİŞİ 23 MAYIS 1919'DA TEK YÜREK OLDU

Sultanahmet'teki tarihi mitingler, 23 Mayıs 1919, 30 Mayıs 1919, 10 Ekim 1919 ve 13 Ocak 1920 tarihlerinde olmak üzere dört kez yapıldı. Her bir mitinge ise bir milyon nüfusa sahip İstanbul'da 150–200 bin kişi katıldı. Konuşmacılar arasında Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Rıza Nur, Selim Sırrı Tarcan, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Fahreddin Hayri Bey, Kemal Mithad, Şükûfe Nihal Başar gibi birçok aydın da vardı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

MİTİNG ANADOLU'DA CUMA HUTBELERİNE KONU OLDU

Sultanahmet mitinglerinin yankıları Anadolu'da camilerde yapılan cuma hutbelerine kadar uzandı. Yurt çapında milli bilincin uyanmasına destek oldu. İşte bu mitingler Türk kurtuluş tarihine adını altın harflerle yazdırdı.

Tarihi Sultan Ahmet mitinginde halka direniş çağrısı yapanlar ise Hamdullah Suphi, Rıza Nur, Halide Edip, Selim Sırrı, Ankara'ya geçti. Rıza Nur, Selim Sırrı ve Hamdullah Suphi beyler, 23 Nisan 1920'de açılan Ankara Meclisi'nde milletvekili oldular. Halide Edip Hanım ise Anadolu Ajansı'nın kuruluşunda yer aldı. Yabancı dil de bilen Halide Edip, milli mücadelenin dış dünyaya tanıtılmasında etkin rol aldı. İsmail Hakkı Bey, Darülfünun'da rektör görevine devam etti. Şukufe Nihal, Münevver Saime ve Nakiye Ergün hanımlar ise İstanbul'da milli mücadeleye destek hareketinde bulundular.