Lozan antlaşması ne diyor?

Türkiye ile Yunanistan arasında, Egedeki Adaların Atina tarafından silahlandırılması konusu nedeniyle gerilim yüksek. Peki uluslararası anlaşmalara göre, Ege’deki Adaların silahsızlandırılması durumu nasıl belirtilmiş? Hem Lozan hem de Paris antlaşmalarında yer alan, Ege Adalarının silahsızlandırılmasıyla ilgili maddelere hem de adalardaki son durum ne?

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ege Denizi sorunu, Türkiye ile Yunanistan arasında on yıllardır devam ediyor. Bu sorunun temel ihtilaflarından biri ise Yunanistan’ın Doğu Ege Adalarının "gayri askeri" statüsünü ihlal etmesi. Yunanistan’ın son dönemlerde adalarda artan askeri faaliyetleri ve genel söylemleri, Türkiye-Yunanistan arasındaki gerginliği yeniden alevlendirdi.

Günümüzde devam eden anlaşmazlık penceresinden bakıldığında Londra Büyükelçiler Konferansı kararının önem arz eden yanı, Yunanistan’a devredilen adaların askeri bir amaçla kullanılmayacağı veya askeri müstahkem hale getirilemeyeceği hükmüdür. Lozan barış antlaşması, 12. Madde kapsamında, 1914 tarihli Londra Büyükelçiler Konferansı Kararı’nın kurduğu düzeni teyit eder ve devam ettirmeyi amaçlar.

Yunanistan’a bırakılan adaların silahsızlandırılmasına dair diğer açık hükümler ise Lozan Antlaşması’nın 13. maddesinde yani Midilli, Sakız, Sisam ve naraya adaları ve aynı tarihli Boğazlar Sözleşmesi’nin 4. maddesinde yer alan Semadirek, Limni, İmroz/Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adaları yer alır.

Dikkat çeken diğer bir durum ise Lozan Antlaşması ile İtalya’da kalacağı teyit edilen 12 Ada’nın silahsızlandırılmasına ilişkin doğrudan bir hüküm yokken, Yunanistan’a bırakılan adalara ilişkin bu yönde bir düzenlemenin uygun görülmesidir. Antlaşmaya göre, söz konusu adalarda Yunan silahlı kuvvetleri, silah altına alınıp yerinde eğitilebilecek normal askersel birlikle ve tüm Yunanistan topraklarındaki jandarma ve polis sayısı ile orantılı olacak bir jandarma ve polis örgütü ile sınırlı kalacaktır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Adaların silahsızlandırılmasıyla ilgili mühim olan diğer iki adım ise 1936 tarihli Montrö Boğazlar Sözleşmesi ve 1947 tarihli Paris Barış Antlaşması'dır. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin ek protokolü ile Türkiye’nin "Boğazlar Mıntıkasına" yeniden asker ve silah konuşlandırılması kabul edilmiştir. Paris Barış Antlaşması ise İkinci Dünya Savaşı sonrası Muzaffer Devletler ile İtalya arasında imzalanmıştır ve Türkiye bu antlaşmanın tarafı değildir. Paris Barış Antlaşması’nın 15. maddesi, 12 Ada’nın mağlup İtalya tarafından Yunanistan’a bırakılmasını hüküm altına alır. Aynı maddenin ikinci fıkrası ise 12 Ada’nın silahsızlandırılacağını açıkça belirtir.