Türkiye'nin uydu vericili ilk saz kedisi 'Latmus'

Büyük Menderes Havzası'nda 'Latmus' adı verilen saz kedisi, Türkiye'de soyu tehlike altındaki saz kedilerinin genetik, yaşam alanları ve beslenme ekolojilerinin araştırılması için GPS uydu verici takılarak izlenmeye başlanan ilk birey oldu.Türkiye'de nesli tehlike altındaki türlerden olan saz kedisi (Felis chaus), ilk kez GPS uydu vericiyle izlenmeye başlandı. Türkiye'deki vaşaklar üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Biyolog Dr. Deniz Mengüllüoğlu, Türkiye'deki popülasyonu azalan saz kedilerinin durumunu anlamak ve korunmasına katkıda bulunmak amacıyla 'Saz Kedisi Projesi'ni başlattı. Proje kapsamında yakalanıp tasmalanan, GPS uydu vericisi takılan ilk saz kedisine 'Latmus' adı verildi. Latmus'un saz kedisi projesinin ilk üyesi olduğunu belirten Dr. Deniz Mengüllüoğlu, İsmini eski Latmus Körfezi, yani Bafa Gölü'nden aldı. 12 kilo ağırlığında genç bir erişkin. Verici tasması 1,5 yıl kadar boynunda kalıp, gezdiği, beslendiği, dinlendiği alanlar hakkında bilgi verecek ve sonra düşecek. Böylece bu türü daha yakından tanıma, gereksinimlerini ve tehditlerini daha iyi anlama ve daha etkin koruma şansımız olacak. Ömrü uzun, nesli bol, habitatı daim olsun dedi.Türkiye'de 1950'lerden sonra çok sayıda sulak alan ve gölün kuruduğu veya kurutulduğuna dikkat çeken Dr. Mengüllüoğlu, Saz kedilerinin habitatı zaten sulak alanlar. Orta Anadolu, Ege, Büyük Menderes Havzası-Bafa, Ankara-Bolu-Eskişehir civarları, Güneydoğu'da Dicle ve Fırat havzaları, Amik Gölü ve Iğdır'da bulunduğu biliniyordu. Asıl sorun sulak alanların kurutulması veya kurumasıyla birçok türle birlikte bu hayvanın da habitatı yok oluyor. Şimdi popülasyonları çok parçalanmış şekilde. Yani birkaç göl etrafında, Göller Yöresi, Büyük Menderes Deltası, Amik'te var mı yok mu, kurtulduktan sonra Asi'nin kenarında kaldıysa vardır. Sayısı çok azaldı diye konuştu. Popülasyonlarının da parçalanmış halde olduğuna dikkat çeken Dr. Mengüllüoğlu, popülasyonlar arasında bağlantı kopukluğu olduğunu da söyleyerek, şöyle devam etti:Proje GPS, genetik ve beslenme ekolojileri olmak üzere üç aşamada araştırmalar içeriyor. Genetik çalışmada, hem günümüzdeki popülasyonda genetik çeşitliliğine bakmak hem de kopuk birkaç popülasyonun Orta Anadolu, Batı Anadolu, Güney ve Güneydoğu Anadolu'daki popülasyonlar arasında bağlantı, gen akışı var mı, birbirlerinden farklılaşmışlar mı yoksa hala popülasyonlar bağlantılı mı çıkartacağız. GPS vericiyle alanları nasıl kullanıyorlar, hangi yollardan geçiyorlar, yavrular dağılırken hangi yolları kullanıyor, insanlarla ilişkileri nasıl, bunları belirleyeceğiz. Beslenme ekolojileri çalışmasında ise kalan habitat alanları yeterli mi, kaç birey yaşıyor, hangi türlerle besleniyorlar, su kuşları mı, küçük memeliler mi gibi araştırmaları içeriyor. Saz kedilerine yönelik bu projede tüm Türkiye'de yakalanan ve tasmalanan ilk saz kedisinin Latmus olduğunu kaydeden Dr. Mengüllüoğlu, Şimdiye kadar Türkiye'de böyle kapsamlı bir çalışma yapılmadı. 2 yıllık bir proje ve toplamda 10 bireye GPS uydu verici takılacak. Şu an ilk tasma Latmus'a yapıldı. İlk GPS verilerini de aldık. Gayet sağlıklı ve geziyor, bazen yerleşim alanlarına yaklaşıyor ancak köy içine hiç yaklaşmamış. Bir de bu tür geceleri gezdiği için insanlarla çok karşılaşma şansı olmuyor diye konuştu.Saz Kedisi Projesi, International Society for Endangered Cats (Tehlike Altındaki Kedileri Koruma Derneği), IZW Berlin, Doğa Araştırmaları Derneği, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü, İzDoğa ve Doğa Derneği tarafından destekleniyor.