SON DAKİKA
Türkiye'yi sarsan büyük depremler
Türkiye bir sabaha daha depremle uyandı. Kahramanmaraş'tan gelen acı haber tüm ülkeyi sarstı. 7,7 büyüklüğündeki deprem, çevre illerde de şiddetli şekilde hissedildi ve ağır hasarları arkasında bıraktı. Türkiye bir deprem ülkesi. Topraklarının çoğu fay hattı üzerinde bulunuyor. Ülkemiz, bu nedenle yüz yıllardır sarsıntı ve afet haberlerine sık sık maruz kalıyor.
AFAD'dan gelen son açıklamalara göre başta 7,4 olarak duyurulan depremin büyüklüğü 7,7 şeklinde güncellendi, saati 04:17. Depremin merkez üssü ise Kahramanmaraş ilçesinin Pazarcık ilçesi.
Deprem sonrasında; saat 15:03 itibarıyla en büyüğü 6,6 büyüklüğünde olmak üzere 105 artçı deprem meydana geldi. Ayrıca saat 13:24'te Kahraman Elbistan merkezli bağımsız bir deprem daha gerçekleşti.
İlk belirlemelere göre Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman ve Malatya’da 1.121 vatandaşımız hayatını kaybetti; Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Malatya, Osmaniye, Hatay ve Kilis’te 7.634 vatandaş yaralandı.
Topraklarının tamamına yakını fay hatları üzerinde yer alan Türkiye'de 1500'lü yıllardan itibaren farklı zamanlarda 7 ve üstü büyüklüğünde 23 depremle sarsıldı.
Yalnız geçtiğimiz yıl 33 bin 824 yer sarsıntısı kaydedildi. 2020'de gerçekleşen büyüklüğü 4 ve üzerinde olan deprem sayısı 322 oldu.
Türkiye, Avrasya-Arap-Afrika levhası arasında yer alıyor. Türkiye, sınırları içerisinde Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattıyla deprem kuşağında bulunuyor.
Bu kapsamda Türkiye'de 10 Eylül 1509'da 7,2 büyüklüğünde "Büyük İstanbul Depremi", 23 Şubat 1653'de 7,5 büyüklüğünde "Doğu İzmir Depremi", 17 Ağustos 1668'de 8 büyüklüğünde "Anadolu Depremi", 10 Temmuz 1688'de 7 büyüklüğünde "İzmir Depremi", 3 Nisan 1881'de 7,3 büyüklüğünde "Sakız Adası Depremi" ve 10 Temmuz 1894'te 7 büyüklüğünde "İstanbul Depremi" oldu.
1900-1939 yılları arasında ise 9 Ağustos 1912'de 7,3 büyüklüğünde "Mürefte Depremi", 18 Kasım 1919'da 7 büyüklüğünde "Ayvalık Depremi" ve 7 Mayıs 1930'da 7,6 büyüklüğünde "Hakkari Depremi" meydana geldi.
1999 Gölcük (Kocaeli) Depremi (7,4)
17 Ağustos 1999'da yerel saatle 03:02'de merkez üssü Gölcük olan 40,70 kuzey enlemi ile 29,91 doğu boylamında 7.4 büyüklüğündeki 45 saniye süren Gölcük depremi sadece Kocaeli’nde değil, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir bölgede ve Marmara'da hissedildi. Türkiye'nin deprem geçmişinde "en uzun deprem" olarak biliniyor.
Resmi olarak 17 bin 118 kişinin öldüğü, 25 bine yakın kişinin de yaralandığı açıklandı.
Depremden en çok etkilenen Kocaeli'de 9 bin 477 kişi yaşamını yitirdi, 9 bin 881 kişi de yaralandı. Depremde 285.211 ev, 42.902 işyeri hasar gördü.
2010 yılında yayınlanan Meclis Araştırması Raporu'nda ölen kişi sayısı sayısı 18.373 olarak güncellenmiştir.
12 Kasım 1999 Cuma Günü Saat 18.57’de Düzce’de 30 saniye süren 7,2 büyüklüğündeki depremde, 894 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 679 kişi yaralandı ve binlerce kişi evsiz kaldı.
Düzce Afet ve Acil Durum Müdürlüğü verilerine göre, 1999'daki depremlerde Düzce genelinde 16 bin 666 konut, 3 bin 837 iş yeri ağır hasar gördü, 10 bin 968 konut ile 2 bin 573 iş yerinde orta hasar, 13 bin 70 konut ve 1606 iş yerinde ise az hasar tespit edildi.
73 km. uzunluğunda olan bu fayın 30 kilometrelik batı bölümü 17 Ağustos 1999 depreminde kırılmış bulunuyordu.
Depremin, 17 Ağustos 1999'daki kırılmaların Düzce fayının doğu bölümünü tetiklemesi sonucu geliştiği tespit edildi.
12 Kasım 1999 depremi fayın 43 kilometre uzunluğundaki doğu bölümünün kırılması sonucunda oluşmuştur. Deprem Ukrayna'dan bile hissedildi.
2003 Bingöl Depremi, 1 Mayıs 2003 tarihinde yerel saatle 03.27'de gerçekleşen, Türkiye'nin doğusunu etkileyen, 6,4 büyüklüğündeki depremdir.
Merkezi Bingöl'ün 15 km kuzeyin yaşandı. Etkilenen bölgede en az 176 kişi öldü, 625 bina çöktü veya ağır hasara uğradı. Çeltiksuyu'ndaki yatılı okulda koğuş bloku çöktüğünde 84 can kaybı meydana geldi.
