Uzmanların 'afet' uyarısı: 'Şehirleşmenin etkisi, artabilir'

İstanbul önceki hafta sağanak ile geride kalan haftada da önce dolu ardından yine bastıran sağanak ile sel sularına teslim oldu, şehir neredeyse sulara gömüldü. Bu yıkıcı etkide şehirleşmenin büyük etkisi var diyen Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Köse uyardı: Sıcaklık gölgede 33 derece, hissedilen ise 37 dereceye kadar çıkıyor. Ama asfalt ve beton sıcaklığı 60 dereceye kadar yükseliyor. Bu da süper hücre yağışını tetikliyor. Süper hücre yağışlarının etkisi ve sıklığı artabilir...Hürriyet'in haberine göre, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Meteoroloji Mühendisleri Odası, İstanbulu üst üste vuran aşırı yağışları süper hücreye bağlarken, beton, asfalt ve deniz suyu sıcaklığının aşırı yağışları tetiklediğini söyledi. Meteoroloji Mühendisleri Odası, süper hücre yağışlarının etkisinin ve sıklığının artabileceği uyarısında bulundu. Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Köse, süper hücre yağışlarının deniz, beton ve asfalt sıcaklığındaki artış nedeniyle etkisinin daha yıkıcı olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: Bu yağışla 9 gün önceki yağışın farkları var. İlk yağış konvektifti, bu yağış ise süper hücre yağışıdır. Süper hücre yağışlar 8-10 kilometrelik alanda oluşuyor. Marmarada önceki gün sis ve pus vardı; bu büyük bir handikaptı. Hava bunaltıcıydı. Akşam saatlerinde birden 14 dereceye kadar sıcaklık düşüşü oldu. Bu, fırtınayı güçlendirdi. Ülkemizde 100 gök gürültülü yağışın 1 tanesi süper hücreye denk geliyor. İstanbulda en son süper hücre yağışı 15 Ağustos 2004te olmuş ve Alibeyköy Deresi taşmıştı. Küresel iklim değişikliğinin en belirgin özelliği yağışta azalma olmamasına rağmen şiddetinde büyük artış yaşanmasıdır. Eskiden yağışlar bardaktan boşanırcasına olurdu. Ama son yağış tabiri caizse kovadan boşanırcasına oldu. Süper hücrenin en büyük özelliği 20 dakika sürmesi ve yıkıcı etkisinin fazla oluşudur. Nemli sıcak hava dolayısıyla bulut kalınlığı yükseldi. Bu da mikser yaptı, doluyu yere ulaştırdı. İstanbulda 300ün üzerinde ağaç devrildi, 160 çatı uçtu. Süper hücre bu tip zararları veriyor. Bu yıkıcı etkide şehirleşmenin büyük etkisi var. Sıcaklık gölgede 33 derece, hissedilen ise 37 dereceye kadar çıkıyor. Ama asfalt ve beton sıcaklığı 60 dereceye kadar yükseliyor. Bu da süper hücreyi tetikliyor. Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadenizde son 20 yılda deniz suyu sıcaklığında 1 derecelik artış yaşandı. Deniz suyu sıcaklığının yüksek oluşu da süper hücreyi tetikliyor. Beton, asfalt ve deniz suyu sıcaklığının artması süper hücrenin etkisini arttırıyor ve sıklığını tetikliyor. Greenpeace Akdeniz Kampanyalar Sorumlusu Özgür Gürbüzün uyarıları ise şöyle: Sadece bir yağışla, tek başına iklim değişikliği vardır ya da yoktur diyebilmemiz zor. Bizim odaklanmamız gereken konu yıllar içindeki eğilimler. Örneğin, İstanbulda temmuz ayına baktığımızda yılın en kurak ayı olması gerekirdi. Şimdi ise sel felaketlerinden ya da kentlerde daha önce görülmemiş hortumlardan söz etmeye başladık. Dünyanın en sıcak 10 yılına baktığımızda, 8 tanesinin 2007-2017 yılları arasında yaşandığını görüyoruz. Şimdi odaklanmamız gereken, bu değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan dünkü (önceki gün) gibi yağışlar ya da kuraklıklara ne kadar hazırlıklıyız... Bu kabul ediş noktasından sonra iki önemli süreç var. Birincisi, artık iklim değişikliğine kesin olarak dur denilmesi gerekliliği. İklim değişikliğini durdurmak için petrol kömürü, doğalgaz gibi fosil yakıtlardan yenilebilir enerjiye geçmemiz gerekiyor. İkincisi, başlatılması gereken uyum süreci. Gördüğümüz gibi özellikle kentlerimizin altyapıları bu durumlara uygun değil. Bu tip acil durumlar için tarımdan sağlığa, enerjinin olduğu her yerde üretim tarzlarını değiştirmemiz gerekecek. Artık planlamalar buna göre yapılmalı. Hollandanın yükselen sulara karşı yaptığı barajlar örnek verilebilir. Kentsel dönüşüm gibi bir süreci kendi lehimize kullanmamız gerekiyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü Tahminler Dairesi İl Müdürü Ahmet Uçar, İstanbula 20 dakikada kâbus yaşatan yağışla ilgili şunları söyledi: Perşembe günkü durum beklenmeyen bir yağış değildi. Aslında tahminlerimizde de vardı. Perşembe sabah saatlerinde Marmarada gök gürültülü sağanak yağış uyarı yapılmıştı. Saat 10.45te ilgili tüm kurum ve kuruluşlar konu hakkında bilgilendirilmişti. Perşembe saat 18.00 sonrasındaki yağışta dolu miktarı beklentilerden büyük çaptaydı. Özellikle birkaç gündür havanın 35 derecenin üzerinde seyretmesiyle ve anormal sıcaklık farklarından dolayı bu miktarda ve sertlikte dolu yağışı yaşandı. Yağış öncesi rüzgâr olması da durumu olumsuz etkiledi. Dünyada elbette bir iklim değişikliği durumu söz konusu ancak sadece bu yağışla, direkt olarak bu durumu ilişkilendirmek doğru olmaz. Çünkü bu tip hava olaylarının zaman zaman, yüzlerce yıldan beri yaşanabildiği gerçeğini değiştirmez.