Detay Haber: Osmanlı yılbaşını ağaçla mı kutluyordu? Nahıl ağacı yılbaşı ağacının atası mı?

Evler, hem yeni yılı hem de Noel bayramını kutlamak isteyenler tarafından yılbaşı veya bir diğer adıyla Noel ağaçlarıyla süsleniyor. Sosyal medyadaysa ağaç süsleme geleneğinin türkler tarafından yapıldığına dair iddialar var. Gösterilen örneklerse nahıl ağaçları. Peki, bu ağaçlar cidden yılbaşı ağaçlarının atası mı? CNN TÜRK ekibinden Buse Türkücü ve Alper Öztürk, o sorunun yanıtını aradı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"OSMANLI'DA YENİ YILDA AĞAÇ SÜSLEME GELENEĞİ YOK"

Sosyal medya yeni bir tartışmanın adresi oldu. İddialar, Osmanlı'nın yılbaşı kutlamalarına yönelikti. Eleştirenlere cevap verenler, örnek olarak nahıl ağaçlarını gösterdi. "Türkler geçmişten beri yılbaşı kutluyor" denildi. CNN TÜRK'e konuşan Sanat Tarihçisi Habibe Bektaşoğlu, "Osmanlı'da yeni yıl kutlamalarında böyle bir ağaç süsleme geleneği yoktur ki 1 Ocak itibarıyla Osmanlı'da yeni yıl kutlamaları da yoktur" dedi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"BUNLAR YILBAŞI DEĞİL, ŞENLİKTE KURULAN NAHIL AĞACI"

Nahıl ağaçlarının aslında yılbaşı ağaçlarının atası olduğuna dair söylentiler var ancak bu tarihçilere göre doğru bilinen yanlışlardan biri. Sanat Tarihçisi Habibe Bektaşoğlu, "Nahıl ağaçlarını gördüğümüz zaman aklımıza Osmanlı'da yılbaşı kutlamaları değil, Osmanlı'da şenlik kutlamaları gelmeli. Nahıl ağaçları şenliğin habercisidir. Padişahın çocuklarının sünnetine haber verir. Kızlarının düğün törenlerini haber verir. Bunlar düğün geleneklerindeki ağaçlardır ve üzerlerindeki bereketli semboller de ailenin gücünü ve bereketini temsil eder" diye konuştu.

NAHIL AĞACI OSMANLI'DA GÜÇ SEMBOLÜYDÜ

Nahıl ağaçları, Friglerden Anadolu medeniyetlerine kadar gelmiş. Arapçada nahıl, "hurma" demek. Hurmaysa bereketin sembolü. Bu nedenle nahıl ağaçları Osmanlı döneminde İmparatorluk gücünün bir temsili olmuş. Sanat Tarihçisi Habibe Bektaşoğlu, "Bu ağaçların Osmanlı sokaklarından geçebilmesi için bazen konaklar yıktırılmıştır, evler derdest edilmiştir, cumbaları kırılmıştır. Bunlar öyle büyük ağaçlardır. Halka ne kadar bereketli olduğunu, güçlü olduğunu göstermek için imparatorluğun bir sembolüdür" ifadelerini kullandı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"60 BİN PARÇADAN OLUŞURDU"

Osmanlı'da kurulma nedenleri ise yılbaşı değil, İmparatorluktaki önemli kutlamalar. Habibe Bektaşoğlu, "Osmanlı padişahlarının kızlarının düğünlerinde, oğullarının sünnet düğünlerinde kullanılan sembolik tasarımlardır ve bunlar çok pahalı ağaçlardır. Bir köşk parası ödenir, 60 bine yakın üzerinde tasarım kullanılır. Bu ağaçlar, 1720 şenliklerinde Sultan III. Ahmet'in oğulları adına nahıllar yaptırılmış. Dört çocuğunun sünnetini görmekteyiz ve kızları da evleniyor bu şenliklerde. Onların bereketini, gücünü halka göstermek adına tasarlanıp sokaklarda gezdirilmiş. Ağaç süsleme geleneği Osmanlı'da yoktur. Bu gelenekteki ağaçları biz sosyal ortamlarda gördüğümüzde aklımıza şunu getirmeliyiz. Bu ağaçlar şenlik ağaçlarıdır" dedi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Nahıl ağaçlarındaki süslemelerse gelir seviyesine göre değişmiş. Anadolu'da örneklerine en çok Kayseri, Konya ve Kapadokya'da rastlanıyor. Habibe Bektaşoğlu, "Bu şenliklerde kullanılan ağaçlar imparatorlukta ayrı görüntüleri var, halk tarafından ayrı. Yani halkın 25 metrelik büyük değerli süslemelerin olduğu ağaç formlarını yaptırması mümkün değil. Bu nedenle daha taşrada, Anadolu içerisinde insanlar kurdeleler bağlamış, konileri bir araya getirmişler. Hatta Suha Arın'ın bir belgeseli var Erciyes'in Gölgesinde diye. Nahılların kullanıldığı, nahıllara bazı şiirler yazıldığı da görülmektedir. Ağaçlarının hatta Anadolu'da bazı düğünlerde hala bu ağaçların sembolik görüntüleri yapılıp gelin evinden çıkarılırken, geline önderlik ettiğinde görebiliriz" diye konuştu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

"PARÇALAR HALİNDE YAPILDIĞINDAN TARİHİ ÖRNEĞİ YOK"

Geçmişten günümüze kalan bir örneğiyse yok. Habibe Bektaşoğlu, "Çünkü bunlar toplama. Böyle 60 bin parçadan oluşan tasarımlar olduğunu söylemiştik. Bu tasarımların yan yana gelmiş olması çok mümkün değil. Günümüze ulaşması mümkün değil. Bu geleneği yaşatmak adına bazı kuruluşlar var, oteller zincirleri var nahıl ağaçlarını tasarlayan. Bazı gruplar bunların tasarımlarını yapıp caddelerde gezdiriyorlar. Kadın kuruluşları, nahıl ağaçlarını yaşatmak için nahıl konseptli tasarımlar yapıyorlar" ifadelerini kullandı.

Ancak bu yeni ağaçların kurulmasına engel olmamış. Otel Banket Sorumlusu Zeynep Özsomer, "İlk olarak dünya gününde kurulmaya başlanmış. Bir tanesi İstanbul, bir tanesi Mudurnu olmak üzere Nahıl ağacının Osmanlı geleneği olarak da üstüne bir takım hediyelikler, meyveler, küçük lokumcuk, lokum paketleri gibi şeyler konulmuş. Buradaki örnek yabancı misafirlerimiz tarafından dikkat çekiyor. Onunla fotoğraf çektiriyorlar, bizlere soruyorlar. Biz de kendi geleneğimizi bu anlamda hem korumuş hem de anlatmış oluyoruz" dedi.

Peki, böyle bir geleneğin var olduğu gerçeği bize nasıl miras kaldı? Sanat Tarihçisi Habibe Bektaşoğlu, "Osmanlı resim sanatında sünnet görüntülerini 1582-1720 şenlikleri özelinde görmekteyiz. Şenliklerde özellikle Sultanahmet meydanında ve Okmeydanı'na doğru giden yolda bu nahılların taşındığı görülmekte" diye konuştu.