Matild Manukyan'ın tüm arşivi çöpe gitti

Hayatı şehir efsanelerine konu olan ve servetinin boyutu halen bilinmeyen genelev patroniçesi Matild Manukyanın, Karaköy Zürafa Sokaktaki genelevlerle ilgili tuttuğu kayıt defterleri, bölgedeki dönüşüm çalışmalarında çöpe gitti. Defterlerde genelevde çalışan kadınların kayıtları, maaş giderleri, vizite ücret tarifesi gibi bilgiler de bulunuyordu.İstanbul'un en güzel yerlerinden biri Galatanın hemen altındaki Zürafa Sokak yaklaşık 100 yıl boyunca genelevlerin mekânı oldu. Zürafa Sokakı kapatan dev demir kapıdan girenler genelevlerin ışıklı camekanlarını görseler de, içeride ne acılar yaşandığını bilmediler.Pandemi iki yıl önce Zürafa Sokakın ve kadınların kaderini değiştirdi. Genelevler kapatıldı, Zürafa Sokak da kimsesizlerin mekânı oldu. Evlerin camları kırıldı, eşyaları yağmalandı. Bir çok evrak, hatıralar ısınmak isteyen evsizlerin yakacağı oldu. Beyoğlu Belediyesi atıl durumdaki Zürafa Sokak başta olmak üzere genelevlerin bulunduğu 3 sokağı Beyoğlu Kültür Yolu Projesine dahil etti. Evlerin büyük çoğunluğunun sahibi olan Matild Manukyanın mirasçıları da bu girişime onay verdi. Evlerin tamirat ve tadilat masraflarını karşılayacaklarını, projede yer almak istediklerini söyledi. Zürafa Sokak genelevlerinden kalan eşyalar Beyoğlu Belediyesi ekiplerince Çöp olarak toplanmaya başlandı. Bu eşyalar arasında, bir dönemin tanığı vesika defterleri, kadınlarla ilgili tutulan resmi kayıtlar da vardı. Bu evraklardan biri de Matild Manukyana ait Konaklama Yeri Kayıt Defteri oldu. 1980li yıllarda Manukyan için çalışan hayat kadınlarının isim listelerinin bulunduğu defterde ilginç bilgiler yer alıyor. Kadınların isimleri, yaşları, baba adları ve memleketlerinin yazıldığı kayıt defterinde, bazı kadın isimlerinin yanına ayrıldı, evlendi, burada gibi notlar düşülmüştü. Resmi mühürlü defterlerin ilk sayfasında ise Patron Matild Manukyan yazıyor. Bunun yanında Matild Manukyanın maaş ödediği kadınların isimlerini ve ödenen miktarı gider pusulası koçanına yazdığı görüldü. 1986 yılına ait gider pusulasında Manukyanın çalışan hayat kadınlarına 10 bin lira ile 17 bin lira arasında değişen paralar ödediği görülüyor.Çöpteki eşyalardan biri de, 1960 yılına ait, İstanbul Valiliği mühürlü vizite tarifesiydi. 60 yıllık vizite kağıdı, genelevlerin girişlerine, müşterilerin göreceği bir duvara asılmak zorundaydı. Beyoğlunda bulunan Zürafa, Alageyik ve Kadem sokaklardaki genelevler iki yıl önce kapatılınca evsizlerin mekânı olmuştu. Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldızın girişimiyle üç sokakta dönüşüm için çalışmalar başladı. Sokaktaki 37 mülkün sahibi olan Matild Manukyanın varisleri ile 5 mülkün sahipleriyle iletişime geçildi. Manukyanın miraşçıları Dora Çilingir, İlda Çilingir ve Edvin Çilingir binaların Beyoğlunun kültürel ve sosyal dokusuna uygun olarak düzenlenmesine izin verdiklerini, binaların tamirat ve tadilat masraflarını karşılayacaklarını söyledi. Proje kapsamında sokaktaki çöpler temizlenecek, yıkık evler onarılacak, tadilat planları çıkarılacak. Daha sonra ise binalarda kültür ve sanat alanında çalışmaların yapılacağı alanlar yaratılacak. Binalardaki bölümler kafe, kitapevleri ve sanat merkezlerine dönüştürülecek. Proje yaklaşık 2 yıl sürecek.