Rusya'nın Ukrayna’yı işgal girişimi birinci yılında

Rusya tam bir yıl önce bugün, Ukrayna işgalini başlattı. Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "özel askeri operasyon"u, tarihte yeni bir sayfa açtı. İki tarafın da yüzer binden fazla askerini kaybettiği tahmin edilen ve on bine yakın sivilin ölümüne yol açan işgalin seyri haberimizde.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Aylar süren gerilimin ardından Avrupa ve dünya tarihi bir gecede değişti.

2014'te Kırım Yarımadası'nı ilhak eden Rusya, 24 Şubat'ta Ukrayna'nın tamamını işgal için düğmeye bastı.

Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in "özel askeri operasyon" olarak ifade ettiği işgal, neredeyse yüz yıl sonra Avrupa topraklarına yönelik bir savaşın ilk adımıydı. Dünya'nın en güçlü ikinci ordusu olarak bilinen Rus Silahlı Kuvvetleri, Ukrayna şehirlerine havadan ve karadan ölüm yağdırmaya başladı.

Başta Putin olmak üzere birçok lider, Kiev'in birkaç günde düşmesini bekliyordu. Ancak Ukrayna halkı ve Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin planları farklıydı.

Belarus üzerinden Ukrayna'ya giren Rus güçleri, Kiev'in eteklerine kadar geldi. Gece gündüz bombardıman altında kalan Kievlilerin yarısından fazlası başkenti terk etti. Geriye kalanlarsa, yer altındaki metro istasyonlarına sığındı.

İşgalin başlangıcında ABD ve müttefikleri, Zelenski ve kabinesine gizli bir teklif götürdü. Rusya'nın Kiev'i alacağını varsayan Batı, Zelenski'yi Polonya'ya kaçırmak ve burada bir sürgün hükümeti kurmak istiyordu.

Zelenski'yse, ABD Başkanı'na "Bana kaçacak araç değil, mühimmat gerek" dedi. Oyunculuktan liderliğe, oradan da başkomutanlığa yükselen Cumhurbaşkanı'nın bu sözleri, tarihe geçti.

Ukrayna, bir zamanların en çok korkulan süper güçlerinden Rusya karşısında kolay pes etmeyecekti.

Sayıca az olan Ukrayna askerleri, batı menşeli silah sistemleri ve Türkiye'den aldıkları Bayraktar SİHA'larıyla cephede adeta imkansızı başardı. 150 bini aşkın askerden oluşan Rus işgal gücü önce durduruldu, daha sonra geri püskürtüldü.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sovyetler Birliği'nden kalma askeri taktikleri uygulayan Rus ordusu, 2015'ten beri NATO tarafından eğitilen Ukrayna ordusu karşısında duramadı.

Ukraynalılar bir yandan Kiev'e kadar gelen Rus konvoyunu yok etti, diğer yandansa Donbas bölgesindeki amansız taarruzları bir bir bertaraf etti.

Günler sürmesi planlanan işgalin üçüncü ayında Rusya, askerlerini Ukrayna'nın kuzeyinden çekti. Karar, bir "iyi niyet göstergesi" olarak nitelendirildi. Ancak tüm dünya, bunu Ukrayna'nın Rusya'ya karşı büyük zaferi olarak yorumladı.

Yazın gelmesiyle birlikte, Ukrayna işgalinin yol açtığı gıda krizi zirve yaptı. Türkiye arabuluculuğunda bir araya gelen BM, Ukrayna ve Rusya temsilcileri, Ukrayna limanlarından gıda ürünleri ihracatının yeniden başlaması için mutabakata vardı. "Karadeniz Tahıl Girişimi" adı verilen ve "tahıl koridoru" olarak bilinen anlaşma, İstanbul'da imzalandı. Anlaşma sayesinde bugüne dek 20 milyon tondan fazla tahıl ve gıda ürünü, Ukrayna limanlarından ayrıldı. Bunların büyük kısmı, gelişmekte olan ülkelerdeki ihtiyaç sahiplerine ulaştı.

"Diplomasinin zaferi" olarak adlandırılan tahıl koridoru anlaşmasının umut ışığı, kısa sürede nükleer felaket korkusu tarafından gölgelendi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Rusya'nın işgal ettiği Zaporijya Nükleer Enerji Santrali'nde, bombardıman sonucu hasar meydana geldiği duyuruldu. İki taraf birbirini suçlarken, santralde çalışan teknisyenler, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun derhal teftiş için tesise girmesi gerektiğini söyledi. Nükleer felaket riski, Atom Enerjisi Kurumu'nun araya girmesiyle azaltılırken, gündem bu sefer nükleer savaş paniğiyle kaplandı.

