CHP'de "İnönü dönemi" nasıl bitti?

Tam 33 yıl 4 ay CHP Genel Başkanlığı görevini yürüten "Milli Şef" İsmet İnönü, bir 8 Mayıs'ta görevinden ayrıldı. Onu koltuğundan eden isim ise, Bülent Ecevit'ti. 8 Mayıs 1972'de CHP Genel Başkanlığına Seçilen Ecevit, Türk siyasetinde yeni bir dönemin habercisiydi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

27 Mayıs darbesinden tam 12 yıl geçmiş, 12 Mart Muhtırası'ndan 1 yıldan fazla olmuştu. Askeri müdahaleler, Cumhuriyet Halk Partisi'nde de görüş ayrılıklarına neden oldu. Söylentiler o kadar ayyuka çıktı ki, tam 33 yıl 4 ay CHP Genel Başkanlığı yapan İnönü koltuğu bıraktı.
8 Mayıs 1972'de CHP Genel Başkanı Milli Şef lakaplı İsmet İnönü görevi bıraktı. Yerine gelen isimse, Karaoğlan yani Bülent Ecevit'ti.

Aslında 12 Mart sonrası her şey ortadaydı. Askeri muhtıraya karşı CHP içindeki farklılıklar artık basına da yansıyordu. Milli Şef İnönü ile Genel Sekreter Ecevit arasında anlaşmazlık ortadaydı. Genel Sekreter Bülent Ecevit, askeri müdahaleyi solun yükselişini kesmek için olduğunu söylüyordu. Muhtıra sonrası sıkıyönetim rejiminin hedefinin, partinin içindeki ortanın solu politikasına son verip, CHP iktidarını engellemek olarak görüyordu.

Ecevit'in özellikle, 6 Mayıs 1972'de Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idamına karşı net tavrı o dönemde, onu sol hareketin yıldızı haline getirmişti. Kurtuluş Savaşı'nın komutanı, İsmet İnönü'nün ise yaşı artık 88'di. Kulağı zor duyuyordu. CHP içindeki değişim seslerine de ayak uyduramıyordu.
12 Mart Muhtırası'na karşı çıksa da, onaylamasa da, askerle çalışmayı da reddetmemiş, ortamın yumuşaması ara rejim kabinesine bakan vermeyi kabul etmişti.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bu karar, partideki taşları daha da yerinden oynattı. Bülent Ecevit, karara karşı çıktı. Genel Sekreterlik görevinden istifa etti. Milli Şef ise son kozunu oynadı. 5.Olağanüstü Kurultay'da, kendi perspektifinin kabul görmemesi durumunda istifa edeceğini duyurdu. Plan tutmadı, Kurultay'da Parti Meclisi İsmet İnönü'ye karşı çıktı. Ecevit'in yanında durdu. İsmet İnönü, 33 yıl 4 ay sonra görevini bırakmak zorunda kaldı.

İnönü'nün istifası sonrası CHP'de taşlar yerine oturmamıştı. 14 Mayıs 1972'de Kurultay, Genel Başkan seçimi için toplandı. CHP'de Bülent Ecevit dönemi başlamıştı. İlk kez CHP'de partinin kurucuları arasında yer almayan biri Genel Başkan seçiliyordu. Hem de ezici üstünlükle.

Zaman ilerliyordu. CHP'de ise yeni Genel Başkan olan Bülent Ecevit köklü değişiklikler için adım atıyordu. 30 Haziran 1972'deki Kurultay'da İsmet İnönü önce, yeni genel başkanın başarısı için çalışılsın mesajı verdi. Ardından 5 Kasım 1972'ye gelinince ise yaklaşık yarım yüzyılldır üyesi olduğu partisi CHP'den istifa etti. İnönü'nün istifası ile birlikte CHP büyük yara aldı. Ayrılan milletvekili ve senatörlerin sayısı 59'u buldu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ama yeni seçimler yoldaydı. Üstelik yeni genel başkanıyla CHP büyük bir başarı kazanacaktı. 14 Ekim 1973'deki seçimlerde CHP 185, Adalet Partisi 149 milletvekili çıkardı. Seçim sonrası o döneme kadar rastlanmayan bir şey yaşandı. CHP ile Necmettin Erbakan liderliğindeki Milli Selamet Partisi koalisyon hükümeti kurdu. Taban tabana zıt iki partinin koalisyonu uzun sürmeyecekti ama tarihi olaylara sahne olacaktı.

Tam o sırada, Kıbrıs'ta karışıklık iyice arttı. Ada'da Enosis idealiyle bulunan Rum birlikler, askeri darbeyle Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi. Cunta Ada'daki Türklere karşı katliamlara başladı. Türkiye daha fazla bekleyemezdi. "Ayşe tatile çıksın" koduyla 20 Temmuz 1974'de başlayan Kıbrıs Barış Harekatı sonrası Bülent Ecevit daha da arttı. Karaoğlan lakabının yanına, bir de Kıbrıs Fatihi gelmişti. Ama yine de Barış Harekatının başarısı koalisyonu kurtarmaya yetmedi. Zira harekat sonrası ABD ambargosu, Türkiye'yi zor durumda bıraktı. Başbakan Ecevit, 18 Eylül 1974'te CHP-MSP Hükümetinin istifasını vermek zorunda kaldı.