İran "ahlak" polisinin yetkileri ne?

İran ahlak polisi, hükümet karşıtı gösterilerin odağındaki unsurlardan biri. İran başsavcısı, kolluk kuvvetlerinin lağvedildiğini duyurdu. Ancak devlet televizyonu bunu reddetti. Peki tartışmaların merkezindeki ahlak polisinin görev tanımı ne? İran halkı, ahlak polisinin hakkında neler düşünüyor?

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İran sokakları, ahlak polisinin gözetiminde yaşamını yitiren Mahsa Amini'nin öldürülmesinden sonra karıştı. Amini'yi öldürmekle suçlanan ahlak polisi ise, ülkenin en güçlü kolluk kuvvetleri birimlerinden biriyken, şimdi dağıtılmanın eşiğine geldi.

"AHLAK POLİSİ" NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Farsça "Geşti İrşad" yani "İrşad Devriyeleri" adını taşıyan İran ahlak polisi, mevcut haline 2005'te getirildi. Dönemin Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad önderliğinde kurulan İrşad Devriyeleri halkın yoğun olduğu noktalarda devriye gezerek teftiş yapmakla görevlendirildi.

İslam devrimi sonrası getirilen kılık-kıyafet kurallarını ihlal edenleri gözaltına almaya ve karakola götürüp "ahlak dersleri" vermeye başladı.

İrşad Devriyeleri'nin geçmişi 1979'daki İslam Devrimi’ne kadar gidiyor. Çıkış sebebi ise, devrimin üzerinden on yıllar geçmesine rağmen ruhban sınıfının kılık-kıyafet kurallarını uygulamakta zorlanması.

İran'ın yöneticileri, İslam Devrimi'nden sonra yıllarca kadınların baş örtüsüz dışarı çıkmasını ve dar kıyafetler giymesini engelleyemedi. 1983'te başörtüsüz dışarı çıkmak yasa dışı ilan edildi. Bunun üzerine farklı gruplar, baş örtüsüz kadınları hedef almaya başladı. 2000'lere gelindiğinde ise durumun kontrolden çıkmasını engellemek için İran polisine bağlı bir güç kurulması kararlaştırıldı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

2005'te resmi olarak kurumsallaşan ahlak polisi silah taşıma, gözaltına alma ve para cezası kesme yetkisine sahip. Ancak İrşad Devriyeleri'nin sayısı ve görev tanımı kesin olarak bilinmiyor.

İran hükümeti, Kolluk Kuvvetleri’nin bir parçası olan ahlak polisinin görevinin islami değerlerin korunmasını sağlamak olduğunu ifade ediyor. Ahlak polisinin özellikle kadınları hedef alması ve insanların özel hayatına müdahalede bulunması İran halkının bir kısmından büyük tepki çekiyor. Kimine göre protestocuların tepki gösterdiği tek şey ahlak polisi değil.

2009 seçimleri sırasında ülkedeki reform yanlısı adaylar, ahlak polisinin lağvedilmesi için çağrıda bulundu. Ancak defalarca sert müdahale görüntülerinin ortaya çıkmasına rağmen yönetim, bu gücü dağıtmak için yakın zamana kadar hiçbir adım atmadı.

Mahsa Amini'nin ölümüyle başlayan ve hükümet karşıtı eylemlere dönüşen toplu protestolar ise, ahlak polisinin varlığını tekrar tartışmaya açtı.

İran Başsavcısı Muhammed Cafer Muntezari, “Ahlak polisinin yargıyla bir alakası yok. Kuruldukları yerde kaldırıldılar" açıklamasında bulundu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İran basını bu sözlerle ahlak polisinin lağvedildiğini duyurdu. Halksa, karara ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğini düşünüyor. Muntezari'nin açıklamasından saatler sonra, İran devlet televizyonu kolluk kuvvetleri gücünün dağıtıldığı iddialarını yalanladı. Bu sözlerden yalnızca ahlak polisinin yargıya bağlı olmadığı çıkarımının yapılabileceğini vurguladı. Uzun süredir sokaklarda görülmeyen gücün akıbeti şimdilik gizemini koruyor.