Son 3 günde 16 deprem! Erzurum 40 yıl sonra risk altında mı?

1996 deprem haritasına göre en riskli deprem bölgeleri arasında yer alan Erzurumda son 3 günde 16 deprem meydana geldi. En büyüğü 3.9 olan depremlerin ardından, Erzurumdaki olası bir deprem akıllara 2 bin yıllık süreçte yaşanan 4 depremi getirdi. Prof. Dr. Osman Bektaş konuya açıklık getirdi.Kahramanmaraş depremlerinden sonra depremle gündeme gelmeyen noktalarda hissedilen sarsıntılar risk durumunu da değiştirmişti. 1996da yayınlanan deprem risk haritası 27 yıl içinde değişmiş ve bölgeler için risk derecelendirmesi kaldırılmıştı. Erzurumda ise son 3 günde yaşanan 16 deprem, 1983te bin 155 kişiyi hayattan koparan 6.9 büyüklüğündeki depremi akıllara getirdi. Son günlerde ağırlıklı olarak Aziziyede yaşanan depremlerin 11inin büyüklükleri 2den fazla. 2 bin yılda can kaybıyla sonuçlanan 4 deprem yaşayan Erzurum için 'Son 3 günde meydana gelen 16 deprem risk oluşturabilir mi?' sorusu kafa karıştırdı. Prof. Dr. Murat Utkucu Mart ayının başında Marmarada 4 gündeki 10 depremin ardından, Depremlerin öncü olup olmadığının ancak büyük deprem olduktan sonra söylenebilir diye konuşmuştu. 1den 5e kadar olan derecelendirme sisteminde en şiddetli deprem üretme potansiyeline sahip bölgeler 1. derece deprem bölgesi sayılıyor.1996 deprem risk haritasına göre merkez üssü Erzurum olan deprem 1. derece deprem bölgesinde meydana geldi. Erzurum-Kars arasındaki hatta meydana gelen deprem yüksek rakımlı ve alüvyon zemin olan Horasandan Narmana kadar etkili oldu. Depremin olduğu nokta dayanıksız bir zemin sahip olduğu için zeminde kaymalar da oldu. 840 yılında büyüklüğü bilinmeyen bir depremle sarsılan Erzurumda tarihi surların 8 kulesi yıkılmıştı. Ölü sayıları kesin olarak kaydedilememiş depremde yaklaşık 200 kişinin hayatını kaybettiği rivayet ediliyor. 2 ay süren yer sarsıntıları bölgede yaşayanları, tarlalarında yaşamak zorunda bıraktı. Haziran ayında yaşanan deprem sonrası birçok kişi ikinci bir deprem korkusuyla uzun süre evlerine giremedi. 840 depreminden sonra ise bölgede kaydedilen en etkili deprem yaklaşık bin 120 yıl sonra meydana geldi. 1859 yılında yine bir haziran günü depremle sarsılan Erzurumda bu kez can kaybı fazlaydı. 15 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan deprem 6.1 büyüklüğünde ancak 9 şiddetindeydi. 1983te büyüklüğü 6.9 olan Erzurum depreminde bin 155 kişi hayatını kaybetti. Ancak yakın tarihli Erzurum depremleri arasında en dikkat çekici olan depremler 2004 yılında 3 gün arayla gerçekleşen 2 deprem oldu. Kandilli Rasathanesinin verilerine göre 5.1 ve 5.3 büyüklüğündeki iki deprem sonucunda 10 kişi hayatını kaybetti. 2004 Erzurum depremleri 720den fazla artçı sarsıntıyı da beraberinde getirdi. Deprmlerin şiddetiyse 6 (güçlü) olarak açıklandı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Bektaş, son 3 günde 16 depremin yaşandığı Erzurumdaki deprem aktivitesiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Depremlerin büyüklüğünün giderek artması durumda endişelenmek gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Osman Bektaş, Maraş depreminden sonra Doğu Anadolu Fayı'nın etkilediği Kuzey Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu Faylarında sismik hareketin artabileceğini belirtmiştik. Ancak 13 Nisandan bu yana yaşanan küçük depremler sismik aktivitenin arttığını göstermez dedi. Sakarya Üniversitesi Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, daha önce İstanbulda kısa süre içinde olan çok sayıda depremin ardından öncü depremlerle ilgili şöyle konuşmuştu: Bir küçük depremi 'öncü deprem' olarak nitelendirebilmek için öncüsü olarak gördüğümüz büyük depremin olması gerekir. Büyük deprem olduktan sonra öncesinde olan küçük depremler eğer büyük depremi oluşturan aynı fay üzerinde ve büyük depremin odağı civarında oluşmuş iseler 'öncü deprem' olarak isimlendirilirler. Dolayısıyla ana şok dediğimiz büyük deprem olmadan 'öncü deprem' nitelemesi kesin olarak yapılamaz.