Gine'de darbe nasıl oldu? İşte ülkedeki son durum

Batı Afrika ülkesi Gine'de 5 Eylül'de asker yönetime el koydu. Cumhurbaşkanı gözaltına alındı, hükümet feshedildi. CNN TÜRK canlı yayınına konuk olan Türkiye'nin Dakar Büyükelçisi ve Afrika Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kavas, Gine'de darbe ile yaşanan gelişmeleri anlattı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İşte Prof. Dr. Ahmet Kavas'ın açıklamaları:

Gine'deki darbeyle ilgili bölgede yakından ilgili olan ülkelerden birisi Senegal, Senegal'i çok yakından ilgilendiriyor. Sınırları 2014'te ve en son 2020'de kapanmıştı. Komşu ülke sadece Senegal'i değil, Mali'yi, Fildişi Sahili'ni Sierra Leone'yi bunları da ilgilendiren bir gelişme. Bu darbe girişimi aslında çok beklenen bir durum değildi. Daha doğrusu darbeye karşı Cumhurbaşkanı Alpha Conde daha önceden tedbirler almış, darbe olmaması için aldığı tedbirler aslında bir anlamda darbenin yolunu açmış oldu.

Gine basınında ve Afrika ile ilgili basından okuduklarımız, yani ülkede halkın tamamı değil, bazı gruplar bu darbeyi özellikle sanki bekliyormuş gibi gösteriler yaptıklarına dair. Diğer taraftan dün 79-80 kadar diyor, 79 muhalif hapisten bırakıldı. Bunlar 2020 yılındaki seçim sürecinde geçtiğimiz yıl tutuklanmışlardı. Hapisteydiler, bunları bıraktılar. Cumhurbaşkanının ola ki bir darbe yapmaları muhtemel olduğunu düşündüğü üst rütbeli subayların bir kısmını, belki tamamını yurt dışına büyükelçi olarak tayin etti. Bunlardan Havana'daki, Küba'daki bulunan büyükelçinin Aboubacar Sidiki Camara ülkeye dönmüş ve kuvvetle muhtemel Savunma Bakanı olacağına dair yine basında görüntüleri ve haberleri var.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Afrika'da genelde liderlerin görevde kalma süreleri seçimlerde olmakla birlikte çok uzun süreli olabiliyor. Bunlardan Sudan'da mesela 1989'da iktidara gelen yine darbeyle gelen Ömer el Beşir, 2019'da 30'uncu yılında iktidardaydı. Mali'de başbakanlıkta başlayan 1990'lı yıllardaki süreci zaman zaman görevi bıraksa da geçen seneye kadar iktidarda olan, değişik zamanlarda en son Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita, Alpha Conde ile yine çok samimi ilişkileri vardı. Mali'de böyle bir teşebbüs oldu, gerçekleşti. Ve her iki darbeyi yapan, hem Assimi Goita hem de şu andaki Mamady Doumbouya, bunlar beraber değişik zamanlarda eğitimi almış insanlar. Biraz onların askeri birikimleri de birbirine çok benziyor. Fakat ülkelerdeki demokrasi süreçlerinin çok iyi çalışmaması da bunlara bahane olarak gösteriliyor. 

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Fakat tabi Gine'nin özellikle son yıllarda Türkiye, Rusya ve Çin ile olan yakın ilişkileri, Afrika'da bir de yine Gine tüm zenginliklerine rağmen adeta Afrika'nın su deposu olarak kabul edilen, bütün büyük nehirlerin batı Afrika'da çıktığı bir ülke. Maalesef ne elektrik vardı, ne yol vardı. Alpha Conde, sadece Gine'de değil, tüm Afrika'da bir hukuk profesörü. Sosyoloji, hukuk ve ekonomi eğitimi konularında diplomaları olan ve uzun yıllar demokratik olarak muhalefet etmiş ve bu neticesinde de iktidara geldiği için Afrika için bir umut olmuştu. Alpha Conde'nin Gine Cumhurbaşkanı olması ve iki dönem gerçekten Gine'deki yaptıkları faaliyetler, altyapı, yol ve Gine'nin kalkınması ile ilgili yaptıkları takdirle karşılanıyordu. Ülkenin kaynaklarını, hammadde kaynaklarını uluslararası pazarlarda da değerlendirerek ülkeye ciddi katkılar sağladığı için Gine bir anda çok öne çıkmaya başladı. Ülkedeki 25 milyar ton olarak ifade edilen boksit rezervleri, dünyanın yarısından fazlasına tekabül ediyor. Gine çok değerli bir ülke.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ülkede cumhurbaşkanı bir hukuk hocası olarak aynı zamanda önemli hamlelere öncülük etti. Fakat 2020 yılında üçüncü defa anayasada iki defa ile sınırlı olan cumhurbaşkanlığı seçimine çünkü kez olacak şekilde seçimlere girip kazanınca, aslında bir anlamda ona karşı olanlar ki kendisi Afrika'daki en demokrat muhaliflerden görülen bir insandı. Ona karşı bir davranışa, bu darbeye yol açması olarak gösteriliyor. Tabi çok boyutlu bir olay. Yani sadece olayın Gine ile alakası yok. Gine eskiden çok tecrit edilmiş, izole bir ülkeydi. Artık yine bulunduğu coğrafyada ses getirmeye başlayan, büyük yatırımların önünü açan ve büyük hamleler yapmakta olan bir ülkeydi. Bundan sonraki süreci birlikte göreceğiz.