Türk akademisyenin çipi için 'patent' tartışması

KAYNAKSercan Tezcanoğlu / CNNTurk.com

Kısa bir süre önce bir Türk araştırma görevlisinin rahim ağzı kanserini erken teşhis edecek kağıt tabanlı 'mikroakışkan çip' ürettiği duyurulmuştu. Ancak bu iddia fikri haklar konusundaki "etik" tartışmalarını beraberinde getirdi. Bu haberleri okuyan Boston Üniversitesi yetkilileri, çalışmanın kendilerine ait olduğunu, Türk akademisyenin ise sadece ziyaretçi olarak katıldığını ve projeye katkısı bulunmadığını iddia etti. Araştırma görevlisinin avukatı ise Boston Üniversitesi'nin çalışmasının farklı olduğunu ve müvekkilinin, kendi ürettiği siyah çip için patent başvurusunda bulunacağını ifade etti. Ancak Boston Üniversitesi siyah çipin de Teksas Üniversitesi'nden Richard Crooks'un bilimsel bir dergide yayınlanmış çalışması olduğunu açıkladı.

Haberin Devamı

25 Ocak 2017 tarihinde bir Türk araştırma görevlisinin rahim ağzı kanserini erken teşhis edecek kağıt tabanlı 'mikroakışkan çip' ürettiği haberi ajanslara düştü.

Ses getiren bu teknoloji İzmir Katip Çelebi Üniversitesi'nin (İKÇÜ) düzenlediği bir basın toplantısıyla kamuoyunun dikkatine sunuldu.

Üniversitenin Fen Bilimleri Enstitüsü'nde Nanoteknoloji Doktora Programını tamamlayan Dr. Melike Karakaya'nın 'Serviks kanserin POC Erken Moleküler Teşhisi İçeren 3D Kağıt Bazlı Analitik Mikroakıkan Çip' üzerine bir tez hazırladığı belirtildi. Karakaya'nın ilgili tez için TÜBİTAK desteği aldığı belirtilirken bu konu üzerine Boston Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği bölümünde araştırma yaptığı da duyuruldu.

Basın toplantısında Dr. Karakaya'nın çalışmaları sırasında ürettiği belirtilen çip tanıtıldı. Bu çipin rahim ağzı kanserinin teşhisinde yapılan testi kolaylaştırdığı açıklandı. Ayrıca çipin seri üretime geçtikten sonra eczanelerden alınarak evde uygulanabilir olacağı da vurgulandı.

Haberin Devamı

Son dakika... WhatsApp Info geliyor

Nokia 3310'la yapamayacağınız şeyler

Boston Üniversitesi haberleri fark etti

Bu açıklamalar dikkat çekip basında yer bulurken Boston Üniversitesi'nin açıklaması gündemi değiştirdi.

Boston Üniversitesi'nin Teknoloji Geliştirme Ofisi'nden Michael J. Pratt, bu konudaki haberleri okuyunca 8 Şubat 2017 tarihinde İzmir Katip Çelebi Üniversitesi'ne bir e-posta gönderdi.

Üniversiteden Doç. Dr. Mehmet Özgür Seydibeyoğlu'na gönderilen metinde Dr. Melike Karakaya'nın geliştirdiği iddia edilen çiple ilgili çalışmanın aslında Boston Üniversitesi'nde Catherine Klappreich tarafından yürütüldüğü belirtildi.

Açıklamada patent başvurusunun da Boston Üniversitesi'ne ait olduğu vurgulanarak Melike Karakaya'nın ilgili ekibin laboratuvarındaki çalışmalarda ziyaretçi akademisyon olarak yer aldığını ancak projeye herhangi bir katkısı olmadığı vurgulandı.

Patent başvurusunda adı yok

2015 yılının Aralık ayında yapılan patent başvurusunda Dr. Karakaya'nın isminin olmadığının da altı çizilirken Türk akademisyenin herhangi bir şekilde bu teknolojinin üretimine katkısı olmadığı belirtilerek Boston Üniversitesi'nin fikir haklarını korumak için gerekli olan adımları atacağı yazıldı.

Haberin Devamı

Dr. Melike Karakaya'nın kendisine ait olduğunu öne sürdüğü çipi tarif eden Catherine Klapperich ve ekibi imzalı çalışmanın Royal Society of Chemistry adlı akademik dergide 20 Haziran 2016'da yayınlandığı da vurgulandı.