Van Merkeze bağlı Tabanlı köyü merkez üssü olmak üzere büyük bir deprem meydana geldi.
23 Ekim 2011 Pazar günü saat 13.40 sularında gerçekleşen depremin aletsel büyüklüğü 7,2 olarak ölçüldü.
Tüm Türkiye bu depremin yaralarını sarmak için seferber olmuşken bu kez de 9 Kasım 2011 Çarşamba günü 21.20 sularında Van Merkez’e 16 kilometre uzaklıktaki Edremit ilçesinde, aletsel büyüklüğü 5.6 olan yeni bir deprem meydana geldi.
Her iki deprem de Doğu Anadolu Bölgesinin genelinde hissedilmiş ve büyük tedirginliğe yol açtı.
23 Ekim ve 9 Kasım 2011 depremlerinde toplam 601 vatandaşımız hayatını kaybetti, 1.966 vatandaşımız yaralandı, 252 vatandaşımız ise enkazlardan sağ olarak kurtarıldı.
24 Ocak 2020 tarihinde yerel saat ile 20.55’te Elazığ'ın Sivrice ilçesi Çevrimtaş köyü civarında büyüklüğü 6.8, derinliği 8.05 km. olan deprem bölgede hasar ve can kaybına yol açtı.
Depremde 41 kişiyi hayatını kaybetti, binin üzerinde insan yaralandı.
Türkiye'nin dört bir yanından ekiplerin katıldığı arama kurtarma çalışmalarında 45 kişi enkazdan sağ çıkarıldı.
30 Ekim 2020'de İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
Deprem, yerin yaklaşık 16,54 kilometre derinliğinde gerçekleşti.
30 Ekim'de meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki deprem sonrasında 48'inin büyüklüğü 4'ün üzerinde olmak üzere toplam 3 bin 630 artçı sarsıntı kaydedildi.
Depremde 116 kişi hayatını kaybetti, 1034 kişi ise yaralandı.
1.0 - 3.0
Hemen hemen hiç hissedilmez.
3.0 - 3.9
Sarsıntı şiddetlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında;
1.Özellikle üst katlardaki bazı insanlar tarafından hissedilebilir.
2. Binalarda bulunanlar, özellikle üst katlarda yaşayanlar açıkça hissederler. Birçok insan sarsıntının deprem olduğunu fark edemez. Duran araçlar hafifçe sallanır. Sarsıntı, büyükçe bir kamyonun geçişi sırasındaki sarsıntıyı andırır. Başlama ve bitişi insanlar tarafından hissedilebilir.
4.0 - 4.9
Sarsıntı şiddetlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında;
1.Gündüz vakti binalarda bulunan hemen herkes tarafından hissedilir, dışarda bulunanların çok azı sarsıntıyı hisseder. Gece vakti bazılarını uykudan uyandırır. Tabaklar, pencereler ve kapılar sarsıntının etkisi ile titreşime geçer; duvarlardan çatlıyormuşçasına sesler gelir. Büyük bir tırın binaya çarpmasına benzer bir etki uyandırır. Duran araçlar görünür bir şekilde sallanır.
2.Hemen hemen herkes tarafından hissedilir ve gece vakti çoğu insanı uykusundan uyandırır. Bazı pencereler ve tabaklar kırılır. Dengesiz nesneler devrilir. Sarkaçlı saatler durabilir.
5.0 - 5.9
Sarsıntı şiddetlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında;
1.Herkes tarafından hissedilir ve korku verir. Bazı ağır mobilyalar hareket eder; sıvalarda dökülmeler gözlenir. Genel olarak hafif hasarla sonuçlanır.
2.Dizaynı ve inşaatı çok iyi olan yapılarda göz ardı edilebilecek bir hasarlara yol açarken; iyi inşa edilmiş sıradan binalarda hafif ya da orta ölçüde hasar gözlenir; kötü malzeme kullanılmış ya da kötü dizayn edilmiş binalarda önemli ölçüde hasara neden olur. Bazı bacalar yıkılır.
6.0 - 6.9
Sarsıntı şiddetlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında;
1.Özel olarak dizayn edilmiş binalarda hafif hasar; normal yapılarda orta hasar zayıf binalarda ise oldukça büyük hasara yol açar. Bacalar devrilir, üst üste yerleştirilmiş malzemeler devrilir, duvar ve kolonlar yıkılır. Ağır mobilyalar devrilir.
2.Özel olarak dizayn edilmiş binalarda orta ölçekte hasar oluşurken; iyi dizayn edilmiş kafes yapılar ekseninden kayar. Normal binalarda büyük hasar oluşur ve yer yer yıkılmalar gözlenir. Binalar temellerinden kayarlar.
7.0 veya daha büyük
Sarsıntı şiddetlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında;
1.İyi inşa edilmiş ahşap yapılardan bazıları yıkılırken; taş ve kafes yapıların büyük bir çoğunluğu temelleriyle birlikte yıkılır.
2.Demiryolları eğilir. Birkaç yapı (özellikle taş) dışında tüm binalar ve köprüler yıkılır. Demiryolları büyük oranda eğilir ve bükülür.
3.Bütün binalar yerle bir olur. Ufuk çizgisi oynak bir yüzeye dönüşür. Nesneler havada uçar.