Dünyanın en büyük nükleer başlık envanterine sahip olan Putin, "Kendimizi korumak için her türlü silahı kullanmaya hazırız" çıkışı yaptı. Ancak nükleer gövde gösterileri, Ukrayna'ya geri adım attıramadı. Kuzeyde geri püskürtülen ve doğuda ilerleme kaydedemeyen Rusya, güneyde Herson ve Mariupol şehirlerini ele geçirmişti. Mariupol'deki Azovstal Demir-Çelik Fabrikası'nda aylarca işgale direnen Ukrayna askerleri, kuzeydeki silah arkadaşlarına zaman kazandırdı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bu sefer taarruza geçme sırası, Batı'dan gelen çok namlulu roketatar ve modern obüs sistemleriyle donatılan Ukrayna güçlerine gelmişti.

Ukrayna güçleri Rusya'yı önce kuzeyden sonra güneyden vurdu. Kuzeyde Harkiv'e kadar gelen Rus askerleri, Donbas bölgesine geri püskürtüldü. Güneydeyse ikmal sorunları yaşayan Ruslar, Dinyeper Nehri'nin batı kıyısından çekildi.

Rusların çekilmesinden günler sonra işgalin başında işgal edilen Herson'da, bir kez daha Ukrayna bayrağı dalgalandı.

Cephede büyük hezimete uğrayan Rusya, Ukrayna'nın karşı taarruzu sonrası seferberlik ilan etti. 300 bin erkek, cepheye sürülmek üzere silah altına alındı. "Kısmi" olduğu belirtilen seferberlik, ülkede infiale yol açtı. Asker çağındaki on binlerce Rus, akın akın ülkeyi terk etti.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Rusya, seferberliğin hemen ardından kısmen kontrol ettiği dört Ukrayna bölgesinde referandum düzenledi. Uluslararası kamuoyunun kabul etmediği referandumlar sonrası Moskova, ele geçirdiği tüm toprakları resmen Rusya Federasyonu'na bağladı.

ilhaka bahane olarak kabul edilen referandumlardan sonra Rusya, hedef değiştirdi. Cephede ilerleme kaydedemeyince, işgalin başından bu yana benzeri görülmemiş büyüklükte füze ve hava saldırılarıyla Ukrayna'nın enerji altyapısını hedef almaya başladı.

Rusya, yalnızca askeri amaçla kullanılan hedefleri vurduğunu iddia etti. Ama Rus füzelerinin ayrım yapmaksızın Ukraynalı sivilleri nasıl öldürdüğü, uluslararası basın tarafından defalarca görüntülendi. Burada amaç, yaklaşan kış aylarında Ukrayna'yı soğuğa ve karanlığa mahkûm ederek Kiev'i müzakere masasına çekmekti.

Rusya'nın yıpratma taktikleri karşısında Ukrayna'daki savaş seferberliğinin boyutu da değişti. Halk, dondurucu soğuğa ve havadan yağan teröre rağmen, evlerini terk etmedi.

Batı'dan gelen mesaj da netti. Putin'in varsayımlarının aksine ABD ve NATO müttefikleri, Kiev'i yalnız bırakmamakta kararlıydı. 2022'nin son günleri yaklaşırken, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, işgalin başından bu yana yurt dışına ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Zelenski'nin adresi, başkent Washington'du. ABD'li mevkidaşı Biden'ı Beyaz Saray'da ziyaret eden Ukraynalı lider, Batı'nın kesintisiz yardımının şart olduğunu söyledi. Zelenski ayrıca, Batı'dan Ukrayna'ya yapılacak yardımlarda yeni bir devrin de başladığı mesajını verdi.

Zelenski'nin ziyaretinden kısa süre sonra ABD ve müttefikleri, Ukrayna'ya son model ana muharebe tankları vereceklerini duyurdu.

Biden, savaşın yıl dönümüne günler kala beklenmeyen bir hamleyle Zelenski'ye iadeyi ziyarette bulundu. ABD lideri, başkent Kiev'e giderek dayanışma mesajı verdi.

Rus lider Vladimir Putin'se, Biden'ın ziyaretinden sonra yaptığı bir konuşmada Rusya'nın ABD ile stratejik silahların azaltılması anlaşması’ndan çekildiğini duyurdu. Putin'in konuşmasında asıl dikkat çeken unsursa, "özel askeri operasyon" hakkında neredeyse hiçbir şey söylememiş olmasıydı.

Ukrayna'da rejim değişikliği hedefiyle işgali duyuran lider, şimdi "Donbas bölgesinin tamamını ele geçirme" hedefini bile yineleyecek durumda değildi.

Ukrayna'da işgalin birinci yılı geride kalırken, iki tarafın da baharda taarruza geçmesi bekleniyor.

Kiev, çatışmaların tekrar kızışmak üzere olduğunu, Rusya'yı yenmek için yapılan yardımların yanı sıra derhal modern jetlere ihtiyaç duyduğunu söylüyor. Ancak Washington ve müttefikleri, halihazırda silah ve mühimmat yetiştirmekte zorlandıkları Ukrayna'ya bu pahalı sistemleri vermeye yanaşmıyor.