E-postada ayrıca Melike Karakaya'nın ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi bu teknolojide herhangi bir hakkı olmadığı vurgulanırken eğer üniversite ve Karakaya bu çalışmayla ilgili hak iddia ediyorsa bunun acilen kendilerine bildirilmesi istendi. İlgili e-postanın gönderim tarihinden itibaren 7 gün içinde bir başvuru olmadığı taktirde teknoloji ve patentle ilgili Karakaya'nın ve üniversitenin herhangi bir hak iddiasında bulunmadığı sonucuna varacakları da e-postada yer aldı.

Bu mektuba Doç. Dr. Mehmet Özgür Seydibeyoğlu tarafından 13 Şubat'ta yanıt verildi ve Boston Üniversitesi'ne yakında bir yanıt verileceği belirtildi. Sonrasında yanıt verilip verilmediği bilinmiyor.

Karakaya'nın avukatından "farklı çip" açıklaması

Karakaya'nın avukatı Memduh Remzi Bal tarafından yapılan açıklamada ise Karakaya’nın tez çalışmasında gerçekleştirdiği siyah renkli HPV çip'in Boston Üniversitesi’nin çalışmasından farklı olduğu öne sürüldü. Karakaya'nın üzerinde çalıştığı çip ile ilgili patent başvurusu için çalışmalarına başladığı da ifade edildi.

Haberin Devamı

Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Müvekkilim tez çalışmasını Boston Üniversitesi’nde yaptığı esanada kendisiyle birlikte toplam 3 doktora öğrencisi HPV tayini üzerine farklı cihazlar geliştirerek, ayrı ve özgün yöntemler kullanarak kağıt tabanlı çipler üzerine çalışmalar yapmıştır. Kağıt tabanlı çip uygulamasında müvekkilimin tezi, haberde de adı geçen Catherine Klapperich’in ekibi ile bağlantılıdır. Müvekkilimin yüksek lisans tezinin de elektroanalitik üzerine olmasından dolayı müvekkilim HPV’nin elektroanalitik teşhisini sağlayan bir çip geliştirmiş ve Boston Üniversitesi’nde kendisine göstermiştir. Müvekkilim bu konuda 2015 yılında Biomedical Engineering Soceity Konferansında sunum yapmıştır. Müvekkilimin cihazı enzimsiz, nanopartiküllere dayalı HPV 16&18 türü için analitik tayin yaparken, diğer doktora öğrencileri ise kağıt tabanlı enzimatik çalışmalar üzerine biri sadece grip ve HPV 16 diğeri ise sadece HPV 18 için cihaz üzerinde çalışmalar yapmıştır.

Haberin Devamı

Müvekkilimin İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nde gerçekleşen basın toplantısı sırasında tezine ait siyah çipin yanı sıra Boston Üniversitesi’nde yapılan çalışmalar ve bu çalışmaların geleceği son noktalarla ilgili sorulara cevap sırasında örnek olarak gösterilen çiplerin çalışma prosedürleri de tamamen farklılık göstermekte olup medyaya yansıyan haberlerde detaylı olarak yer verilmemiştir. Bu nedenle daha önceki haberlerde benzer görüntü olarak yer alan Boston Üniversitesi’nin de e-posta yoluyla sormuş olduğu kolorimetrik beyaz çip ile müvekkilimin üzerinde çalışma yaptığı siyah çip birbirinden tamamen farklıdır"

Boston Üniversitesi'nden yanıt geldi

Bu açıklamanın ardından Boston Üniversitesi'nden Colin Riley, Melike Karakaya'nın geliştirdiğini söylediği 'siyah çip'in Teksas Üniversitesi'nden Dr. Richard Crooks'un çalışması olduğunu ve bu çalışmanın da Analytycal Chemistry dergisinde yayınlandığını açıkladı.

Melike Karakaya: Karalama kampanyası

Boston Üniversitesi'nin siyah çiple ilgili iddiasına yanıt veren Melike Karakaya, HPV testleri ile ilgili ticarileşme çabasında olan Boston Üniversitesindeki bu grubun Hukuki olarak bir şey yapamayacaklarını bildiklerinden kendisini karalamaya çalıştıklarını belirterek şunları söyledi:

"Tez çalışmam Klapperich tarafından bizzat belirlenmiştir. Boston Üniversitesinin gönderdiği yazıda 'siyah çip de Crooks'un 2014 yayınında vardır' gibi bir cevapla aslında beyaz renkli çip ile ilgili patent ve hak başvurusu iddiamız olup olmadığını sorgulamak adına yapılanların tamamen bir karalama kampanyası olduğu ortaya çıkmıştır."