Yaptırım kararından Türkiye-İran ilişkileri nasıl etkilenir?
ABD'nin İran'a karşı aldığı iki aşamalı ambargo kararının birinci bölümü uygulamaya konuldu. Peki bu durum Türkiye İran arasındaki ekonomik ilişkiyi nasıl etkileyecek? Hali hazırda durum ne? İşte detaylar...
ABD, İran'a yönelik askıya aldığı yaptırımları yeniden devreye soktu. İran hükümetinin ABD dolarıyla alışverişini yasaklandı, altın ve diğer değerli metal ticaretini engellendi. Otomotiv ve otomotiv yedek parça ticareti ise sınırlandırıldı. Bu ürünleri İran'a satmaya devam edecek ülke ve şirketlere de yaptırımlar getiren ABD ambargosunun ikinci aşaması ise kasım ayında devreye girecek. Peki bu durum Türkiye'yi nasıl etkileyecek?
2017 yılında Türkiye ve doğu komşusu İran arasındaki ticaret hacmi 10,7 milyar dolar oldu. Türkiye, İran'dan büyük çoğunluğu petrol-doğalgaz alımı olmak üzere 7,5 milyar dolarlık ithalat yaptı. İhraç ettikleri içinde ise altın, çelik profil, lif levha ve otomotiv yan sanayi ürünleri göze çarpıyor. Türkiye'nin İran'a ihracatı 3,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İran'ın en fazla ihracat yaptığı ülke yüzde 27,5 ile Çin. Çin'i yüzde 15,1'lik payla Hindistan ve yüzde 11,4'lük payla Güney Kore izliyor. Türkiye ise yüzde 11,1'lik payla İran'ın en fazla ihracat yaptığı dördüncü ülke konumunda. İran'ın ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında ise yüzde 30'a yaklaşan payla Birleşik Arap Emirlikleri ilk sırada. Onu yüzde 12,7 ile Çin ve yüzde 4,4 ile Türkiye takip ediyor.
Ambargonun 4 Kasım'da devreye girecek ikinci kısmında ise tüm şirketlerin ve kişilerin İran'dan petrol almalarını, İran'ın limanlarından iş yapmalarını, taşımacılık hizmetleri gerçekleştirmelerini ve finansal faaliyette bulunmalarını yasaklanıyor. ABD'nin yaptırımlarına doğalgaz ticareti dahil değil.
Peki ham petrol ihtiyacının yarıdan fazlasını İran'dan sağlayan Türkiye, İran'a yönelik ambargo kararına uyacak mı? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Temmuz'da yaptığı açıklamada "İran da ABD gibi stratejik ortağımız, ilişkimizi kesmek bağımsızlık anlayışımıza ters düşer" diyerek İran ile ilişkilerin aynı şekilde süreceğini ifade etmişti.