1 Mayıs'ların asrı aşan serüveni

Bugün 1 Mayıs ancak eski 1 Mayıslar gibi değil bu sene sanal ortamda ya da balkonlarda kutlanıyor 1 Mayıs. Peki, 1 Mayıs dünyada ilk ne zaman ve nasıl kutlanmaya başlandı ve Türkiye'de ilk 1 Mayıs kutlamaları nerede yapıldı?

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Her şey 1 Mayıs 1886 yılında başladı. Amerika'da işçi sendikaları konfederasyonu 12 saatlik çalışma koşullarının günde 8 saate indirilmesi talebiyle iş bıraktılar. Şikago'da yapılan yürüyüşe 500 bin işçi katıldı. 1889'da bir Fransız işçinin önerisiyle 1 Mayıs Birlik Mücadele ve Dayanışma Günü olarak kutlanması kararlaştırıldı.

1 Mayıs Türkiye'de ilk kez 1912 yılında kutlandı. 1923 yılındaysa İşçi Bayramı ilan edildi. O gün de İstanbul'da işçiler bayramlarını kutlayacaktı hatta grev bile yapacaklardı.

Ancak 1 yıl sonra, 1924 yılında hükümet 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı. Bu yasak yıllar boyu devam edecek sadece 1935 yılında bahar ve çiçek bayramı adıyla ücretsiz tatil ilan edilecekti.

Yaklaşık yarım asır boyunca işçiler 1 Mayıs'ı kutlayamadı. Dünyada işçiler meydanlarda bayramlarını kutlarken, Türkiye'de sadece kapalı yerlerde ve kapalı toplantılarda işçiler kendi kendilerine kutlamalar yapabilmişti. Ta ki 1976 yılına kadar. 1 Mayıs, 1976 'da ilk kez kitlesel olartak kutlanacak, o gün Taksim meydanında Türkiye'nin dört bir yanından gelen 400 bin işçi toplanacaktı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

1977 1 Mayıs'ı tarihe bir katliam günü olarak geçti. O gün Taksim meydanında 500 bin işçi vardı. Saatlerce İşçi Bayramı bir bayram havasında kutlandı.

Ancak ne olduysa akşam saatlerinde oldu. Çevredeki binalardan açılan ateş sonucu taksim'de 37 kişi hayatını kaybetti. Askeri darbe hazırlığı olarak yapıldığı MİT tarafından dönemin başbakanı Süleyman Demirel'e rapor edilince, Kara Kuvvetleri Komutanı Namık Kemal Ersun derhal re'sen emekliye sevkedildi.

Kanlı 1 Mayıs'ın karanlık sırrı yine de tam olarak çözülemedi. Ve artık herkese korku hakimdi. 77 Mayıs'ından 1 yıl sonra bu kez 1978 1 Mayıs'ı için işçiler yine taksime yürüyordu.

1979 yılında sıkıyönetim komutanlığı 1 Mayıs'ı yasakladı. 1981 yılındaysa Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs'ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı. Artık ülke genelinde 12 Eylül yasalarının uygulamaları vardı.

2009 yılının Nisan ayında Meclis 1 Mayısı yeniden resmi bayram ilan etti. Bu tarihten beri de tatil ilan edilen '1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü' güvenli olarak belirlenen alanlarda kutlanıyor. Ancak bu yıl salgın nedeniyle, ne Maltepe, ne Kadıköy ne de Taksim'de kutlama var. Sivil toplum kuruluşları, sosyal mesafe kuralına uyarak ya çok küçük bir etkinlik yapıyor ya da sanal ortamda 1 Mayıs'ı kutluyor.