Yargıtay, HSYK teklifini Anayasa Komisyonuna iletti
Yargıtay, HSYK'nın yapısına ilişkin teklifini Anayasa Komisyonuna sundu. Buna göre kurul 14 kişiden oluşacak; üyeleri hakim ve savcılar seçmeyecek, Cumhurbaşkanı ve Meclis atayacak; Yargıtay Başkanı, Başsavcı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı "doğal üyeler" olacak; kurulun başkanı da Yargıtay Başkanı olacak.
96 hakim ve savcı görevden uzaklaştırıldı
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, anayasa değişikliğindeki Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısına ilişkin önerisini TBMM Anayasa Komisyonuna sundu.
Yargıtay teklifini Anayasa Komisyonuna gönderdi
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, TBMM Anayasa Komisyonuna sunduğu HSYK'nın yapısına ilişkin teklifini internet sitesinden paylaştı. Başsavcılık teklifinde, HSYK'nın mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kurulduğu hatırlatıldı, bu esaslar dahilinde görevlendirildiğine işaret edildi.
İtirafçı olmak isteyen eski HSYK üyesi Okur adliyede
Tarafsız ve bağımsız yargı
HSYK teklifinde şu vurguya yer verildi: "Bu yapının maddi ve şekli esaslarını ortaya koymak, yargının siyaset karşısında özerkliğini sağlamak suretiyle tarafsız ve bağımsız yargı ilkelerinin hayata geçirilmesini arzuluyoruz."
Düzenlemede gözetilmesi istenen 3 ilke
Teklifte HSYK'nın yeniden düzenlenmesinde gözetilecek üç ilkenin altı çizildi: Hukukun üstünlüğü, temsilde adalet ve demokratik yönetim ilkeleri.
'Seçimler kaldırılsın, Cumhurbaşkanı ve Meclis atasın'
Teklifte hakim ve savcıların kurula üye seçimine doğrudan katılmalarının sakıncalı olduğu görüşü belirtildi ve bu uygulamanın kaldırılması önerildi. Teklifte HSYK seçimine ilişkin mevcut sistemdeki şu sorunlara işaret edildi:
- Mevcut sistem hakim ve savcıları delege yaparak, seçim yarışına sokarak, meslektaşlarını potansiyel seçmen olarak görmelerine ve çeşitli nedenlerle kamplaşma ve kutuplaşmalara yol açıyor.
- Bu durum, mesleğin objektif, tarafsız, bağımsız ve ön yargısız olarak icra edilmesine, evrensel meslek ve etik ilkelerine uygun davranılmasına engel oluşturuyor.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, HSYK üyelerinin, hakim ve savcılar tarafından seçilmek yerine Cumhurbaşkanıın katılımıyla belirlenmesini önerdi. Başsavcılığın bu önerisinin gerekçesi ise şöyle: "Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi, 'egemenliğin kaynağının millet olması' ilkesinin bir tezahürüdür. Kurul üyelerinin belirlenmesi sürecine Cumhurbaşkanlığı makamının katılımının da demokratik meşruiyeti güçlendireceği değerlendirilmektedir."
Teklifte TBMM'ye de HSYK'ya üye seçme imkanı tanınması önerildi. Ayrıca hakim ve savcı sınıfından olmayan üyelerin HSYK'daki mevcudiyetinin korunması da istendi.
Yargıtay Başkanı ve Başsavcı 'doğal üye olsun'
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, HSYK'ya Yargıtay Birinci Başkanı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının "doğal üye" olarak katılmasını ve suretle yargı bağımsızlığının güçlendirilmesini istedi.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nca hazırlanan teklife göre HSYK'nın görevleri, oluşumu ve işleyişi şöyle tasarlandı:
- Hakimler ve Savcılar Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
'14 kişiden oluşsun'
- Hakimler ve Savcılar Kurulu 14 üyeden oluşur. Kurulun Başkanı Yargıtay Birinci Başkanıdır. Yargıtay Birinci Başkanının katılmadığı hallerde kıdemli Birinci Başkanvekili Kurula katılır.
Adalet Bakanlığı Müsteşarı da 'tabii üye'
- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabii üyesidir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının katılamadığı hallerde Başsavcıvekili Kurula katılır.
- Kurulun, iki üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından, iki üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından Cumhurbaşkanınca; dört üyesi Yargıtay üyeleri, iki üyesi Danıştay üyeleri arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.
- Yargıtaydan ve Danıştaydan seçilecek üyeler Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarının kendi üyeleri içinden göstereceği adaylar arasından seçilir. Yargıtay ve Danıştay Genel Kurulları, Hakimler ve Savcılar Kurulu adaylarını belirlemek için üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır. Her bir üyelik için ayrı ayrı olmak üzere yapılan bu seçimlerde, katılanlar ancak bir adaya oy verebilir. Adaylar gizli oyla tespit edilir. İlk oylamada en çok oy alan üç üye aday gösterilmiş olur. İlk oylamada oy alanların sayısı üçten az ise aynı gün yapılacak diğer oylamalarla noksan adaylar tamamlanır.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarınca önerilen adaylar arasından, her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci oylamada üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu; bu oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci oylamada üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu aranır. İkinci oylamada da üye seçilemediği takdirde devam eden oylamalarda salt çoğunluk yeterlidir.
- Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir kez daha seçilebilir. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki otuz gün içinde yapılır. Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden otuz gün içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır.